Otomobil devinde büyük skandal!

Apple'ın iPhone pilleri ile yaşadığı olaya gönderme yapan The Economist haberine göre, "çevreci" olarak ünlenen Toyota Prius'un 2010-2014 arasında gerçi çağrılarak servise giden modelleri yakıt ekonomisi ve karbon emisyonu açısından çevreci değil.

Bazı Prius sahiplerinin ısınma şikayetlerinin geldiği nokta ise, aracını garajdan çıkartamamak ya da trafikte durduktan sonra tekrar kalkamamak üzerinde yoğunlaşıyor. Priuschat gibi internet forumları da şikayetlerle dolup taşarken, ilgili modellerin sahiplerinin tamir masraflarının ise en az 3 bin 500 dolar olduğu belirtiliyor.

Geri çağırma sonrası servise gelen otomobillere Toyota tarafından verilen ek garanti süresine karşın, şirket davalarla karşı karşıya. Üstelik kendi iş ortaklarının açtığı bir dava bile mevcut.

Kaliforniya'nın en büyük Toyota bayilerinden birisinin açtığı davaya göre, bayinin Prius'a sahip olan ve güncellemeyi yaptıran 100'den fazla müşterisi benzer ısınma problemiyle bayiye geri dönmüş. Dava, Toyota'nın davanın düşmesi yönündeki çabalarına karşın, devam edecek. Hakim, sonraki duruşmayı önümüzdeki yılın başına vermiş durumda.

Sorunun kaynağı ise inverter adlı parça. Prius'un nikel metal-hidrit pilindeki 206 voltluk doğru akımı alıp üç fazla 500 volt alternatif akıma çeviren parça sayesinde taşıtın iki elektrik motoru/jeneratörü çalışabiliyor. Bunlardan birisi aracın pildeyken çalışmasına ve fren yapıldığında pilin doldurulmasına, diğeri ise pilin şarjlı kalırken, sürüş takımına ek enerji gönderilmesine ve yakıt motorunun elektrikle başlatılmasına yarıyor. Her iki motor/jeneratör de, alternatif akım sayesinde mekanik tork yaratabiliyor ve yakıt motoru ya da fren gibi harici güçler üzerinden alternatif elektrik akımı üretiyor.

Bu parçaları ise inverter ve ilgili elektronik kontrol ünitelerince sağlanıyor. Inverter'ın iç kısmındaki devrede, doğru akımın yönünü saniyede 1.000 kez değiştiren ya da aracın elektrik motorlarını çalıştırmak için gereken üç fazlı alternatif akımı üreten, yüksek yük altında çalışan transistörler yer alıyor. Bu kadar iş yükü, bu transistörler için ısı anlamına geliyor. Inverter bu ısıyı soğutmak için glikol bazlı bir soğutma sistemi kullanıyor.

Normal şartlarda sorunsuz çalışan sistem, inverter'ın yazılımı sebebiyle bazen işlerin kontrolden çıkmasına sebep oluyor. Transistörlerin alt kısmındaki lehimde mikroskobik çatlaklar oluşurken, parçalar kısa devre yapıyor ya da aşırı ısınıyor. Her iki durumda da, inverter'daki ısı ani bir şekilde yükseliyor. Bu ısı, azami çalışma ısısını geçtiğinde transistörler yanıyor ve araç, motoru kapatarak tamamen duruyor. Daha sık rastlanan bir durum ise, aşırı ısınmanın inverter'ın etkisini azaltmasına, ön paneldeki ışıkların tamamen yanmasına ve taşıtın, inverter soğuyana kadar durması.

Toyota'nın uyguladığı yazılım yaması, transistörlerin stres altına girmesini önlemeyi hedefliyor. Şirket, bunu pildeki akımı düşürerek ve yakıt motorunun daha fazla çalışarak açığı kapatmasıyla çözmeye çalışmış. Fakat bu durum, yüksek yakıt tüketimi ve egzos emisyonu demek.

Burada şirketin eleştirilmesinin temel sebebi ise, bir motoru diğerinden daha aktif hale getirmesi değil, Prius'u "çevreye duyarlı" bir otomobil olarak pazarlamış olmasından ileri geliyor. Yani çevreyi daha az kirleteceğim diye düşünerek Prius alanlar, şu anda çevreyi daha çok kirletiyor olabilir. Toyota'nın ise dava sonucunu beklemeden harekete geçerek hatasını kabul etmesi ve düzeltmesi ise, diğer markaların başına gelen benzer talihsiz durumlarda olduğu gibi, işleri daha hızlı yoluna sokabilir.