Mali'nin Kaderi İşgal Ve Yağma

Fransa'nın Mali operasyonu sürerken UNESCO tarafından tarihi şehirler listesine alınan Timbuktu'daki müze ve kütüphanenin yakılması haberi gündeme bomba gibi düştü. Batılı ajanslar sahip olduğu eserlerle İslam tarihi için büyük önem taşıyan yaklaşık 20 bin tarihi el yazması eserin isyancı gruplar tarafından yakıldığını duyurdu. Ancak, yerel kaynaklar "el yazmalarının büyük bir kısmı saldırılardan önce kütüphanelerden toplanmış ve şimdi daha güvenli binalarda koruma altına alınmış" şeklinde bir açıklama yaptı. Eserlerin kimler tarafından toplandığı nereye götürüldüğü ise akıllarda soru işaretleri bıraktı. Zira 700 bin civarında el yazması eserin bulunduğu Mali'de yaklaşık 10 aydır süren olaylar sebebiyle tarihi eserlerin tehdit altında olduğu sürekli dile getiriliyordu. 1860'daki Çin'deki savaşta Fransız ve İngiliz askerlerinin yağmaladığı Kral'ın Yazlık Sarayı'ndan çalınan iki heykel satılma hikayesi ve sonrasında yaşanan skandal ve komediler malum. "Nerede savaş varsa orada yağma vardır" sözü belki de bugünlerde daha da anlamlı. Nedenine gelince Libya, Tunus, Mısır, Irak, Suriye, Mali, Güney Afrika, Kırgızistan ve Afganistan son dönemde yaşanan savaşlarda müzelerdeki tarihi eserlerinin büyük bir bölümünü kaybetti.

KAHİRE MÜZESİ 18 ESER KAYIP
Arap baharı eylemlerinin en yoğun şekilde yaşandığı yerlerden Mısır'daki olaylar sırasında Kahire Müzesi'nde de çok büyük soygun yapıldığı tespit edildi. Önümüzdeki yıllarda bir Avrupa müzesinden çıkması muhtemel milyonlarca dolar değerindeki eserlerin "Zıpkın atan Kral Tutankamon heykeli, Akhenaton'un kireçtaşı heykeli, Kraliçe Nefertiti heykeli, Amarna prensesinin kumtaşı heykeli, Amarna kâtibi figürini, 11 Hanedan, Mehseti-Asyut Figürini" olduğu kaydedildi. Kırgızistan'da ise 8 Nisan 2010 tarihinde hükümete karşı başlatılan isyan girişimi sırasında müzeler yağmalandı.

SURİYE'DE YAĞMA SÜRÜYOR
Suriye'deki müzeler de diğer ülkelerdeki müzeler yaşanan savaşlardaki kaderin bir benzerini yaşıyor. Müzeler yağmalanıyor, tarihi eserler kaçırılıp satılıyor, Roma, Ortaçağ ve daha nice uygarlığa ait arkeolojik alanlar ateş hattında. BM Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) yetkilileri, Suriye'de 10 müzenin savaştan etkilendiğini, bunların 4'ünün ağır hasar aldığını, birininse tamamen yıkıldığını belirtiyor. Mezopotamya'nın 5 bin yıllık tarihine dair sayısız eserin sergilendiği Irak'ın başkenti Bağdat'ta yer alan bir Irak Ulusal Müzesi'ndeki yağma ise hâlâ zihinlerdeki yerini koruyor. Mezopotamya uygarlıklarına dair çok önemli eserlerin sergilendiği müzenin 2003 yılında Irak'ın işgalinin ardından soyulduğu tam 6 yıl sonra ortaya çıktı. Afganistan'ın iç savaşı sırasında, Kabil müzesi, çatışmaların tam ortasındaydı. İç savaş sırasında, müzedeki eserlerin yaklaşık yüzde 70'inin yurtdışına kaçırıldığı iddia ediliyor.

FRANSIZLAR BİZİ DE SOYMUŞ
Kurtuluş savaşı sırasında Fransızların işgal ettiği Ş.Urfa, K.Maraş, G.Antep ve Hatay'dan da birçok eseri çalıp Louvre müzesinde sergiledikleri biliniyor. Anadolu Eserleri olarak adlandırılan tarihimize ait birçok önemli parça ne yazık ki elimizden kayıp gitmiş.

SKYNews, Timbuktu Üniversitesi'nin yanmadığını, yağmalandığını ortaya çıkardı.

Üniversitede yanma izi yok, eserlerin konulduğu kutular boş olarak yerlerde duruyor.