Bursa'da su kültürü çeşmelerde yaşayacak

Ünlü Seyyah Evliya Çelebi, Bursa'nın çeşme ve sebillerini anlata anlata bitiremez; 'Velhasıl Bursa sudan ibarettir' diyerek kesip atar. Evliya Çelebi gibi, kentin geçmişinde önemli izleri bulunan Karaçelebizade Aziz Efendi de Bursa'nın suyla olan yakınlığını görür ve kentin muhtelif noktalarına 40 çeşme yaptırır. Osmanlı mimarisinin en güzel örneklerini taşıyan çeşmelerin kullanımı için bir de vakıf kurar. Daha sonraları, "Bursa'nın boynuna dizilen inci taneleri" olarak da anılan çeşmeler, kentteki su kültürünün temel taşlarını oluşturur. Fakat günümüze gelindiğinde ne Evliya Çelebi'nin ne de Karaçelebizade Aziz Efendi'nin anlata anlata bitiremediği çeşmelerden eser kalmıştır. Osmanlı mimarisinin o eşsiz eserleri yoğun kentleşme baskısı altında ya yok olmuş ya da apartmanların arasında fark edilemeyecek duruma gelmiştir. 

Bursa'da su kültürünün temel taşlarından biri olan çeşmelerin yok olmaya yüz tutması, Osmangazi Belediyesi'ni harekete geçirdi. Başkan Recep Altepe, kentteki tüm tarihi çeşmelerin restore edilmesini, yıkılanların yerine yenilerinin yapılmasını ve oluşan yeni mahallelere de, geleneksel mimariye uygun yeni çeşmelerin yapılması talimatını verdi. Bu talimatın sonucu olarak son 5 yıl içinde, Bursa'nın bu özelliğini tekrar yaşatmak amacıyla sayıları 100'ü aşkın tarihi dokuya uygun çeşme projesi üretildi. 60'a yakını uygulanan veya uygulanma aşamasında olan bu çeşmeler, geleneksel çeşme mimarimizin yaşamasına da katkıda bulunacaklar. Osmangazi Belediye Başkanı Recep Altepe'nin hedefi, Bursa'ya en az 100 adet tarihi çeşme kazandırmak. Proje kapsamında, zamana veya kentleşme olgusuna yenik düşen eski çeşmeler aslına uygun olarak restore edildi.


SUSUZ KALMAYACAKLAR


Diğer yandan, çeşmelerin ve su kültürünün karşısına çıkan en büyük engel, susuzluktur. Bugüne kadar ayakta kalmayı başarabilmiş çeşmelerin yerel idarelerce suyunun kesilmesi, bu çeşmelerin de sonu oldu. 

Osmangazi Belediyesi, hem yeniden yaptırdığı hem de restore ettirdiği eski-yeni tüm çeşmelerin bizzat su aboneliğini de üstlenerek sularını bağlattı. Böylece Bursa hem onlarca yeni çeşme kazandı hem de eski tarihi çeşmelerine akar vaziyette yeniden kavuştu.


SARAYBOSNA KARDEŞLİK ÇEŞMESİ


Bosna'daki Osmanlı mirası en simge eserlerden biri olan Sebil'in benzeri de Osmangazi'de hayata geçirildi. Orijinal projeleri alınarak inşa edilen çeşmeye Saraybosna Kardeşlik Çeşmesi adı verildi. Ortak mirasımızın nadide mimari eserlerinden biri olan çeşme, Şehreküstü'nde hizmet veriyor. 

Fatih Sultan Mehmed'in Bosna'yı fethinden sonra yapılan 30 çeşmeden biri olan ve deprem, savaş ve doğal koşullar gibi her engeli aşarak bugüne gelebilen tek eserin artık Bursa'da yaşayacağını ifade eden Başkan Altepe, şu bilgileri verdi: "18. yüzyılda Bosna Valisi Muhammed Paşa tarafından yaptırılan bu çeşmenin orijinali Bosna'nın, Mostar Köprüsü gibi sembol yapılarından biri durumunda. Baş Çarşı'da 'Sebil' olarak anılıyor. Ortak mirasımızın bugüne kadar gelebilen canlı simgelerinden biridir, Bursa'da da yaşatmaktan büyük onur duyuyoruz."

Şehreküstü meydanına yapılan çeşmenin yüksekliği 6 metre 73 santim. Genişliği ise 2 metre 41 santim. Kaide kısmı masif mermer, gövde ve çatı ise ahşap işleme olarak yapıldı. Kubbesi yeşile boyanan çeşmenin üzeri saç kaplandı. Kubbenin üzerinde ise bir âlem bulunuyor.