İstanbul'da kaç sahabe kabri var?

Kırk elli bin sahabe ve şüheda yatıyor

Evliya Çelebi, meşhur Seyahatnamesinde Fatih-Nişanca’daki Keskin Dede ya da diğer adı ile Kesegen Dede Haziresinde kırk–elli bin kadar sahabe, şüheda ve sair mazenne-i kiramın medfun olduğunu yazar. Günümüzde Keskin Dede Haziresi’nde eski kabir şahideleri mevcud olmasına rağmen, herhangi bir sahabe veya fetih şehidinin kabrine rastlanmamaktadır. Keskin Dede hariç. Haziredeki en eski kabir, ni’me’l-ceyş’ten olan Keskin Dede’ye aittir.

Keskin Dede Hazretleri

Hasan Fehmi Paşa Caddesi üzerinde, Boyalı Mehmed Paşa Camii’nin karşısındaki hazirede Fatih Sultan Mehmed’in ordusuna mensup ni’me’l-ceyş’ten Keskin Dede Hazretlerinin kabri vardır. Fatih Sultan Mehmed Han’ın da mensup olduğu Bayramiyye tarikatına bağlıdır. Hayatı hakkında bilgi yoktur.

Kasımpaşa tersane arkasında da varmış!

Yine Evliya Çelebi Seyahatnamesi’nde Kasımpaşa tersane arkasındaki sahabe mezarlığından söz etmektedir. Bugün maalesef böyle bir mezarlıkdan eser yoktur.

Sayı 19 ile 34 arasında değişiyor

Araştırmalarımızın neticesinde İstanbul’da medfun Sahabeler ile ilgili neşredilen kitaplarda Sahabe kabir ve makamlarının sayısının 19 ile 34 arasında değiştiğini gördük. Bu konuya eğilen eserlerin de bir listesini çıkardık. İstanbul’daki sahabe ve şehitlerin kabirleriyle ilgili şu kitaplara bakılabilir.
Ahmed Rıf’at Efendi, Lûgât-I Târihîyye Ve Coğrâfîyye, Cild 1, İstanbul, 1299, s.150-152, Sahabe sayısı: 23;
Alasonyalı Hacı Cemal Öğüt, Meşhur Eyyüb Sultan, Ahmet Sait Matbaası, İstanbul, 1955, s.149, Sahabe sayısı: 19;
Aytürk, Nihat–Bayram Altan, Türkiye’de Dini Ziyaret Yerleri, Altanoğlu İlim ve Kültür Hizmetleri, İstanbul,1992, s.195–196, Sahabe sayısı: 23;
Eren, Ali, İstanbul Evliyalarından Sünbül Efendi Ve Merkez Efendi Hazretleri, Merkez Efendi Kurs ve Okul Talebeleri Yardım Derneği, İstanbul, (t.y.), s.176-178, Sahabe sayısı: 34;
Giray, İsmail, İstanbul’da Sahabe Kabirleri, Bedir Yayınevi, İstanbul, 1975, Sahabe sayısı:25; Gürel, Şevket, İstanbul Evliyaları Ve Fetih Şehidleri, İstanbul’daki Tarihi Türbe ve Mescidleri İmar Vakfı, İstanbul, 1988, Sahabe sayısı: 31;
Gürel, Şevket, Gönül Bahçesinin Solmayan Güllleri İstanbul Evliyaları, Veysel Karani Hırka-i Şerif Camii Hizmet Vakfı Yayını, İstanbul, (t.y.), Sahabe sayısı: 33;
Gürel, Şevket, Eyyüb Sultan, İstanbul’da Sahabe Kabirleri, İslam’da Kabir Ziyaretleri, Mukaddes Emanetler, İstanbul, 1985, s.159–161,Sahabe sayısı:34;
Hacı İsmâ’îl Beyzâde Osmân Bey, Mecmû’a-İ Cevâmi’-İstanbul’da Kalan Sahâbe-İ Kirâm Hazerâtı’nın Esâmileri, Cild 1, İstanbul, 1304, (Galitekin, Ahmed Nezih, Osmanlı Kaynaklarına Göre İstanbul, İstanbul, 2003, s.118-120) Sahabe sayısı:25;
Hasırcızade, İstanbul’da Sahabe Ve Evliya Kabirleri, Kamer Neşriyat ve Dağıtım, İstanbul, 1984, Sahabe sayısı: 20;
Hocaoğlu, Mehmed, İstanbul’daki Sahabe Kabirleri, Kuşatmaları–Bazı Ziyaret Mahalleri, Tuğra Neşriyat, İstanbul, 1987, Sahabe sayısı: 26;
İşli, Necdet, İstanbul’da Sahabe Kabir Ve Makamları, V.G.M., Ankara, (t.y.), Sahabe sayısı: 29;
Kundak, Cemal, İstanbul’daki Sahabe Kabirleri Hazreti Cabir Ve Rivayet Ettiği Hadisler, Hazreti Cabir Camii Yaptırma ve Yaşatma Derneği, İstanbul, 1998, Sahabe sayısı: 26;
Özcan,Ahmet, Peygamber Efendimizin Torunlarından Seyyid Nizam Hazretleri, Sabır Yayınları, İstanbul, 1994, s.94-96, Sahabe sayısı: 31;
Serin, Rahmi, İstanbul Ve Anadolu Evliyaları, Pamuk Yayıncılık, İstanbul, 1999, s.74-100, Sahabe sayısı: 32;
Ünver, Prof.Dr.Ahmed Süheyl, İstanbul’da Sahabe Kabirleri, İstanbul Fethi Derneği, İstanbul, 1953, Sahabe sayısı: 30;
Yılmaz, Necdet- Çoşkun Yılmaz, İstanbullu Sahabeler, Yayım Habercilik ve Danışmanlık, İstanbul, 2003, Sahabe sayısı: 30;

Liste eski ama yeni sayılır

Hacı İsmail Bey-zade Osman Bey’in “Mecmu’â-i Cevâmi’” adlı eserinde yer alan “İstanbul’da Kalan Sahâbe-i Kirâm Hazerâtının Esâmileri” başlığı altındaki liste şöyledir:
Eyyüb’l-Ensari bin Zeyd Radıyallahu anh Hazretleri
Ka’b Radıyallahu anh
Muhammedü’l-Ensari Radıyallahu anh
Abdüssadık Amir Radıyallahu anh
Amir bin As Radıyallahu anh
Ca’fer ibn-i Abdullah Radıyallahu anh
Hasan Hüseyin Radıyallahu anh
Abdullahü’l-Hudri Radıyallahu anh
Ebu Şeybetü’l-Hudri Radıyallahu anh
Hamdullahü’l-Ensari Radıyallahu anh
Kerimeynü’l-mükerremeyn-i İmam Hüseyin kerimeleri
Ebu Gıffari Radıyallahu anh
Ebu Sa’idü’l-Hudri Radıyallahu anh
Abdullah ibn-i Hüsam Radıyallahu anh
Amr bin As Radıyallahu anh
Vehb bin Huşeyre Radıyallahu anh
Şu’be Radıyallahu anh
Sufyan ibn-i Uyeyne Radıyallahu anh
Mihmandar Hazret-i Halid bin Zeyd’in Sancakdarı Abdurrahman Şami
Hazret-i Hafir Radıyallahu anh
Ebu’d-Derda Radıyallahu anh
Hazret-i Cabir Radıyallahu anh
Zevce-i Cabir Radıyallahu anh

dünyabizim.com