Bunamaya Erken Teşhis

Ondokuz Mayıs Üniversitesi (OMÜ) Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hatice Özyıldız Güz, halk arasında bunama olarak bilinen "demans" hakkında bilgi verdi.

Demansın, tepkilerin yavaşlaması ve yakın hafızanın bozulmasıyla başladığını vurgulayan Güz, şöyle konuştu:

"Yeni bir bilgiyi öğrenmede bozulma, zamanla eski bilgiyi hatırlama yeteneğinde bozulma ilerler. Hareket yeteneğinde bozulma, nesneleri tanımada güçlük, planlama ve işleri sıraya koymada bozulma gibi belirtiler gösterir.

Hastalığın seyri sinsi ve yavaştır. Unutkanlık fazlalaşınca, örneğin ocakta yanan yemeği unutup yakma, çocukların adını karıştırma, her zaman yaptığı işleri yaparken sıraya koyamama ve becerememe gibi durumlar varsa mini mental testler teşhiste bize yardımcı olacaktır."

Dünya nüfusunun yaş ortalaması arttıkça demansın görülme oranının da arttığına dikkati çeken Güz, "Bunamanın başlaması çoğu zaman yaşla ilgili bir süreç olarak kabul edilip tedavi için başvuruya gerek duyulmamaktadır.

Oysa ki doğası gereği erken devrede yakalanırsa tedaviye yanıt veren bir hastalıktır. Hastalıkta kullanılan tedavilerle hastalığın ilerlemesi durdurulabilir" diye konuştu.

"HASTALIĞI ERKEN EVRELERDE YAKALAMALI"

Bunamanın birçok tipinin içinde en sık görülen şeklinin "alzheimer" olduğunu anlatan Güz, şöyle devam etti:

"Belirtiler genelde birçok kişinin gözünden kaçabilmektedir. Oysa ileri evredeki bunama hastasına bakım vermek ve belirtilerine göre yardımcı olmanın dışında hastalık adına yapılabilecek herhangi bir şey henüz yoktur.

Hastalık erken evrede yakalanırsa ilerlemesi önlenmiş olur ve kişinin yaşam kalitesinde fazla bozukluk olmadan önlem alınmış olur.

Bunama belirtilerinin olup olmadığını kontrol etmek için çeşitli testler uygulanmaktadır. Nasıl ki kanser korkusu ile insanlar ara ara tarama yaptırmaktalar, bunamadan şüphelendikleri zaman da bu kontrolleri yaptırmaları faydalı olacaktır.

Hele ki aile öyküsü varsa kişiler daha duyarlı olmak zorundadır. Hastalığa karşı korunmak için de çeşitli önlemler almak faydalı olacaktır."

"AYNADA YÜZÜNÜZÜ TANIYAMAYABİLİRSİNİZ"

Prof. Dr. Güz, hastalığın ilk evrelerinde kişinin verimliliğinin azalmaya başladığını vurgulayarak, bunama belirtilerine ilişkin şu bilgileri verdi:

"Eski öyküleri iyi hatırlamasına rağmen yakın zamanda olan şeyleri anımsamada güçlük oluşur. Kendi çevresinde rahatken yabancı mekanlarda sorun yaşamaya başlar.

Uyku, ilgi, temizlik alışkanlıkları, duygu durumu değişmeye başlar. Orta evreye gelindiğinde hastanın ev dışındaki yaşamı azalmaya başlamıştır. Okuma, yazma, anlama bozulmaya başlar.

Yavaş yavaş kaşık çatal tutmasından tutun düğmelerini kapamaya kadar el hareketlerinde bozulmalar olabilir.

Uyku uyanıklık zamanları bozulmuştur. Konuşmada, isim bulmada zorluklar başlayabilir. Son evrede ise aynada kendi yüzünü tanımayacak hale gelebilir.

Giyinmek, yıkanmak, yemek yemek gibi günlük işlevler bile tek başına yapılamamaktadır. Hayaller görme, kendi kendine konuşma, yakınlarını tanımama vardır.

Bunama oluştuktan sonra beyinde yıkım başladığı için çözümü yoktur. Kullanılan tedaviler ancak ilerlemesini durdurmaktadır."