En Uzun Koalisyon 3.5 Yıl Sürdü

7 Haziran genel seçimlerinden sonra tek başına iktidar olacak sandalyeye sahip olmayan partiler koalisyon mu yoksa erken seçim tartışmasını yapıyor. Eğer Partiler kendi arasında uzlaşır koalisyon yaparsa Türkiye'de 21. koalisyonu kurmuş olacak. Koalisyon tartışmaları geçmiş dönemdeki koalisyon hükümetlerini akıllara getirdi. Cumhuriyet tarihinde bugüne kadar 20 koalisyon kuruldu. Tek başına çoğunluğu sağlayamayan partilerin uzlaşma çabalarının ilki 1961'de CHP-AP arasındaydı ve 7 ay sürdü. Son koalisyon 3.5 yıl süren DSP-MHP-ANAP ortaklığıydı.Ecevit'in başbakanlığındaki 57. Hükümet Türkiye'nin en uzun süren koalisyon hükümeti oldu. İsmet İnönü, Süleyman Demirel ve Bülent Ecevit üçer kez koalisyon hükümeti kurdular.

1961'de kurulan ve 7 ay süren CHP-AP koalisyonu TBMM’de. (Ön sıra) Devlet Bakanı Ekrem Malıcan, Başbakan ve CHP Genel Başkanı İsmet İnönü, Devlet Bakanı Hasan Dinçer ile Başbakan Yardımcısı ve AP Genel Başkanı Turhan Feyzioğlu. Fotoğraf: AA - 1962)

İlk koalisyon 7 ay sürdü

'Koalisyon' kelimesi seçim sonrasında sıklıkla gündeme gelen bir sözcük. Ortak yönetim kurma konusundaki uzlaşma arayışları hiçbir partinin tek başına hükümet kurma çoğunluğuna ulaşamaması üzerine başlıyor. Hükümet programları bir uzlaşma metni niteliğini taşıyor ve uzlaşma sürecinin sekteye uğramasıyla ortaklık bozuluyor.Türkiye Cumhuriyeti tarihinde bugüne kadar 20 koalisyon hükümeti kuruldu. Hükümet kuracak çoğunluğu sağlayamayan partileri uzlaşma çabalarının ilki 1961 darbesinin ardından CHP-AP arasında oldu. Türkiye Cumhuriyeti'nin 2. Cumhurbaşkanı sıfatını taşıyan İnönü, 4. Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel tarafından hükümeti kurmakla görevlendirilmişti. CHP-AP koalisyonunun ömrü 7 ay sürdü.

Cumhuriyet tarihinin en son koalisyon ise Bülent Ecevit'in başbakanlığındaki DSP-MHP-ANAP ortaklığındaki 57. Hükümet oldu. En uzun koalisyon olan bu hükümetin ömrü 3.5 yıl sürdü ve 2002'de AK Parti'nin tek başına hükümet kurma çoğunluğunu yakalamasıyla sona erdi.

Koalisyon başbakanları; Ecevit, Demirel ve Yılmaz

Koalisyon kurma konusunda İsmet İnönü, Süleyman Demirel ve Bülent Ecevit üçer hükümete başbakanlık yaptı. Onları ikişer koalisyon hükümetiye Mesut Yılmaz, Tansu Çiller ve 12 Mart döneminin başbakanlarından Nihat Erim izliyor. Necmettin Erbakan, Ferit Melen, Suat Hayri Ürgüplü, Naim Talu ve Sadi Irmak izliyor.

Çiller üç kez ortak değiştirdi

Bu başbakanlardan Tansu Çiller, CHP ve SHP birleşmeleri süreci nedeniyle, aynı hükümette üç kez ortak değiştiren başbakan oldu. Çiller aynı zamanda ilk kadın başbakan ünvanına da sahip.

5 Haziran 1977’de kurulan ve ‘İkinci Milliyetçi Cehpe Hükümeti’nin ortakları; Başbakan ve AP Genel Başkanı Süleyman Demirel, Başbakan Yardımcısı ve Milli Selamet Partisi Genel Başkanı Necmettin Erbakan ile Başbakan Yardımcısı ve MHP Genel Başkanı Alparslan Türkeş. Ömrü 5 ay iki hafta süren 41. Hükümet’te Adalet Partisi'nin 16, Milli Selamet Partisi'nin 6, Milliyetçi Hareket Partisi'nin 3 bakanlığı bulunuyordu.

20 koalisyon hükümetimiz var

Türkiye Cumhuriyeti tarihinde kurulan koalisyonlar şöyle:
1. koalisyon (26. Hükümet, 8. İnönü hükümeti)
2. Koalisyon (27. Hükümet, 9. İnönü hükümeti)
3. Koalisyon (28. Hükümet, 9. İnönü hükümeti)
4. Koalisyon (29. Hükümet, Ürgüplü hükümeti)
5. Koalisyon (33. Hükümet, 1. Erim Hükümeti)
6. Koalisyon (34. Hükümet, 2. Erim Hükümeti)
7. Koalisyon (35. Hükümet, Ferit Melen hükümeti)
8. Koalisyon (36. Hükümet, Naim Talu hükümeti)
9. Koalisyon (37. Hükümet, 1. Ecevit hükümeti)
10. Koalisyon (38. Hükümet, Sadi Irmak hükümeti)
11. Koalisyon (39. Hükümet, 4. Demirel hükümeti, 1. MC)
12. Koalisyon (41. Hükümet, 4. Demirel Hükümeti, 2. MC)
13. Koalisyon (42. Hükümet, 3. Ecevit Hükümeti)
14. Koalisyon (49. Hükümet, 7. Demirel hükümeti)
15. Koalisyon (50. Hükümet, 1. Çiller Hükümeti)
16. Koalisyon (52. Hükümet, 3. Çiller Hükümeti)
17. Koalisyon (53. Hükümet, 2. Yılmaz hükümeti)
18. Koalisyon (54. Hükümet, Erbakan hükümeti, REFAHYOL)
19. Koalisyon (55. Hükümet, 3. Yılmaz hükümeti, ANASOL-D)
20. Koalisyon (57. Hükümet, 5. Ecevit Hükümeti)

30 Ekim 1995 ile 6 Mars 1996 arasında görev yapan DYP-CHP koalisyonun ortakları, Başbakan Tansu Çiller, Başbakan Yardımcısı Deniz Baykal.

Yeni Şafak