Uçağı CHP İstemedi

Cumhuriyet tarihinin, 22 milyar 152 milyon avro ile en büyük ihalesi olan 3. Havalimanı İhalesi’ne CHP’nin iptal istemi, partinin geçmişteki benzer icraatlarını gündeme getirdi. Cumhurbaşkanı İsmet İnönü ve tek partili dönemde, işadamı Nuri Demirağ tarafından kurulup modern uçaklar üretilen uçak fabrikası, siyasi çekişmeler yüzünden 1944 yılında kapanmak zorunda kalmıştı.

SOYADINI ATATÜRK VERMİŞTİ

Türkiye’nin 10 bin km’lik demiryolu ağının 1250 km’lik bölümünün inşasını gerçekleştiren ve bu sebeple Atatürk tarafından kendisine ‘Demirağ’ soyadı verilen işadamı Nuri Demirağ, Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk yıllarında yaptığı ve yapmak istediği projelerle adından söz ettirdi. Cumhuriyet döneminin sayılı zenginleri arasına giren ve hayırseverliği ile tanınan Demirağ’ın birçok önemli projesi de ‘milli şef’ İsmet İnönü ve tek parti dönemin iktidarı CHP tarafından engellendi.

İLK UÇAK FABRİKASINI KURDU

Uçak satın almak için düzenlenen bağış kampanyasına katılması istendiğinde, “Benden bu millet için bir şey istiyorsanız, en mükemmelini istemelisiniz. Mademki bir millet tayyaresiz yaşayamaz, öyleyse bu yaşama vasıtasını başkalarının lütfundan beklememeliyiz. Ben bu uçakların fabrikasını yapmaya talibim” diyerek harekete geçen Demirağ, 1936 yılında İstanbul’da modern bir uçak etüt atölyesi ve memleketi Sivas Divriği’de Türkiye’nin ilk uçak fabrikasını kurdu.

PİLOT HATASI YÜZÜNDEN SİPARİŞLERİ İPTAL ETTİLER

THK tarafından sipariş edilen 65 planör kısa sürede teslim edildikten sonra, NuD-36 adlı 24 eğitim uçağı tamamlandı ve deneme uçuşları İstanbul’da başarı ile gerçekleşti. Ancak THK yetkilileri tecrübe uçuşlarının Eskişehir’de de yapılmasını istedi. Mühendislik becerileri mükemmel olan fakat uçuş tecrübesi zayıf olan Baş Mühendis Selahattin Alan’ın kullandığı uçak, o dönem hayvanların havaalanına girmesini engellemek için kazılan hendeğe iniş yaptı ve pilot vefat etti. Bu olay Nuri Demirağ için bir dönüm noktası oldu. Zira Türk Hava Kurumu, ‘Şartlara uygun değil’ gerekçesiyle siparişlerini iptal etti.

MİLLİ ŞEF VE CHP KARŞI ÇIKTI

Uçağın deneme uçuşunda pilotun hatası yüzünden düştüğünü bilen Demirağ, her ne kadar ‘Gelin beraber deneme uçuşu yapalım’ dese de, kurum kararından dönmez. Bunun üzerine Nuri Demirağ da kurumu mahkemeye verir. Ancak yıllar süren mahkemeler, siyasetin araya girmesi ile THK lehine sonuçlanınca, fabrikayı 1944 yılında kapatmak zorunda kalır. THK ile olan davasını kaybeden Demirağ, başta o devrin Cumhurbaşkanı İsmet İnönü olmak üzere bütün CHP iktidarının üyelerine sayısız mektuplar yazarak, bu yanlışlığın düzeltilmesini ister. Ama kapılar bir defa daha yüzüne kapanır, ne kadar zorlasa da fabrika açılmaz.

DEMİRAĞ’IN KIZI: EN BÜYÜK ENGEL, İNÖNÜ VE ÇEVRESİYDİ

Nuri Demirağ’ın büyük kızı Mefkure Azak, o dönemlerde verdiği bir demeçte babasının hep engellendiğini söyleyerek, “En büyük engel İsmet İnönü ve çevresiydi. ‘Nuri Demirağ parlar da benim yerime geçer’ diye endişelenirdi. Bu yüzden tüm işlerine engel olmaya çalıştılar. Uçak fabrikasının en iyi çalıştığı zamanlarda İran’dan, Irak’tan uçak siparişi geliyordu; ancak yakarız yine de kesinlikle sattırmayız diyorlardı” ifadelerini kullanmıştı.

YENİAKİT