Tarihçiler tarafından zaman zaman ihtilafa düşülen ve diplomatik ilişkilerde uluslararası kamuoyunda yeniden gündeme gelen İstanbul'un ismi tartışmaları dolayısla tarih boyunca İstanbul'a verilen isimleri derledik.
İstanbul'un eski isimleri
Tarihçiler tarafından zaman zaman ihtilafa düşülen ve diplomatik ilişkilerde uluslararası kamuoyunda yeniden gündeme gelen İstanbul'un ismi tartışmaları dolayısla tarih boyunca İstanbul'a verilen isimleri derledik.
YAYINLAMA:
GÜNCELLEME:
110
210
Yenikapı'da bulunan kalıntılarla tarihi 8500 yıl önceye dayanan şehre, MÖ 667'de Antik Yunanistan'daki Megara'dan gelen Dorlu Yunanlı yerleşimciler bir koloni kurdu ve yeni koloniye kralları Byzas şerefine ''Byzantion'' adını verdi.
310
Kente, 330 yılında Roma İmparatorluğu'nun başkenti ilan edilince Latince ''Yeni Roma'' anlamına gelen ''Nova Roma'' adı konuldu, ama bu isim çok benimsenmedi.
410
İmparator I. Konstantin'in ölümüyle kentin adı onun şerefine ''Konstantin'in kenti'' anlamına gelen ''Konstantinopolis''e çevrildi. Konstantinopolis, Bizans İmparatorluğu boyunca kentin resmi adı olarak kaldı.
510
Eski yunanca eis ten polin sehre doğru (gitmek) anlamına gelen ve eski çağ uzmanlarından bir kısmının istanbul adının etimolojik kaynağı olarak önerdikleri söz
610
Osmanlı devletinin resmi yazışmalarında hilafetin merkezi anlamında ''Darülhilafe'' kelimesi kullanıldı
710
Saltanatın merkezi anlamına gelen söz
810
"Mutluluk kapısı" anlamına gelen eski istanbul isimlerinden
910
Bu kelimenin Türkçe Astana ve Balık kelimelerinden geldiği yönündedir. Bu teze göre: İstanbul kelimesi Öz Türkçe iki kelimeden meydana gelir. Astana (veya Osmanlıca da "Asitane") ve Balığ kelimelerinden oluşturulmuştur. Astana veya Asitane kelimeleri ön Türkçe ASKAN veya ASQAN kelimesinden gelir, cennete ait, güzel yer veya hükümdarlığa, hanlığa ait manasındadır. Balığ veya balık kelimesi "Şehir" manasındadır (Ör. Balıkesir adı "esir balık değil hisar şehridir") dolayısı ile ASTANA BALIĞ veya ASİTANE BALIĞ kelimleri İstanbulun temelidir. Hakim olan unsurların kullandığı kelimelerin, deyimlerin ele geçirilen ve Türkleşen unsurlarca söylenmeye çalışması ve kelimenin deforme olması (bir yabancının en fazla zorlandığı şeylerden biridir "Ğ" sesi") neticesinde ASTANABAL kelimesi daha akılda kalıcı ve söylenmesi kolaydır.
1010
Çeşitli dil ve medeniyetlerde farklı şekillerde adlandırılan İstanbul, Grekçe'de ''Vizantion'', Latince'de ''Bizantium, Antoninya, Alma Roma, Nova Roma'', Rumca'da ''Konstantinopolis, Istinpolin, Megali Polis, Kalipolis'', Slavca'da ''Çargrad, Konstantingrad'', Vikingce'de ''Miklagord'', Ermenice'de ''Vizant, Stimbol, Esdambol, Eskomboli'', Arapça'da ''Bizantiya, el-Mahsura, Kustantina el-uzma'', Selçuklular'da ''Konstantiniyye, Mahrusa-i Konstantiniyye, Stambul'' ve Osmanlıca'da ''Dersaadet, Deraliyye, Mahrusa-i Saltanat, Istanbul, Islambol, Darü's-saltanat-ı Aliyye, Asitane-i Aliyye, Darü'l-Hilafetü'l Aliye, Payitaht-ı Saltanat, Dergah-ı Mualla, Südde-i Saadet'' isimleriyle anıldı.