Şeriat Mahkemelerini en çok kadınlar tercih ediyor

MEHMET NEDİM ASLAN/LONDRA

İngiltere’de geçtiğimiz yıl resmiyet kazanan ve bu yüzden tartışmalara yol açan Şeriat Mahkemeleri, ülkedeki yargı bürokrasinin yükünü hafifletirken, başta zorla evlilikler olmak üzere kadının mirastan muaf tutulması konusundaki özellikle Güney Asya Müslümanları arasındaki gelenekleri, aldığı kararlarla kadınların lehine döndürüyor. Kadına yönelik ayrımcı geleneklerinin dinsel olduğunu düşünen bazı Müslüman aileler, Şeriat Mahkemelerinde bir alim tarafından geleneklerinin dinsel olmadığı söylenince kolayca ikna olabiliyor.

YAHUDİ MAHKEMELERİNİN 100 YILLIK GEÇMİŞİ VAR

100 yıllık bir geçmişi olan ülkedeki Yahudi mahkemelerinden sonra Müslümanlar için resmiyet kazanan Şeriat Mahkemeleri, bugün boşanmadan, miras ve finans konularına, aile içi şiddetten zorla evliliklere kadar birçok konuda Müslüman toplumun taleplerine cevap veriyor. Hükümet tarafından belirlenen şeriat yargıçlarınca yönetilen mahkemelerde, alınan kararlar bölge mahkemeleri ile Yüksek Mahkeme’nin onayıyla yürürlüğe giriyor. Başkent Londra olmak üzere Müslümanların yoğun olarak yaşadığı Manchester, Bradford, Birmingham, Nuneaton’da bulunan Şeriat Mahkemelerinin sayısı, diğer bölgelerde yaşayan Müslüman toplumun talebi doğrultusunda artırılabilecek.

1982 YILINDA TAVSİYE NİTELİĞİNDEKİ KARARLARLA BAŞLADI

1982 yılında Şeriat Konseyi’nin tavsiye niteliğindeki kararlarıyla ortaya çıkan ve bir yıl öncesine kadar resmi olarak tanınmayan mahkemeler, Müslüman davacı ve davalının rızasıyla, taraflar arasındaki anlaşmazlıkları İngiliz mahkemelerine gitmeden çözüyor. 1996 yılında çıkarılan tahkim yasasına dayandırılan Şeriat Mahkemelerindeki duruşmalarda, en az İslâmi eğitimi yüksek bir alim ve bir avukatın hazır bulunması gerekiyor. Davası görülenlerin içinde yaşadıkları toplumun gelenekleri göz önünde bulundurularak, kararların İslâm’a vurgu yapılarak verildiği mahkemelere itiraz hakkı bulunmuyor. Ancak davası görülen ilgili taraflar, Şeriat Mahkemesinin aldığı kararı Yüksek Mahkeme’nin izniyle yargı denetimi yapılması için başvuru yapabilir.

ZORLA EVLENDİRİLEN KADINLARIN TERCİHİ ŞERİAT MAHKEMELERİ

Müslüman Kadınlara Yardım Hattı’ndan yardım isteyenlerin yüzde 80’ine yakınının kadınlardan oluşması ve şikâyetlerin çoğunun evlilikle ilgili olması, kadınların bu mahkemeleri daha çok tercih ettiğini gösteriyor. Özellikle hiç görmedikleri biriyle zorla evlendirilmek istenen kadınların tercihi olan Şeriat Mahkemelerinde, çocuklarına baskı yapan ailelere, mevcut geleneklerin İslâm’a aykırı olduğu belirtilerek ikna edilmeye çalışılıyor. Mahkemelerin tarafsız olup olmayacağıyla ilgili olarak Şeyh Faiz-ul-Aktab Sıddıki yönetimindeki Müslüman Tahkim Mahkemeleri, “Biz, bazı insanların Şeriat Mahkemelerinin camide oturan bir grup imamdan oluşabileceği endişesini taşıyoruz. Acaba bunlar kadınlara karşı önyargılı olur mu?, Gençleri anlayabilirler mi?, İngiltere’deki günümüz problemlerini anlayabilirler mi? soruları akıllarına gelebilir. Ancak bu mahkemelerde hem kadın, hem de genç üyeler de bulunuyor. Bu üyeler, yurtdışından gelen yargıçlar ya da alimler değil, İngiltere’de yaşayan yargıç ve alimlerdir. Bu mahkemelerde ne cinsiyet, ne de ırk ayrımcılığı yoktur” diyor.

ÖNCELİK TARAFLARIN ANLAŞMASINA

Mahkemelerdeki davalarla ilgili olarak İslâmi Şeriat Konseyi’nden Şeyh Mevlana Ebu Seyid şöyle diyor: “Bizim sloganımız: ‘Önce anlaşın’. Bunun önce tarafların anlaşmaları ve barışmaları için çalışıyoruz. Ancak bazı durumlarda rızası olmadan evlendirilmiş bir kız çocuğuyla ilgili olarak müzakere yapmıyoruz. Yaptığımız şey; tarafların ailelerine, İslâm’ın bu konudaki pozisyonunu hatırlatıyoruz.”

ANGLİKAN KİLİSESİ BAŞPİSKOPOSU DA DESTEKLEMİŞTİ

İngiltere’de Anglikan Kilisesi’nin başında bulunan Başpiskopos Dr. Rowan Williams, geçtiğimiz yıl Müslümanların entegrasyonu için ülkede Şeriat Mahkemelerinin kurulmasını istediği zaman büyük tartışmalara yol açmıştı. Williams’ın Şeriat Mahkemelerinin açılmasına yönelik sözlerine en sert tepkiyi İngiliz tabloid gazeteleri The Sun ve The Daily Mail ile sağ kesimin en önemli gazetelerinden The Telegrahp verirken, İngiltere ve Galler’in en üst düzey yargıcı olan Lord Philips, Williams’a destek vermişti. Tepkilere rağmen daha pragmatist bir yaklaşım sergileyen İngiliz Hükümeti, mevcut yasalarla çelişmeyecek şekilde boşanma ve miras konularının İngiliz mahkemelerine gelmeden Şeriat Mahkemelerinde görüşülebileceğini bildirdi