Yeni anayasa için söz artık millette

Mecliste tarihi süreç tamamlandı.“Cumhurbaşkanlığı sistemi”ni içeren 18 maddelik Anayasa değişikliği teklifinin tamamı, vekillerden onay alırken, gözler Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a odaklandı. Paketin gönderileceği Erdoğan’ın da “onayı” halinde 60 gün sonra Türkiye sandık başına gidecek. 

Ya 26 Mart ya da Nisan 

Referandumun 26 Mart, 2-9-16 Nisan tarihlerinden birinde yapılması netleşti. Kesin tarih ise Erdoğan’ın onayı durumunda, kararın Resmi Gazete’de yayımlanmasının ardından 60 gün sonraki ilk pazar referandum yapılacak. Anayasa değişikliği ikinci tur oylamaları, dün sabahın ilk saatlerine kadar sürdü. Teklifin 18 maddesinin de, referanduma yetecek çoğunlukla kabul edilmesinin ardından paketin tümü oylandı. Gizli oylamaya, 488 vekil katıldı. Oylamada 339 kabul, 142 ret oyu kullanıldı; 5 oy boş çıktı, 2 oy ise geçersiz sayıldı. 

Alkışlarla kabul edildi 

Meclis Başkanvekili Ayşe Nur Bahçekapılı,  “Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir” dedi ve oyların usulüne göre kullanılarak teklifin kabul edildiğini bildirdi. AK Partili vekiller kararı ayakta karşıladı.  

Fire propagandası boş çıktı!

Anayasa değişikliği oylamaları öncesi, başta CHP olmak üzere bazı kesimler “fire” propagandası yapmış, AK Parti ile MHP içinde “Hayır” diyecek milletvekillerinin bulunduğunu öne sürmüştü. 
Buna karşın tek tek maddelerin hepsine iki turda da verilen destek hiç 339’un altına inmedi. 
Paketin tamamı da 339 “Evet” oyuyla kabul edilmiş oldu. Böylece paket, referandum için gereken 330’un üzerinde çoğunlukla geçti. Oylamalarda, en çok oyu, teklifin “yargı yetkisi” başlıklı 1. maddesi aldı. 

340 bandında evet

Birinci turda maddenin oylamasına 484 milletvekili katılırken 347 milletvekili kabul oyu kullandı. İkinci turda ise maddede 345 vekil kabul, 140 vekil de ret oyu kullandı. Birinci turda en az “evet” 338 ile ilk gün teklifin maddelerine geçilmesi için yapılan gizli oylamada çıkarken, en az oyu 340 ile 7. ve 8. maddeler aldı. Maddelerin çoğu 340 bandında bir oy ile kabul edildi.  

Son dakikaya kadar CHP tavrını sürdürdü

Başbakan Yıldırım’ın teşekkür için kürsüye geldiği sırada, CHP Grup Başkanvekili Levent Gök, oturumu yöneten Meclis Başkanvekili Ayşenur Bahçekapılı’dan söz istedi. Ancak, Bahçekapılı, Gök’e söz vermedi. CHP’liler bunun üzerine salonu terk etti. Genel Kurul’da sadece Antalya Milletvekili Deniz Baykal ile Aydın Milletvekili Lütfi Baydar kaldı. HDP’liler de, Başbakan’ın konuşmasını bitirmesini beklemeden çıktı. Yıldırım ise, teşekkür konuşmasından sonra MHP sıralarına giderek, Genel Başkan Devlet Bahçeli ile tokalaştı. 

KAVGALAR DAMGA VURDU 

Anayasa değişikliği görüşmelerine milletvekilleri arasındaki kavgalar damga vurdu. İlk turda AK Parti Genel Başkan Yardımcısı Fatih Şahin’in burnunun kırılması, Trabzon Milletvekili Muhammet Balta’nın ayağının ısırılmasının yanı sıra, Meclis kürsüsü de, CHP’lilerce işgal edildi. İkinci turda ise CHP’den ihraç edilen Ankara Bağımsız Milletvekili Aylin Nazlıaka’nın kürsüdeki mikrofona kendini kelepçelemesi görüşmeleri engelledi, kadın milletvekilleri de kavga etti. 

Engelleyemediler AYM yolundalar

CHP’liler bütün engelleme girişimlerine ve provokasyonlara karşın, 330’un üzerinde çoğunlukla kabul edilen ve halkın onayına sunulması beklenen paket için bu kez AYM’nin kapısını çalmaya hazırlanıyor. CHP yöneticileri, “Teklif 330’un üzerinde bir oyla geçerse, AYM’ye başvuracağız” açıklamasında bulunmuştu. Oylamanın hemen ardından apar topar grup toplantısı yapan CHP’nin, Erdoğan’ın kararıyla birlikte adımını atacağı belirtiliyor. 

Liderler de yoruldu vekiller de 

10 Aralık’ta Meclis’e sunulan paket tartışmalı ve yorucu geçti. Görüşmeler süresince liderler, vekillerle birlikte mesai yaptı. Milletvekilleri 42 gün boyunca, seçim bölgelerine özgü ikramlar yaptı. Başbakan ise vekillere güğümden bardaklarla süt ikram etti.

İŞTE KABUL EDİLEN PAKET 

18 maddelik Anayasa değişikliği paketiyle Cumhurbaşkanı “yürütme organı”nın başı olacak. Yasama-yürütme ve yargı tamamen ayrılacak.

- Cumhurbaşkanının görev süresi 5 yıl olacak. Bir kişi en fazla 2 kez cumhurbaşkanı seçilebilecek.  

- Cumhurbaşkanlığına, seçimlerde geçerli oyların en az yüzde 5’ini alan partiler ile en az 100 bin seçmen aday gösterebilecek. Seçimde, geçerli oyların salt  çoğunluğunu alan aday cumhurbaşkanı seçilecek.  

- Cumhurbaşkanı “Devlet Başkanı” olacak, yürütme yetkisini üstlenecek ve Başkomutanlığı temsil edecek.  

-  Cumhurbaşkanı, Cumhurbaşkanı Yardımcıları ile Bakanları atayacak ve görevlerine son verecek. Başbakanlık makamı olmayacak. 

- Cumhurbaşkanı, anayasa değişikliklerine ilişkin kanunları gerekli gördüğü takdirde halkoyuna sunacak.  

339 EVET böyle karşılandı

- Cumhurbaşkanı, yürütme yetkisine ilişkin konularda Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarabilecek. Kanunda açıkça düzenlenen konularda cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarılamayacak.  

- Kanun teklif etme yetkisi milletvekilinde olacak. Ancak, Cumhurbaşkanı’na istisna olarak, bütçe kanununu hazırlama, sunma yetkisi ve görevi verilecek. Bütçe, Meclis’in onayıyla kabul edilebilecek. 

- TBMM, Cumhurbaşkanı, Cumhurbaşkanı Yardımcıları ve Bakanlar hakkında soruşturma açılmasını isteyebilecek. Hakkında soruşturma açılmasına karar verilen cumhurbaşkanı seçim kararı alamayacak.  

- Cumhurbaşkanı, bir veya daha fazla cumhurbaşkanı yardımcısı atayabilecek.  

- Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlar, milletvekili seçilme yeterliliğine sahip olanlar arasından cumhurbaşkanı tarafından atanacak ve görevden alınacak. Milletvekilleri, cumhurbaşkanı yardımcısı ve bakan olarak atanırlarsa üyelikleri sona erecek.  

- Milletvekili sayısı 550’den 600’e çıkarılacak.  

- Milletvekili seçilebilme yaşı 25’ten 18’e indirilecek  

- TBMM seçimleri artık 4 yılda bir değil, 5 yılda bir, Cumhurbaşkanlığı seçimleri ile aynı gün yapılacak. İlk seçimler 3 Kasım 2019’da gerçekleştirilecek.  

 Liderlerle tek tek tokalaştı

- Cumhurbaşkanı’na ve Meclis’’e karşılıklı fesih yetkisi verilecek. Bu yetkinin kullanılması halinde Cumhurbaşkanlığı ve milletvekili seçimleri yenilenecek. 

- Meclis, denetim yetkisini, “Meclis araştırması”, “Genel görüşme”, “Meclis soruşturması” ve “Yazılı soru” yoluyla kullanacak. 

- Cumhurbaşkanının partisiyle ilişiğini kesme zorunluluğu ortadan kalkacak. 

-  TBMM, üye tamsayısının beşte üç çoğunluğu ile seçimlerin yenilenmesine karar verebilecek.  

- Cumhurbaşkanı, kanunda düzenlenen ilgili şartların gerçekleşmesi halinde OHAL ilan edebilecek.