Fatih'in Tablosundaki 536 Yıllık Sır Ortaya Çıktı

Gentile Bellini’nin Londra’daki National Gallery’de muhafaza edilen Fatih Sultan Mehmed tablosundaki sır perdesini Derin Tarih araladı.

Maria Pia Pedani Fabris imzalı yazıda ünlü İtalyan ressamın tabloya yerleştirdiği, hatta sakladığı sembolik öğeler deşifre ediliyor. İşte tablodaki sır dolu sembollerden bazıları:

GİZEMLİ ZAFER TÂKI

Tabloda ilk dikkat çeken unsur şüphesiz Fatih Sultan Mehmed’in önünde resmedildiği gösterişli zafer tâkı. Meğer bu tâk San Zaccaria Venedik Kilisesi’nin kapısını simgeliyormuş. Peki Bellini neden bu kapıyı seçmiş? 

Yazıya göre San Zaccaria, tarihteki en eski Venedik rahibe manastırıdır ve efsaneye bakılırsa Duçe’ye Duçelik tacı ilk kez burada rahibeler tarafından takılmış. Bu rahibeler Benediktin tarikatına mensuptur ve Ortaçağ geleneklerine göre Benediktin tarikatı manastırı bir tür yeryüzü cennetidir. İstanbul’da Cennet Bahçesi ile sembolik olarak ilişkilendirilen tek yer ise Topkapı Sarayı idi. Sarayın iç kısımlarına girebilmek için üç ayrı kapıdan geçmek gerekiyordu. Benzer bir şekilde bir Osmanlı otağında hanedanın çadırı üç ayrı grup asker tarafından korunurdu. Aynı şekilde San Zaccaria Kilisesi’ne girmek için de önce bir köprüden, sonrasında da iki ayrı kapıdan geçilirdi.

SULTANIN ADALETİ

Bellini’nin tablosunda yer alan tâk, yazara göre bir zafer tâkı değil, aynı zamanda bir kapıdır. Türkçedeki kapı kelimesi, bizzat ‘devlet’ anlamına gelir. Burası Sultanın adaleti tesis ettiği, Allah tarafından korunduğu yerdir. İçeride iyi ruhlar ve onların ataları yer alırken dışarısı kötü ruhların mekânıydı. Ayrıca kilisenin kapısının Fatih’in portresinin yapıldığı 1480 yılında inşa edildiğini de belirtelim.

FATİH’İN KURT KÜRKÜ

Tabloda Sultan kürk bir yaka takmaktadır. Fatih resmî kıyafeti olarak samur ve kakum kürkü kullanıyordu, ancak tablodaki kürk bir kurda ait gibi görünmektedir. 15. yüzyıl yazarlarından Spangugnino’ya göre bu dönemde İstanbul’da kurt kürkü yaygın olarak kullanılmaktadır. Eğer padişahın yakası kurt kürkü ise bu, Türk aşiretleri için bir totem hayvanı olan kurdun sembolize edilmesiyle ilişkilendirilebilir.

NEDEN 6 TAÇ?

Tabloda Sultanın sağ ve sol taraflarında 6 taç yer alır. Yazara göre bu taçlar yaygın kanaatin aksine fethedilen devletleri sembolize etmiyor; Fatih’in atalarını ifade ediyor. Bunların üçü Osman Gazi, Orhan Gazi ve I. Murad, emir unvanına sahipti; diğer üçü ise 1395 yılında Mısır Halifesi tarafından Yıldırım Bayezid’e verilen sultan unvanını taşıyordu. Bu olayı hatırlamak için her Osmanlı hükümdarı tahta çıktığında kılıç kuşanırdı.