Huzurevi sakinleri "aileye yük olma" düşüncesinde

Huzur evlerinde kalan yaşlıların çoğunun, "aileye yük olma duygusu ve aile bireyleriyle anlaşamama" gibi düşünceye sahip olduğu belirlendi.

Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Genel Müdürlüğü ile Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu (SHÇEK), yaşlılara verilen hizmetlerin Türkiye'deki mevcut uygulamalar ışığında incelenmesi ve bu hizmetlerden memnuniyet yanında varsa geliştirme alanlarının saptanması amacıyla araştırma yaptı. 

Türkiye'nin 46 ilinde, SHÇEK'e bağlı 63 huzurevinde yetkililer ve yaşlılarla görüşülen araştırma sonuçlarına göre, görüşleri alınan yaşlıların yarısına yakınını kadınlar oluşturuyor.

Huzurevi sakinlerinin yarısından fazlası ilkokul mezunu değil. Okur-yazar olmayan kadınlar, erkeklere göre daha çok. Huzurevine gelmeden önceki hayatlarında erkeklerin yüzde 90'ı çalışmış; çalışanların yüzde 47'si kendi işini yapmış.

Yaşlıların yüzde 54'ünün SSK, Emekli Sandığı, Bağ-Kur gibi bir sosyal güvencesi bulunmuyor. Yaşlıların yüzde 85'inin aileden veya akrabalarından en az bir yakını yaşıyor. Hiç kimsesi olmayan yaşlı oranı yüzde 14.

Yaşlıların yüzde 49'u ayda bir veya daha sık yakınlarıyla görüşebildiklerini ifade etti. En az bir yakını bulunan yaşlıların yüzde 50'si yakınları tarafından maddi açıdan destekleniyor, ailelerini ziyaret ediyor ve onlar tarafından ziyaret ediliyor. Huzurevinde uzun süredir kalan yaşlıların yüzde 58'i huzurevini "yuva, kendi evi veya yaşadığı yer" olarak görüyor. Yüzde 22'si ise huzurevini zor koşullarda sığındığı, barındığı yer olarak kabul ediyor.

Araştırmada, "Bu tür ifadeler kullanan yaşlıların huzurevini kendi evleri olarak benimsedikleri ve ziyaret edebilecekleri yakınları olmasına ve huzurevindeki bazı sıkıntılarına rağmen, çocuklarının evinde misafirlik duygusuyla rahat edemedikleri, genelde daha az konforlu olmasına karşın kendilerine ait hissettikleri huzurevindeki odalarını tercih ettikleri anlaşılmaktadır." değerlendirmesi yapılıyor. 

HUZUREVİNDE KALMA NEDENİ BİRDEN ÇOK 

Yaşlılara hizmet veren huzurevi çalışanlarına göre, yaşlıların yüzde 72'si geçim sıkıntısı, yüzde 67'si gündelik yaşamda kendine bakamama, yüzde 52'si aileye yük olmama isteği, yüzde 45'i yalnızlık duygusu sebebiyle huzur evini tercih etmiş. 

Huzurevi sakinlerine göre ise yüzde 54 yalnız yaşamanın zorluğu, yüzde 32 aileye yük olmama isteği, yüzde 26 gündelik yaşamda kendine bakamama ve sağlık sorunları sıralanıyor. Aile bireyleriyle anlaşamama ve istenmemeden kaynaklanan aileye yük olma duygusu hem hizmet sağlayıcılar hem de yaşlılar tarafından oldukça sık dile getiriliyor. 

Araştırmada, "Başvuru nedenlerinin ayrıntılarına inildiğinde; ailesi olduğu halde huzurevinde kalmaya karar veren yaşlılar açısından bakıldığında; çekirdek aile tipine dönüşen Türk toplumunda, yaşlının 'aile reisi' olmaktan çıkmasının, etrafına yük olmaya başlamasının, eşin vefatıyla oluşan yeni koşulların sıklıkla görülen huzurevine başvurma nedenlerini oluşturduğu anlaşılmaktadır. Eşlerden birinin vefatı durumunda yalnız kalmaya ve maddi koşulların olumsuz yönde değişimine, çocukların-yakınların kendi sorunları ve maddi yetersizlikleri eklenince huzurevi seçeneğinin kaçınılmazlığı görülebilmektedir." değerlendirmesi yapılıyor. 


HUZUREVİ SEÇİMİNDE YAKIN ÇEVRENİN ETKİSİ BÜYÜK 

Huzurevleri konusunda bilgilenmenin yüzde 52'si yakın çevrenin tavsiyesi, yüzde 35'i halk arasındaki söylemler ve huzurevi ziyaretleriyle ediniliyor. Yüzde 3 ile 7 arasında basın, SHÇEK, internet, Yaşlı Dayanışma merkezleri gibi kaynaklardan huzurevleri konusunda bilgi alınıyor.

Yaşlıların yüzde 65'i huzurevinde yaşamaya kendisinin karar verdiğini belirtiyor. Diğer yaşlılar da huzurevine başvuru kararını aileleriyle veya akrabaları, yakınlarıyla birlikte almış. Yaşlıların yüzde 49'u hiçbir koşulda evde kalmak istemiyor. Yüzde 30'u yemek pişirme sorununu çözümlenmesi, yüzde 27'si sağlık hizmeti alabilmeyi kolaylaştırma, yüzde 27'si ev işlerinde yardım alabilme ve yüzde 20'si de ekonomik destek sağlama gibi ihtiyaçları olan hizmetler götürülebildiğinde huzurevi yerine evde kalmayı tercih edeceklerini ifade ediyor.

Yüksek öğrenim görmüş yaşlılar, kişisel temizliklerini yapamamalarını huzurevine gelme nedeni olabilecek kadar önemsiyor. 

Bu sonuçlara göre, yaşlının gereksinmelerinin sunulabildiği bir "evde bakım sistemi veya yaşlı dayanışma merkezi kurulabildiğinde huzurevlerinin yükünün yarıya inebileceği düşünülebilir." değerlendirmesi yapılıyor.

Huzurevi sakinlerinin yüzde 46'sı huzurevinde kalmak için ücret ödüyor. Ücret ödeyen yaşlıların yüzde 52'si kadın, yüzde 41'i erkek. Ücretli kalanlar ortalama 241 YTL ödüyor. Yaşlıların yüzde 82'si huzurevi ücretini kendi ödüyor, yüzde 10'u ise huzurevi ücretini çocukları ödeyen yaşlılar.

"Genel olarak bu huzurevinde verilen hizmetten ne derece memnunsunuz?" sorusuna huzurevi sakinlerinin yüzde 84'ü 'memnunum veya çok memnunum' cevabını veriyor.

(CİHAN)