Yavuz Sultan Selim küpe takar mıydı?

Yitik Hazine Yayınları'ndan çıkan İstanbul Üniversitesi Tarih Bölümü öğretim üyelerinden Prof. Dr. Feridun Emecen Prof. imzalı tarih türündeki kitap, I. Selim'in hayatı, çocukluğu, şehzadelik yılları, saltanat mücadelesine başlaması ve saltanat dönemi gibi birçok ayrıntıyı kapsamlı olarak ele alıyor.

Kitabın yazarı Prof. Dr. Emecen, AA muhabirine yaptığı açıklamada, kitabın Osmanlı tarihinde farklı bir yeri bulunan I. Selim'i devrin kaynaklarına dayanarak anlatmak ve ''biyografik mahiyetli siyasi hayatını'' ortaya koymak amacıyla kaleme aldığını söyledi.

''Zamanın İskenderi, Şarkın Fatihi Yavuz Sultan Selim''in hacmi, içeriği ve birinci elden kaynaklarla beslenerek hazırlanmasını yanı sıra tarihi kriterlere dayanan ilmi ve akademik bir çalışma olduğunu dile getiren Prof. Dr. Emecen, şöyle konuştu:

''Kitap, Yavuz Selim'le ilgili hiçbir karanlık nokta bırakmamacasına ortaya konulan kapsamlı ve uzun soluklu bir çalışmanın ürünü. Dönemin en popüler Sultan'ı hakkında tarihte birçok malumatın olması ve bu malumatların aynı zamanda birçok tarihi hatayı da doğurmuş olması bu eseri biraz daha önemli hale getiriyor. Çünkü eser bu malumat kirliliğinden sıyrılarak, Yavuz Selim'i tarihi kritikler ve ilmi veriler ışığında gerçekçi biçimde sunuyor okuyuculara.

Yavuz'la ilgili bugüne kadar yazılmış eserlerde görülen ve genelde Sultan'ın hareketli mizacı, gözü kara kimliğine dayanarak ortaya çıkmış tarihi yaklaşımların dışında bu eserde, devrin Selimnameleri, mektupları ve belgelerinin karşılaştırmalı analizleri yalın ve anlaşılır bir dille yer alıyor. Aynı zamanda Yavuz Sultan Selim'in şahsında Orta Doğu, İslam coğrafyası ve bölge halklarına, tarihi genlerine ışık tutuluyor.''

-YAVUZ SULTAN SELİM KÜPE TAKAR MIYDI?-

Prof. Dr. Feridun Emecen, bir resimden hareketle Yavuz'un küpe takmasına dair pek çok rivayet üretildiğini, bu konuda yıllardır birçok şey söylenmesine rağmen pek bir değişiklik olmadığına dikkati çekerek, ''O meşhur küpeli resmin kimi gösterdiği bile net değil. Yavuz'un küpe taktığına dair dönemin kaynaklarında hiçbir bilgi bulunmaz. Kendi çağında çizilmiş minyatürlerinin hiçbirinde, küpe gözükmez. Artık Yavuz hakkında yazılmış hemen hemen her kitapta tekrarlanan bu hatalı resim başta ders kitapları olmak üzere değiştirilmeli. Yavuz'un onca minyatürü var, onlar kullanılmalı'' diye konuştu.

Yavuz'un minyatürlerinden bir çoğuna kitapta yer verdiklerini anlatan Emecen, küpeli resmin hikayesiyle ilgili olarak, ''Bu küpeli resmin dayanağı muhtemelen 1530'larda çıkan Avrupa'da hazırlanan bir madalyona dayanıyor. Batılılar Osmanlıları Arap olarak tahayyül etmiş ve Mağribi tiplerle resmetmişler. Sonraki yıllarda neden bu resim hem Yavuz'a hem de Yavuz'a benzediği bilinen Şah İsmail'e nispet edilmiş, anlaşılmaz. Ancak Şah İsmail'i gösteren minyatürlerin de hiçbirinde kulağında küpe görmedim'' ifadelerini kullandı.

Prof. Dr. Emecen, kitapta Yavuz Sultan Selim'in ''Alevi katliamı'' yaptığına yönelik iddiaların yanlışlığını, dönemin kaynakları ve arşiv belgelerine dayanarak ortaya koyduğunu sözlerine ekledi.

Kitabı yayımlayan Yitik Hazine Yayınlarının yetkilileri ise kitapla, Yavuz Sultan Selim'in, doğumunun 540. yılında hakkıyla tanınmış ve yad edilmiş olacağını düşündüklerini belirterek, ''Yavuz Sultan Selim'in şehzadeliğinden vefatına kadar bütün hayatını akıcı ve heyecanlı bir üslupla kaleme alan eserde Osmanlı'nın en meşhur padişahı devlet felsefesi, orduya hakim olma sırları, savaşlarda kullandığı akıl almaz taktikleri, askeri dehasıyla anlatılırken bir yandan da ruh ve düşünce dünyasına yer veriliyor. Osmanlı'nın en sert bir o kadar da en entelektüel padişahının kitapseverlik boyutu, şiirleri, ileri görüşlülüğü gözler önüne seriliyor. Döneminde çizilmiş 32 minyatür eserin en sonunda renkli olarak yer bularak gerçek Yavuz imajı gösterilmiş'' dediler.

AA