Kurban nasıl bir ibadet?

Kurban kesmek, akıllı, buluğ çağına ermiş, dinen zengin sayılacak kadar mal varlığına sahip ve misafir olmayan Müslüman'ın yerine getireceği malî bir ibadettir. Sorumluluk gibi mükafat da bireyseldir. Bu nedenle karı-kocadan her ikisi de dinen zengin hükmünü taşıyorlarsa kurban kesmeleri gerekir. 

Kurban, eyyâm-ı nahr (kurban kesme günleri) denilen bayramın birinci, ikinci ve üçüncü günleri kesilir. Kesim vakti, bayram namazı kılınan yerlerde namazdan sonra, kılınmayan yerlerde ise ikinci fecrin doğumundan sonra başlar. Bayramın üçüncü günü ikindi namazına kadar devam eder. Bu geçen süre içinde gece ve gündüz kurban kesilebilir. Ancak kurbanların gündüzleri kesilmesi uygundur. Kurbanı, bayramın birinci günü kesmek daha faziletlidir. Diğer kurbanlarda vakit söz konusu değildir. 

Kurban, yardımlaşma bayramıdır. İnsanın yardım etmesini kolaylaştırır, nefsin cimriliğe çağıran telkinlerini göz ardı edebilmeyi öğütler. Dünya malından tutkunluğu önler. Fakirlere bir dayanak olur, hayata bağlar. Kurban; toplumda kardeşlik, yardımlaşma ve dayanışma ruhunu canlı tutar, sosyal adaletin gerçekleşmesine katkıda bulunur. Özellikle et satın alamayan yoksulların bulunduğu ortamlarda onun bu rolünü daha belirgin biçimde görmek mümkündür. Zenginin malını Allah'ın rızası, yardımlaşma ve başkalarıyla paylaşma yolunda harcama zevk ve alışkanlığını verir. Onu cimrilik hastalığından, dünya malına tutkunluktan kurtarır. Fakirin de zenginler aracılığıyla Allah'a şükretmesine, dünya nimetinin yeryüzündeki dağılımı konusunda karamsarlık ve düşmanlıktan kendini kurtarmasına, kendini toplumun bir üyesi olarak hissetmesine vesile olur. 

Diyanet İşleri Başkanı Ali Bardakoğlu, kurbanın sadece İslam açısından değil, bütün dinlerde ortak bir ibadet olduğunu belirtiyor. Kurbanın belirli zamanı ve kurbanlık hayvanın da belirli şartları taşıması gerektiğini ifade eden Bardakoğlu, "Kurban belirli zamanda ve belirli bir niyete göre kesilerek yerine getirilen bir ibadettir. Kurban kesmeyip parasını fakirlere dağıtma şartıyla kurban kesilmiş olmaz. Onun adı kurban değil, fakir fukaraya yardımdır." diyor. Prof. Dr. Ali Bardakoğlu, kesilen kurbanların bir kısmının ihtiyaç sahiplerine dağıtılması gerektiğini söylüyor. Diyanet İşleri Başkanı, kurban ibadetinin yerine getirilmesi sırasında çevre şartlarına da uyulmasını istiyor: "Televizyon ekranlarına yansıyan olumsuz görüntülere meydan vermemeliyiz. Bu görüntüler var diye de kurban konusunun esasına ilişkin tartışmalara girmeyelim." 

KESİM YERLERİNDE ARANMASI GEREKEN ŞARTLAR 

Hayvan kesimi yapılacak alanlar havadar ve üstü kapalı mekân olarak düzenlenmelidir. 

Kolay yıkanabilir ve dezenfekte edilebilir yapıda (beton, fayans, paslanmaz çelik vb. gibi) olmalıdır. 

Kesim alanlarında kan ve su birikmemesi için 

ızgaralı kanallar yapılmalı. 

Işıklandırma ve havalandırma ihmal edilmemeli. 

İçme ve kullanma suyu yeterli miktarda olmalıdır. 

Kullanılacak makine ve ekipmanın temizlik ve dezenfektesi için yeterince malzeme bulundurulmalıdır. 

Veteriner ve dinî vecibeleri bilen görevli olmalı. 

Kesimi yapacak kişiler uzman olmalı. 

Hayvanların birbirlerini görmemeleri için 

engelleyici düzenleme yapılmalıdır. 

Kesim sonrası oluşan atık ve artıkların hijyenik 

şartlara uygun olarak çevre ve toplum sağlığına zarar vermeyecek şekilde depolanması, izolesi, 

itlaf ve tahliyesi için tedbirler alınmalıdır. 

HAYVANDA ARANAN ÖZELLİKLER 

Kurban; koyun, keçi, sığır, manda ve deveden olur. 

Bir ya da iki gözü kör olan hayvan kurban edilemez. 

Boynuz veya kulağının üçte biri veya fazlası eksik olmamalı. 

Kuyruğunun üçte biri eksik veya ağır hasta olmamalı. 

Kesim yerine yürüyerek gidecek kadar sağlıklı olmalı. 

Dişlerinin yarıdan fazlası düşmemiş, dili tam olmamalı. 

Koyun keçide bir, sığırda iki memesi kurumuş olmamalı. 

HEMEN DOLABA KOYMAYIN 

Etler parçalar halinde temiz kaplara konulmalı, güneş görmeyen bir yerde (14 santigrad derecenin altında) hava alması sağlanarak 5-6 saat bekletilmeli. Kesim sıcaklığında iken poşet içinde veya hava alamayacak bir durumda büyük parçalar halinde buzdolabına konulursa etin iç kısımları soğumaz. Hava almayan kısımları bozulur, kokuşma hatta yeşillenme görülür. Bu durumdaki etler kesinlikle tüketilmemeli. Etler kesim sıcaklığında açık şekilde buzdolabına konulursa kasılır ve sertleşir.