Merkez Bankası'ndan enflasyon açıklaması

Merkez Bankası, nisan ayında enflasyondaki yükselişte petrol fiyatlarının ve döviz kurunun görünümüne bağlı olarak yükselen enerji ile temel mal grubu fiyatlarının etkili olduğunu bildirdi. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Nisan Ayı Fiyat Gelişmeleri Raporu'nu yayınladı.

Merkez'in değerlendirmesine göre, temel mal enflasyonunda Türk lirasındaki birikimli değer kaybına paralel olarak alt gruplar genelinde artış gözlendi. Diğer taraftan, gıda enflasyonunun işlenmemiş gıda fiyatları öncülüğünde gerilediği ve hizmet grubu yıllık enflasyonunun ise yatay bir seyir izlediği belirtilirken, "Temel mal grubundaki gelişmelere bağlı olarak çekirdek göstergelerin yıllık enflasyonları ve ana eğilimleri yükselmiştir." denildi.

TCMB'nin raporunun ayrıntıları şu şekilde:

Nisan ayında tüketici fiyatları yüzde 1,87 oranında artmış ve yıllık enflasyon 0,62 puan yükselerek yüzde 10,85 olmuştur. Bu dönemde B ve C endekslerinin yıllık değişim oranları sırasıyla 0,59 ve 0,80 puan artarak yüzde 12,54 ve yüzde 12,24 olarak gerçekleşmiştir.

Alt grupların yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, bir önceki aya göre temel mal ve enerji gruplarının katkısının sırasıyla 0,50 ve 0,46 puan arttığı, gıda grubunun katkısının ise 0,36 puan azaldığı gözlenmiştir. Diğer yandan, hizmet
ve alkol-tütün gruplarının katkısında önemli bir değişim olmamıştır.

Mevsimsellikten arındırılmış verilerle çekirdek enflasyon göstergelerinin üç aylık ortalamaları incelendiğinde, enflasyon ana eğiliminin yükseldiği gözlenmiştir. Bu dönemde ana eğilim hizmet grubunda yatay seyretmeye devam ederken, temel mal grubunda belirgin bir oranda artmıştır. Bu gelişmelerle, çekirdek enflasyon göstergelerinin ana eğilimindeki yüksek seviyeler korunmuştur.

Nisan ayında hizmet grubu fiyatları yüzde 0,86 oranında yükselmiş, grup yıllık enflasyonu yüzde 9,27 ile yatay seyretmiştir. Bu dönemde, yıllık enflasyon ulaştırma hizmetlerinde gerilemeye devam ederken, haberleşme grubunda yatay seyretmiş  diğer gruplarda ise yükselmiştir.

Ulaştırma hizmetleri yıllık enflasyonundaki düşüşte, yıllık enflasyonu baz etkisiyle gerileyen havayolu yolcu taşımacılığı fiyatları etkili olmuştur. Lokanta-otel grubunda yemek hizmetleri enflasyonu yatay seyrederken, konaklama hizmetleri enflasyonu turizmdeki toparlanmaya bağlı olarak güçlü bir yükseliş göstermiştir. Diğer hizmetler grubu enflasyonundaki artışta ise döviz kuruna duyarlı olan kişisel ulaştırma araçlarının bakım-onarımı ile paket tur kalemleri öne çıkmıştır.

Temel mal grubu yıllık enflasyonu Nisan ayında 1,53 puan yükselerek yüzde 15,46’ya ulaşmıştır. Bu dönemde yıllık enflasyon tüm alt gruplarda yükselmiştir. Dayanıklı mal grubundaki güçlü fiyat artışında otomobil ve mobilya gruplarındaki
yükseliş (sırasıyla yüzde 4,70 ve yüzde 4,31) belirleyici olmuştur. Giyim grubunda üretici fiyatları son bir yıllık dönemde yüzde 5,73 oranında artarken, tüketici fiyatlarının aynı dönemde yüzde 12,04 oranında yükselmesi dikkat çekmiştir. Diğer temel mal grubu fiyatlarındaki artışı ise konut bakım-onarım malzemeleri ile kişisel bakım ürünleri gibi ithal bileşeni yüksek ürünler sürüklemiştir.

Özetle, temel mal grubu yıllık enflasyonunda maliyet etkilerine bağlı olarak bir yükseliş gözlenirken, talep koşulları maliyet şoklarının enflasyon üzerinde hissedilir olmasında rol oynamıştır.

Enerji fiyatları Nisan ayında yüzde 2,76 oranında artmıştır (Tablo 1). Uluslararası petrol fiyatlarındaki artışa ve Türk lirasında gözlenen değer kaybına bağlı olarak akaryakıt ve tüpgaz fiyatları sırasıyla yüzde 4,70 ve yüzde 1,12 oranında artış kaydetmiştir. Buna ek olarak, elektrik fiyatları bu dönemde yüzde 2,90 oranında yükselmiş, belediyelerce belirlenen şebeke suyu fiyatları yüzde 1,23 oranında artmıştır. Bu gelişmelerle birlikte, enerji grubu yıllık enflasyonu 3,70 puan yükselerek yüzde 11,99 olarak gerçekleşmiştir.

Bir önceki yılın ikinci çeyreğindeki düşük baz da dikkate alındığında, kısa vadede enerji enflasyonundaki yukarı yönlü seyrin devam etmesi söz konusudur.

Gıda ve alkolsüz içecekler yıllık enflasyonu Nisan ayında 1,56 puan azalarak yüzde 8,81 olmuştur.Bu dönemde yıllık enflasyon hem işlenmiş hem de işlenmemiş gıda gruplarında gerilemiştir. Gıda grubu yıllık enflasyonundaki düşüşte temelde taze meyve-sebze fiyatlarındaki ılımlı seyre bağlı olarak gerileyen işlenmemiş gıda fiyatları etkili olmuştur. Öte yandan, kırmızı et fiyatlarında Ocak ayından itibaren gözlenen artış eğilimi Nisan ayında da devam etmiş (yüzde 4,33) ve ilk dört aydaki birikimli artış yüzde 12,73 seviyesine ulaşmıştır. Yılın ilk çeyreğinde aylık bazda yüksek artışlar kaydeden işlenmiş gıda fiyatları Nisan ayında yüzde 0,58 oranında artarak ilk çeyreğe kıyasla daha ılımlı bir seyir izlemiş ve grup yıllık enflasyonu yüzde 13,98’e gerilemiştir. İşlenmiş et ürünlerinde kırmızı et fiyatlarındaki gelişmelerin etkileri izlenirken, peynir ve diğer süt ürünlerindeki artışların ivme kaybettiği gözlenmiştir. Bu gelişmelerle, taze meyve-sebze dışı gıda yıllık enflasyonu sınırlı bir düşüşle yüzde 12,41 olmuştur.