Meclis’in vekili yeryüzünün doktoru

Kuraklık, açlık, deprem, savaş, tsunami, sel… Dünya ölçeğinde yaşanan felaketler silsilesi her yeni gün insanoğlunu ‘Ne yapabilirim?’ sorusuna muhatap kılıyor. Kimimiz felaketi izlemekle yetinirken, kimimiz sorunun cevabını arıyor. Cevap kimi zaman gıda, kimi zaman giyecek… Sonra…

Sonra dönüyoruz kendi hâlimize; unutuyoruz yaşananları. Savaştan yaralı çıkan bir babayı, gazdan etkilenen hamile bir anneyi, açlıktan ölmek üzere olan bir çocuğu hatırlamıyoruz! Kalıcı çözümler yerine günübirlik düşünüyoruz belki de.

Kenya, Haiti, Gazze, Endonezya, Nijer ve son olarak Somali’de yaşanan felaket, yardım kuruluşlarının önemini bir kez daha hatırlattı insanlığa. Yardımın sadece maddi olmadığını, orada ‘var olmanın’ bile ne denli önemli olduğunu gösterdi. Yaşanan felaketler Türkiye’de de yardım konusunda bir bilincin oluşmasına katkı sağladı. Kimse Yok mu Derneği ve Kızılay gibi kuruluşlar kriz bölgelerinde yaptıkları faaliyetlerle uluslararası arenada Türkiye’nin adını duyurmayı başardı. Aynı zamanda ‘ne yapabilirim’ sancısı çekenlere öncülük etti. Şimdilerde ismini sıklıkla duyduğumuz; ama içeriğini çok da bilmediğimiz bir kuruluş gündemde. Amacı kriz bölgelerinde ‘var olma’ çabası. Adları ise ‘Yeryüzü Doktorları’…

Temelde sağlık eksenli uluslararası yardım ve krize müdahale kuruluşu. Merkezi İngiltere’de olan kuruluşun asıl adı Doctors Worldwide. Dünya ölçeğinde bir benzeri de Fransa’da kurulan ‘Sınır Tanımayan Doktorlar’ olarak biliniyor. Amaçları dil, din, ırk, renk farkı gözetmeksizin insanın olduğu her yerde olmak. Üyelerinin hepsi sağlıkçı ve gönüllü. Kimi yerlerde hastane kuruyor, kimi yerlerde o bölgenin doktorlarına eğitim veriyorlar. Yeryüzü Doktorları’nı Meclis’te temsil eden bir isim var: Dr. Murtaza Yetiş... Kendisi AK Parti Adıyaman milletvekilliğinin yanı sıra mesleğini de ihmal etmiyor. Hem Meclis’te vekillik hem de afet bölgelerinde doktorluk yapıyor.

Yetiş’in asıl uzmanlığı çocuk doktorluğu. Belki hassasiyeti buradan kaynaklanıyor. Ancak bu grupta yer almasının asıl gayesini şöyle özetliyor: “Kısacık ömre bir şeyler sıkıştırma endişesi, daracık dünyanın ağırlığından kurtulma arayışı… Hafsalam genişlemeli, günlük yaşantı, gündelik ilişkiler, kısacık hevesler, olan biteni sadece kendi merkezli görme alışkanlığı çok ağırlaştırıyor havayı. Yaratıcı’nın sonsuz kudret sahibi olduğunu aynel yakin anlamalı.”

Yetiş, bu düşüncelerle çıkıyor yola. Yeryüzü Doktorları kurulduğundan beri gönüllü olarak bu amaçla katılıyor yardımlara. İlk olarak 2005’te Nijer’e gitmiş. 10 gün kadar kaldığı ülkede çok sayıda ameliyat yapmış. Doğuştan kalbi delik bir çocuğu Türkiye’ye getirtip ameliyat ettirmesini anlatıyor: “Orada durumun farkına varmamışlardı. Acilen çocuğu Türkiye’ye getirip ameliyat ettik. Tabii orada tıbbi cihazlar sıkıntılı. Kimi yerde kardiyolog var; ama EKG cihazı yok!”

Yetiş’in bu anlamda Nijer’de gördüğü manzara olayın vahametini gözler önüne seriyor: “Kusan bir çocuk olduğunda aspirasyon aletiyle bunu temizleriz. Bu alet yaklaşık 50 lira civarında. Nijer’de yaptığımız bir hastane ziyaretinde kusan bir çocukla karşılaştık. Aspirasyon aleti olmadığı için oradaki doktor, çocuğun annesine, ağzını çocuğunun ağzına dayayıp kusmuğunu çekmesini istedi. Orada öğrendik ki bu cihaz olmadığı için kendi kusmuğuyla boğulan yüzlerce çocuk varmış! Bu çok acı bir durum.”

Yetiş’in ikinci durağı Gazze oluyor. Burada da çok sayıda operasyon gerçekleştiriyor. En fazla ise yarık damak ve dudak ameliyatları: “Gazze’de özellikle savaşın stresinden dolayı hamile kadınlarda düşük sayısı fazla. Bir de anomalili dediğimiz, birtakım sıkıntıları olan çocuklar dünyaya geliyor. En çok rastladığımız, yarık damak, yarık dudak gibi. Biz orada çocuk cerrahisi, plastik cerrahi gibi bir ekip oluşturarak çok sayıda bu ameliyatlardan yaptık.”

Kuruluş kriz anında felaket bölgelerinde sadece hastaları tedavi etmekle kalmıyor. Bölgeye tıbbi cihaz, ilaç gibi yardımlarda bulunuyor. Daha çok altyapıya dönük, kalıcı çözümler için çalışıyor. Bunun en güzel örnekleri Pakistan’daki Sahra ve Gazze’deki Şifa Hastanesi. Yetiş, sağlık eksenli yaptıkları yardımların birkaç boyutunun olduğuna dikkat çekiyor. Öncelikli amaçlarının acil sağlık ihtiyacını gidermek olduğunu belirtirken, Gazze’den, Batı Şeria’dan doktor getirtip burada eğitim verdiklerini anlatıyor: “Bölgedeki sağlık ihtiyacını tespit edip kalıcı bir sağlık hizmeti oluşturmak adına hem tıbbi cihaz katkısı hem de gerekirse o bölgede sağlık kuruluşu temin etmek amacımız. Ayrıca bölgedeki meslektaşlarımıza birikimlerimizi aktarıyoruz. Orada onların yapamadıkları ameliyatları burada eğitim vererek yapmalarını sağlıyoruz. Bir yardım kuruluşundan ziyade nitelikli bir sağlık hizmeti sunmak hedefimiz.”

Yetiş’in son gittiği yer Somali. Buradaki ihtiyaca göre başkent Mogadişu’da bir sağlık merkezi oluşturacaklarını belirtiyor. Ayrıca Somali-Kenya sınırındaki Dadaab mülteci kampında bulunan polikliniğe tıbbi cihaz ve ilaç yardımı yapılacağını müjdeliyor. Yetiş’e göre derneğin misyonu sadece sağlıkla sınırlı değil. Türkiye’yi, Türkleri de tanıtmak ayrıca önemli: “Nijer’e gittiğimizde hemen ‘bonjur’ diyorlar. Kenya’da İngilizce konuşuyor herkes. Çünkü gördüğü her beyazı Batılı zannediyorlar. Ancak bir ‘selamün aleyküm’ dediğinizde format değişiyor. Bir anlamda aslında sömürgeci mantığı bertaraf ediyoruz. Götürdüğümüz sadece bir yardım değil, aynı zamanda medeniyet ve dünya algısını değiştirme çabası.”

SOMALİ’NİN ELÇİSİ DE YERYÜZÜ DOKTORU 

Yeryüzü Doktorları Derneği, 2000 yılında kurulmuş uluslararası bir sağlık ve insani yardım örgütü. Türkiye ve dünyadan 3 binin üzerinde gönüllüsü bulunan Yeryüzü Doktorları tıbbi bakım ve sağlık hizmetlerinden mahrum kalmış hasta, savaş ve doğal afet mağduru insanlar, mülteciler gibi ihtiyaç sahiplerine herhangi bir ayrım gözetmeksizin yardım etme amacı ile çalışıyor. Yeryüzü Doktorları’nın Türkiye’deki merkezi İstanbul’da. Merkezin bütün işlerini 6 kişi yürütüyor. Bir kriz esnasında tüm üyelere çağrı yapılıyor. Ya da kendi sayfasından tüm gönüllülere... Masraflar merkezden karşılanıyor. Ancak ‘Ben bu işi gönüllü yapıyorum’ diyerek bütün masraflarını üstlenen sağlıkçılar da var. Yeryüzü Doktorları’nın Genel Koordinatörü Dr. Kani Torun, Türkiye’nin Mogadişu Büyükelçisi olarak Somali’ye atanan ilk isim. Kurucular içerisinde YÖK Üyesi Harun Cansız ve Türkiye Şubesi Başkanı Hayrettin Karaman’ın oğlu İhsan Karaman gibi bildik simalar da var. Kurulduğu günden bu yana dört kıtada 30’a yakın ülkede çalışma yürüten Yeryüzü Doktorları, Afrika Göz Nuru Projesi kapsamında katarakt ameliyatları, Umut Menekşeleri Projesi kapsamında fistül ameliyatları, Gülümseyen Çocuklar Projesi kapsamında dudak-damak yarığı ameliyatları gerçekleştirdi. Ayrıca Afrika Yoksullukla Mücadele Programı çerçevesinde kurban ve gıda dağıtım çalışmaları yapıyor. Kapasite artırıcı uzun verimli sağlık programları da uygulayan Yeryüzü Doktorları, Kongo ve Pakistan’da 2 bölge hastanesi; Kongo, Bangladeş, Guatemala, Sri Lanka ve Makedonya’da 12 sağlık merkezi inşası; Afrika, Asya, Ortadoğu ve Avrupa’da 10 sağlık merkezi medikal tefriş ve teçhizi gerçekleştirmiş. Birleşmiş Milletler ve Dışişleri Bakanlığı tarafından tevdi edilen koordinasyon görevi on yıl boyunca devam edecek. Yeryüzü Doktorları, Ağustos 2011’de Afrika’ya Hayat Operasyonu’nu başlattı. Operasyon kapsamında temel sağlık ve gıda ihtiyacını karşılayan Hayat Paketleri ile bölgeye yardım götürmeye başladı. Kalıcı ve uzun vadeli çözümler adına ise Kenya ve Mogadişu’da olmak üzere Sağlık Merkezleri’nin açılması için hazırlıklar sonlanmak üzere.

aksiyon