Engelleri kaldırmayan "bedelini" ödeyecek

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, 2017 yılında engelliler için yürütülecek tüm erişebilirlik denetimlerinin ve kesilecek para cezalarının detaylarını belirledi. Alınan kararlar, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı Fatma Betül Sayan Kaya imzalı genelgeyle tüm kurumlara duyuruldu.

Bakan Kaya, engelli vatandaşların kamuya açık alanlar ve yapılar ile toplu taşıma araçlarında erişebilirliğinin sağlanmasına ilişkin yapılacak denetimlere yönelik yol haritasını içeren iki ayrı genelge yayımladı.

İlk genelgede sosyal hayatın her alanının engelliler açısından uygun hale getirilmesine yönelik inceleme ve denetlemeleri yapmak üzere illerde valilikler bünyesinde kurulan Erişilebilirlik İzleme ve Denetleme komisyonlarının 2017 yılındaki denetimlerde kullanacağı Erişilebilirlik İzleme ve Denetleme Planı paylaşıldı.

Bu plana göre, komisyonlar öncelikli olarak planın birinci aşamasında yer alan bakanlık il müdürlükleri, hastaneler, ilkokullar, ortaokullar, liseler, üniversiteler, öğrenci yurtları, hükümet konakları, adliyeler, belediyelere ait binalar, banka şubeleri, otobüs terminalleri, havaalanları, garlar, alışveriş merkezleri ile ana arterlerde bulunan bulvar, cadde, sokaklar, yaya geçitleri ile umumi tuvaletler ve otoparkları denetleyecek.

İlk aşama denetimlerde kamu veya özel sektöre ait toplu taşıma araçları, metro ve tramvayların da denetimleri yapılacak.

İkinci aşama denetimlerde okul öncesi eğitim kurumları, noterler, tapu ve kadastro müdürlükleri, sürücü kursları, özel eğitim ve rehabilitasyon merkezleri, kent parkları, halka açık telefonlar yer alırken, üçüncü aşama denetimler de diş poliklinikleri, eczaneler, turizm işletme belgeli lokantalar ile 5 ve üzerinde yıldızlı konaklama tesislerini kapsayacak.

Birinci, ikinci ve üçüncü aşama denetimler sırasıyla sürdürülecek ve biri tamamlanmadan diğerine geçilmeyecek. Bina denetimlerinde seçilecek yerlerde yoğun kullanılan alanlara öncelik verilecek. Özellikle eğitim kurumlarının denetimlerinde, oy kullanma yeri olan okullar ilk sırada denetlenecek alanlar arasında yer alacak.

Komisyonlar, engelliler için gerekli düzenlemeleri yapmayanlara, idari para cezası kesmeden önce eksiklerini tamamlamaları için bir defaya mahsus olmak üzere 3 aydan 6 aya kadar ek süre verebilecek. Ayrıca vatandaşların şikayetleri halinde alanlarda ikinci kez denetim yapılacak.

 Kamuya 25 bin, özele 5 bin liraya kadar ceza

Bakan Kaya imzasıyla yollanan diğer genelgede ise komisyonların uygulayacağı idari para cezalarının detayları belirlendi.

Erişilebilirlikle ilgili yükümlülüklerini yerine getirmediği denetim komisyonlarınca tespit edilen umuma açık hizmet veren her türlü yapılar, açık alanlar ile toplu taşıma araçlarının sahibi olan gerçek ve özel hukuk tüzel kişilerine her bir tespit için bin liradan 5 bin liraya kadar idari para cezası uygulanacak. Bir yıl içerisinde uygulanacak idari para cezasının tutarı 50 bin lirayı geçemeyecek.

Genelgeye göre, büyükşehir belediyeleri, belediyeler ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarına ait binalarda Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı tarafından her bir tespit için 5 bin liradan 25 bin liraya kadar idari para cezası uygulanacak. Burada da bir yıl içerisinde uygulanacak idari para cezaları 500 bin lirayı geçemeyecek.

Cezaların üst sınıra ulaşması durumunda para cezası uygulanamayacak olsa bile ilgili yerlerde denetimlere devam edilecek ve raporlar hazırlanacak.

 Erişebilirliğe engel olan da cezadan kaçamayacak

Genelgeye göre, yol, kaldırım, yaya geçidi, açık ve yeşil alanlar, spor alanları ve benzeri sosyal ve kültürel altyapı alanları ile belediyeye ait toplu taşıma hizmetlerinde saptanan eksikliklerde idari para cezaları, büyükşehir belediyeleri veya belediyelere verilecek.

Hizmetlerin yerine getirilmesinde yerel yönetimlerden izin alınmış olsa da hizmet veren kurum ve kuruluşların mevzuattan kaynaklanan sorumluluğunun ortadan kalkmadığına işaret edilen genelgede, "Kurum ve kuruluşlarca verilen hizmetlerin yerine getirilmesinde erişilebilirliğin sağlanması sorumluluğu, hizmeti veren kuruma aittir." ifadelerine yer verildi.

Buna göre, yapılan denetimlerde engelliler için erişebilirliğin sağlanmadığının tespiti durumunda, buna engel olan kurum ve kuruluşa da ceza verilecek.

Ayrıca eksiklik saptanan bina, kamu idareleri tarafından tahsisi yapılan bir bina ise idari para cezası ilgili kamu idaresine, kiralık binalarda ise bina sahibine uygulanacak.

İdari para cezası kesilmesine karar verilen umuma açık hizmet veren her türlü yapılar, açık alanlar ile toplu taşıma araçlarının sahipleri gerçek kişiyse idari para cezası bu kişiye, özel hukuk tüzel kişiliği ise de tüzel kişiliğe uygulanacak.

 Tarihi binaların durumu

Komisyonlarca denetlenen tescilli tarihi binalarda ise binada erişilebilirliğinin sağlanmasına yönelik tadilat projesinin Bölge Koruma Kuruluna sunulup sunulmadığı ve kurul tarafından bu projenin kabul edilip edilmediğine bakılacak.

Projenin ilgili kurulca kabul edilmediği durumlarda idari para cezası uygulanmayacak fakat binaların engelli bireyler tarafından kullanılmaya elverişli olmaması nedeniyle hizmetin başka bir binaya taşınması gerektiği konusunda ilgili kurum ve kuruluşa bilgi verilecek.