Köprü geçiş rakamları açıklandı

Yap-İşlet-Devret modeliyle inşa edilen köprülere verilen devlet garantisini Ulaştırma Bakanı açıkladı: 2017’de Yavuz Sultan Selim’i kullanan araçlardan 733 milyon lira tahsil edildi. Ancak eksik geçiş için müteahhit şirkete 1.7 milyar lira daha ödendi... Bu para köprüleri kullansın kullanmasın 81 milyonun cebinden çıktı.

Karar gazetesinin haberine göre, Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Cahit Turhan, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda yaptığı açıklamada Yap-İşlet-Devret modeli ile yapılan Yavuz Sultan Selim Köprüsünden 2017 yılında geçen araçlardan 733 milyon lira tahsil edildiğini, ayrıca Hazine garantisi kapsamında da 1 milyar 743 milyon lira şirkete ödeme yapıldığını açıkladı. Bakan yine aynı modelle yapılan Osman Gazi Köprüsü için de 2019 yılında 3 milyar 550 milyon lira Hazine garantisi ödememesinin planlandığını söyledi. 

Alaştırma ve Altyapı Bakanı Cahit Turhan, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, Karayolları Genel Müdürlüğü (KGM), Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) ile Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünün (SHGM), 2019 yılı bütçe görüşmelerinde milletvekillerinin sorularını yanıtladı. Köprü ve otoyollara verilen Hazine garantilerine ilişkin sorulara Turhan, Yavuz Sultan Selim Köprüsü’nün 2018 yılı 10 aylık ortalama otomobil eşdeğerinin 80 bin seviyesinde olduğunu bildirdi.

Garanti edilen gelirin KDV hariç 2 milyar 473 milyon lira olduğu bilgisini veren Turhan, “Elde edilen gelir, 2017 yılı için 733 milyon liradır. Ödenen garanti gelir 1 milyar 744milyon liradır.” diye konuştu. Yatırım programının çok yüklü olduğuna dikkati çeken Turhan, “500  milyar lira civarında bakanlığımızın proje stoğu var. Mevcut bütçe ödenekleriyle bunları tamamlayabilmemiz için uzun zaman gerekiyor. Bunların önemlilerini, öncelikli olanlarını ve yap-işlet-devret yöntemiyle yapabileceklerimizi, yani finansman bulabileceklerimizi ilgili mevzuat gereğince yap-işlet-devret yöntemiyle yapıyoruz. Keşke bütün projeleri yap-işlet-devret yöntemiyle yapabilsek.” açıklamasında bulundu.

Cahit Turhan, yap-işlet-devret yöntemiyle ihale edilen işlerin toplam tutarının 131 milyar lira olduğuna işaret ederek, Altyapı Yatırımları Genel Müdürlüğünün yürüttüğü Avrasya Tüneli için bakanlığın merkez teşkilatı 2019 yılı bütçesinde ödenecek Hazine garantisi ödenek teklifinin 167 milyon lira olduğunu söyledi.

Karayolları Genel Müdürlüğünün 2019 bütçesinden Kuzey Marmara Otoyolu ile Gebze-Orhangazi-İzmir Otoyolu için ödenecek toplam Hazine garantisi ödenek teklifinin 3 milyar 550 milyon lira olduğunu belirten Turhan, şöyle devam etti: “Yap-işlet-devret modelinde Gebze-Orhangazi-İzmir Projesi’nde Gebze-Yalova-Bursa arasındaki kesim, üçüncü yılda garanti ödemesini ancak karşılayacağını düşündüğümüz kesim, garanti ödemesinin üzerinde gelir sağlıyor. Bu fazlalığı köprüye telafi olarak kullanıyoruz. Yap-işlet-devret kapsamındaki projeleri, bütçedeki yatırım kaynaklarından yapsaydık inşa süresi 10 yılın üzerine çıkacaktı. Yeterli kaynak bulamıyorduk, 14 yıl sürüyordu. Bu projelerin yapılmasına ihtiyaç var mı, yok mu? Vatandaş sizden yol istiyor. Biz de bunları yapmak için çare arıyoruz, imkanlarımızı zorluyoruz. Bunları yapmak için bütçe imkanları yeterli değil veya geçmişte olduğu gibi 10 yıl yola, toprağa parayı gömüyorsun, bunun finansman maliyetini de ödüyorsun. Borçlanarak karşılıyorsun, onun da bir bedeli, finansman maliyeti var.”

BÜYÜK ARAÇLARA YSS MECBURİ
Karayolları Genel Müdürlüğünün internet sitesinde yer alan bilgilere göre İstanbul’daki asma köprülerden geçebilecek araç türleri şu şekilde sıralanıyor: 15 Temmuz Şehitler Köprüsü: 1. sınıf araçlar (Kamyonet, panelvan ve van tipi araçlar hariç). Tüm yolcu servis araçları (Turizm, personel, okul vb.). Toplu taşıma araçları (IETT ve halk otobüsü, otobüs A.Ş. vb. taksi dolmuş) Fatih Sultan Mehmet Köprüsü: 1. sınıf araçlar. Tüm yolcu servisleri. Toplu taşıma araçları ve KGM’den izinli kamu kurum ve kuruluşlarının resmi plakalı hizmet araçları. Yavuz Sultan Selim Köprüsü: Tüm motorlu araçlar 

3 YILA KALMADAN GARANTİ RAKAMI GEÇİLECEKTİ
Ekim 2017’de açıklamalarda bulunan dönemin Ulaştırma Bakanı Ahmet Arslan, köprü geçişlerdeki garantilerle ilgili de istatistikler paylaşarak, şu anda garantiden kaynaklı ödemelerin sürpriz olmadığını ve devletin 3. yıl sonunda para kazanmaya başlayacağını belirtti. Arslan şu ifadeleri kullandı: “Yavuz Sultan Selim ve Osman Gazi Köprüsü’nde, Avrasya Tüneli’nde zaten kendi başlangıçtaki fizibiliteleri de şunu gösteriyordu. Bu projeler açıldıktan sonra yaklaşık 3 yıl içerisinde, tedricen, önce altta kalacak sonra garanti rakamlarına erişilecek. Avrasya Tüneli için konuşalım. Geçen sene 2016 yılında açtığımızda günlük ortalama 20 bin araç geçiyordu. Bu sene yaklaşık 50 bin araç geçiyor. Garantimiz 68 bin. Artış hızına bakarsak, önümüzdeki yıl 3. yılına kalmadan kesinlikle garanti rakamını geçecek ve üstündeki paranın yüzde 30’u da devlete kalacak. Burada bir sürpriz yok, biz zaten başından beri ilk 3 yıl içerisinde ödeme yapacağımızı biliyorduk.”

2017’DE BÜYÜK AÇIK OLUŞTU
Osmangazi Köprüsü, Avrasya Tüneli ve Yavuz Sultan Selim Köprülerinin 1 yıllık olarak hazineye faturası yaklaşık 1 Milyar 986 milyon oldu. CHP Kocaeli Milletvekili Haydar Akar yap- işlet- devret projelerine ilişkin Mart 2018’de zarar ettikleri açıklanan Osmangazi Köprüsü ve Avrasya Tüneli’nden sonra Yavuz Sultan Selim Köprüsü’nde de garanti araç rakamlarına ulaşılamadığını belirterek; “Yavuz Sultan Selim Köprüsünden 2017 yılında 49 Milyon 275 bin araç garantisi verilirken gerçekleşen rakamın 15 Milyon da kaldığını söyledi. Sözleşme gereği 4 dolar+ KDV olan geçiş ücretinin 2017 yılında 12,20 TL olarak uygulandığını hatırlatan Akar, geçmeyen 34 Milyon 241 bin araç farkının hazine tarafından işletmeci firmaya ödeneceğini bu tutarın da 2017 yılı için 417 milyon TL olduğunu belirtti. Akar ayrıca Devletin Yap-İşlet- Devret projelerindeki garanti rakamlarını tutturamadığına dikkat çekti. Akar, 2017 yılında Hazinenin Osmangazi Köprüsü için geçen araçlar için 346 Milyon TL geçmeyen araçlar için de yaklaşık 1 Milyar 446 Milyon ödemek durumunda kaldığını, Osmangazi Köprüsünde 1 yılda geçmesi gereken araç sayısının 14 milyon 600 olduğunu ancak sadece 5 milyon aracın geçiş yaptığını belirtti. Avrasya Tünelindeki rakamlara da değinen Akar, 25 Milyon 600 bin araç garantisinin verildiği tünelden 2017 yılında 15 Milyon geçişin sağlandığını bunun hazineye faturasının da 123 Milyon olduğunu söyledi.

‘ZORLA KİMSEYİ KÖPRÜLERDEN GEÇİRMİYORUZ’
Kuzey Marmara Otoyolu’nun maliyetinin 3 milyar dolar olduğunu aktaran Turhan, “10 yıl 5 ay sonra bize devredilecek, 2 yılı gitti. Kuzey Marmara Otoyolu’nun Anadolu tarafı iş bittikten 5 yıl 9 ay sonra kamunun malı olacak, Avrupa tarafındaki kısım 6 yıl 1 ay sonra kamuya devredilecek. Garanti ödemesi gerekiyorsa ödeyeceğiz. Tekirdağ-Savaştepe, Çanakkale Köprüsü dahil, burası da 10 yıl 8 ay sonra kamuya devredilecek.” diye konuştu. Gebze-Orhangazi-İzmir Otoyolu proje tutarının 6 milyar 892 milyon dolar olduğunu anlatan Turhan, buranın 16 yıl 9 ay sonra devralınacağını anımsattı. Burada ödenecek garanti miktarının yıllık yaklaşık 700 milyon dolar olduğunu belirten Turhan, şunları söyledi: “Projeyi ihaleye çıkardığımızda dedik ki ilk 3 yıl, bilemedin 4 yıl garanti ödemesi gerekir. Garanti vermeseydim, bankacı buna kredi vermiyor, buna müşteri bulamıyorum. Risk paylaşımı diye bir şey var. Onlara, bu projelere gelip teklif versinler diye her türlü avantajı sağlamaya çalışıyorum. Çünkü amacım yol yapmak.” Garantilere ilişkin eleştiriler üzerine Cahit Turhan, “Diyorsunuz ki bunlar niye pahalı? Vatandaşa ücretsiz yol hizmetim var. Zorla buraya kimseyi davet etmiyorum. Burayı kullanan kendi menfaatini düşünerek zamandan, akaryakıttan sağladığı tasarruf karşılığında bu parayı veriyor.” dedi.

AHMET ARS'LANDAN KÖPRÜ GERÇEKLERİ
Bir önceki dönem Ulaştırma Bakanı olan Ahmet Arslan Deniz Zeyrek’e yapmış olduğu açıklamalarda köprü gerçeklerini şu şekilde izah etmişti:

OSMANGAZİ KÖPRÜSÜ
Konu sadece Körfez geçiş köprüsü üzerinden tartışılıyor. Oysa proje 433 kilometrelik İstanbul-İzmir Otoyolu projesi. Gebze-Osmangazi arası (köprü dahil) 40 bin, Orhangazi-Bursa arası 35 bin, Bursa-Edremit ayrımı arası 17 bin, Bursa-Edremit ayrımı-İzmir arası 23 bin araç için garanti verilmiş. 30 Haziran 2017’de açıldı. İlk beş ay ortalaması 17 bin. Sonrasında 20 bin seviyesine ulaştı. Fizibilite çalışmalarında hedeflenen rakama 3 yıl içinde ulaşılacağı öngörülmüştü. İlk yılda yarısı aşıldı. Hiç araç geçmezse, sadece Osmangazi Köprüsü değil 433 kilometrelik bütün proje için yıllık garanti ödemesi 750 milyon doları geçmeyecek. Bu rakamdan işletme giderleri ve vergiler düşecek. Projenin toplam maliyeti 10.3 milyar dolar.

YAVUZ SULTAN SELİM KÖPRÜSÜ
Proje aslında 60 kilometrelik Kuzey Marmara Otoyolu Projesi. 135 bin araç geçişi vaat edilmiş. Günlük geçiş 100 bin üzerine çıktı. Fizibilite çalışmalarında 3 yılda olması beklenirken iki yıl dolmadan 135 rakamına ulaşılması öngörülüyor. Hiç araç geçmezse garanti kapsamında ödenecek tutar, 790 milyon dolar olacaktı. Toplam maliyet 3.5 milyar dolar.

AVRASYA TÜNELİ
6.6 kilometresi tünel olmak üzere toplam 14.6 kilometrelik boğaz geçişini kapsıyor. Günde 68 bin araç geçeceği garanti edilmişti. Garanti kapsamındaki işletme süresi 24.5 yıl. An itibariyle günlük ortalama 47 bin araç geçiyor (Temmuz 2017).

Kaynak: Karar gazetesi