ABD'nin yerini Türkiye alır diyen stratejist öldü

Brzezinski, 1970'lerde girdiği ABD devlet kademelerinde, bir önceki başkan Barack Obama tarafından "En önemli 10 Amerikalı düşünürden biri" ilan edildikten sonra yeniden ön plana çıkan bir isim olmuştu.

2012'de verdiği röportajda "Türkiye ABD'nin kaybettiği rolü alabilir" diyen Brzezinski, Obama Yönetimi için hazırlanan raporlarda da Ankara'nın stratejik önemini sık sık vurgulayan bir isimdi.

ABD'nin önemli düşünce kuruluşlarından Stratejik ve Uluslararası Etütler Merkezinin (CSIS) 2009'da Obama için hazırladığı bir raporda, 1915 olaylarını "soykırım" olarak tanımlamaması ve Kongre'de bekleyen "soykırım" tasarısını desteklememesini tavsiye etmişti.

Raporun sunumunu yapan Brzezinski, “Türkiye'nin, ABD'nin gerçek bir müttefiki olduğunu; jeostratejik önem taşıdığını; AB'ye girmek istediğini; Müslüman bir demokrasi olduğunu; Orta Doğu için istikrar niteliği taşıdığını; İsrail'in ortağı olduğunu; enerji yolları için alternatif oluşturduğunu ve Orta Asya ülkeleri için örnek teşkil ettiğini" vurgulamıştı.

Brzesinski 2012'de Hürriyet'e "İran eğer Türkiye gibi olsa bölgenin iyiye doğru dönüşmesi sürpriz olmaz" demişti.

Zbigniew Kazimierz Brzezinski'nin kızı Mika Brzezinski, babasının ölüm haberini Twitter hesabı üzerinden duyurdu. 

1928 Varşova doğumlu olan Brzezinski, bir dönem Almanya ve Kanada'da yaşadı. Brzezinski, üniversiteyi bitirdikten sonra yüksek lisans tezini Sovyetler Birliği'ndeki uluslar üzerine hazırladı ve ardından doktorasını da ABD'de, Sovyetler Birliği'yle ilgili bir konuda Harvard Üniversitesinde yaptı.

KENNEDY VE CARTER'IN DANIŞMANI

Brzezinski, 1958 yılında ABD vatandaşı oldu, 1959'da New York'a taşınarak Columbia Üniversitesinde ders vermeye başladı. Brzezinski, 1960'taki ABD başkanlık seçimlerinde John F. Kennedy'nin kampanya danışmanlığını yürüttü. 

1975'te Carter'ın dış politika danışmanı olan Brzezinski, 1977-1981 yılları arasında Carter’ın Ulusal Güvenlik Danışmanlığını yaptı, 1981 yılında da Başkan Carter tarafından kendisine Başkanlık Özgürlük Madalyası takdim edildi. 

1987-1988 yılları eski Başkan Ronald Reagan yönetiminin Harp Komisyonu üyeliği yapan Brzezinski, daha sonra George H.W. Bush'un başkanlığını destekleyerek, Ulusal Güvenlik Konseyi -Savunma Departmanı Komisyonu ve Dış İstihbarat Danışma Kurulu üyeliği yaptı. Siyasetten ayrıldıktan sonra, Johns Hopkins Üniversitesinde uluslararası ilişkiler konusunda ders veren Brzezinski, en son, çeşitli uluslararası kuruluşlara danışmanlık yapıyordu.

BARIŞ SÜREÇLERİYLE BİLİNİYOR

Sovyetler Birliği, Çin ve Batı arasındaki ekonomik engellerin kaldırılmasına yardımcı olan Brzezinski'nin, Mısır Lideri Enver Sedat ve İsrail Lideri Menachem Begin arasındaki geniş görüş ayrılıklarının giderilip, eski Başkan Carter'ın ev sahipliğindeki Camp David anlaşmasının yapılmasında büyük katkısı olduğu biliniyor. 

Eski Başkan George W. Bush'un 11 Eylül saldırılarının ardından takip ettiği politikaları en fazla eleştiren dış politika uzmanlarından olan Brzezinski, Ağustos 2007'de Barack Obama'nın başkan adaylığını desteklemişti. 

Uluslararası düzen ve ABD'nin dünya üzerindeki güç dengesi üzerine fikirleriyle tanınan Brzezinski'nin, "Büyük Satranç Tahtası/Amerika’nın Küresel Üstünlüğü ve Bunun Jeostratejik Gereklilikleri" ve "Stratejik Vizyon/Amerika ve Küresel Güç Buhranı" en önemli kitapları arasında yer alıyor. 

Uluslararası ilişkilerde "realist" ekolün temsilcisi ve ABD'nin en önemli siyasi düşünürlerinden biri olarak kabul edilen Brzezinski, Sovyetler Birliği'nin yıkılmasından sonra ABD'nin Soğuk Savaş sonrası dönemde dünya üzerinde oynaması gereken rol üzerine yoğunlaşmıştı.