Yeni havalimanı onlara emanet!

Havalimanlarında yabancı cisim takibi artık yapay zekanın elinde. ODTÜ TEKNOKENT firması  mühendisleri tarafından geliştirilen Akıllı Yabancı Madde Tespit (A-FOD) Sistemi, pistte bulunan kuş tiplerini bile tespit edebilecek.
 
“MARTI VE LEYLEĞİ BİLE AYIRT EDEBİLECEK"
 
Pistlerin dinamik bir alan olduğunun altını çizen Ümit Yaşar Karadeniz, “Pist üzerinde oluşan kuşlar, yabancı maddelerin oluştuğu anda tespiti için yapay zeka teknolojisi çok faydalı. Bunu ancak yapay zeka teknolojisiyle yapmak mümkündü. Çünkü pistin üzeri çok dinamik, sürekli bir hareket halinde. Burada 3 santimetrelik bir parçayı bile görebilecek ve anlayabilecek, yağmurda ve karda bir kuşu 'bu martı, bu leylek' diye sınıflayabilecek bir teknoloji geliştirdik" diye konuştu.
 
TÜRKİYE'DE ALANINDA TEK FİRMA
 
Türkiye'de tek dünyada ise sayılı firmalar arasında yer aldıklarını ifade eden Karadeniz, “Biz bunu geliştirirken TÜBİTAK ve KOSGEB desteği aldık. Yapay zeka ile bu sorunu çözen dünyada birkaç firmadan birisi olduk, Türkiye'de ise tekiz. Hem FOD alanında çözüm geliştiren hem de yapay zeka teknolojisini havacılık alanında uygulayan tek firmayız. Bizim gibi dünyada radarla yapan birkaç firma daha var" dedi.
 
“CONCORDE KAZASININ NEDENİ YABANCI CİSİM"
 
A-FOD  yapay zeka teknolojisini Gazipaşa Alanya Havalimanı'na kurduklarını anlatan Karadeniz, sistemin dünya üzerinde yalnızca 13 havalimanında kurulu olduğuna dikkat çekti. Paris'te Charles De Gaulle Havaalanı'ndan kalkışından birkaç dakika sonra düşen ve 113 kişinin ölümüne yol açan Concorde uçağının düşme nedeninin uçağın yakıt tankına çarpan bir cisim olduğunu hatırlatan Karadeniz sistemin havacılık sektörüne sağlayacağı faydaları şöyle anlattı:
 
“Böyle kazaların yaşanmaması için yola çıktık. Yabancı madde hasarının havacılık sektörüne yılda ortalama 14 milyar dolar zararı var. Bu aynı zamanda uçakların gecikmelerine, büyük aksamalara neden oluyor FOD havacılıkta ciddi problem. Bu geleneksel yöntemle yani insan gözüyle yapılırken cisimlerin yüzde 5'i bulunabiliyordu. Bu sistemle cisim pistte oluştuğu andan itibaren 3 santimetrelik bir parça dahi o dinamik içerisinde yapay zeka teknolojisi ile yakalanıp alarm üretiyor bunun sonunda da temizleniyor. Bu insan hayatını kurtarması açısından önem kazanıyor"
 
“3. HAVALİMANI DA ONA EMANET OLACAK"
 
3. Havalimanı Yabancı Madde Tespit sistemi ihalesinde yer aldıklarını da belirten Karadeniz, “Burası dünyanın en büyük havalimanlarından bir tanesi. Biz orada ihaleye katıldık. Hepsi uluslararası olmak üzere 5 tane firma ihaleye katıldı ve biz son ikiye kaldık. Dünyada bu teknolojinin kullanılması için Türkiye başta olmak üzere çalışmalar başladı. Gazipaşa Alanya Havalimanı pilot oldu, Türkiye buna 3. Havalimanı ve Sabiha Gökçen Havalimanı ile öncülük yapacak. Kısmetse bu yıl Türkiye'de sonra da yurt dışında kurulumumuzu yaparak dünyaya açılmayı hedefliyoruz" ifadelerini kullandı.
 
YAPAY ZEKA, RADARIN ÖNÜNDE
 
Bu işi dünyada teknolojik olarak çözebilen bizim muadilimiz üç firma var, ikisi radarlı çözümler geliştirirken, dünyada bir tek biz ve bir de Singapurlu bir firma bu işte yapay zekayı kullanıyor. Radarlı çözümler maliyeti artırdığı için yapay zekadan faydalanılan çözüm daha öne çıkıyor. Aslında bu sistemin ardında çok büyük bir algoritma var. Çünkü çok zor bir iş. Uçaklar geçiyor, hava koşulları sürekli değişiyor. 4 bin metreye 60 metre genişliğindeki bir alan bu alanın içinde 3 santimetre boyutunda bir parça arıyorsunuz. 
 
Her baktığınızda bir değişim varsa, tespit etmeniz gerekiyor. O değişim bir ışıktan mı kaynaklanıyor, çer çöp mü, bir poşet mi uçup geçti. Gerçekten bir FOD mi yoksa yanlış alarm mı? Bu bir yaban hayat mı, bir metal parça mı bunun tipinin de tespit edilmesi gerekiyor. 
 
MARTI MI LEYLEK Mİ ONU DA BİLECEK

Ona göre alarm seviyeleri oluşturuluyor. Örneğin 3. havalimanında bizden kuşların tiplerinin de tespit edilmesi istendi. Mart mı, leylek mi 7-8 tane sınıflandırma yapacağız. Buna göre de pist kenarında sesli uyarıcılar olacak. Çünkü martının korktuğu ses başka, leyleğinki başka. Yine 3. havalimanında pistteki çatlakları da yapay zekayla takip edeceğiz. Pist üzerinde kar ve buz da oluşabiliyor. Kar yüksekliği belli seviyenin üstüne çıktığında pistin temizlenmesi gerekiyor. Bu sistemle tüm bu kontroller de otomatik olarak yapılabilecek.