Kanser tedavisinde "Fare sütü" umudu

Dünyada ikinci, Türkiye'de ise ilk kez başarıya ulaşılan çalışmayla, hepatit, viral enfeksiyonlar gibi çok sayıdaki hastalığın yanında kanser tedavisinde kullanılacak bu protein, mevcut yöntemlere göre daha sağlıklı, bol ve ucuza üretilebilecek. 

TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi (MAM) Gen Mühendisliği ve Biyoteknoloji Enstitüsü Transgen ve Deney Hayvanları Laboratuvarı Sorumlusu Başuzman araştırmacılarından Doç. Dr. Haydar Bağış, insan interferon-gamma (IFN) proteininin bir bağışıklık sistem düzenleyicisi olduğunu ve hastalıkların tedavisinde kullanımı için insan hücrelerinden elde edilme zorunluluğunun bulunduğuna işaret etti. 

Bu durumun, bu proteinin üretimini kısıtlayıcı bir etki yarattığını anlatan Bağış, bu tür proteinlerin üretimi için çok farklı sistemlerin kullanıldığını belirterek, TÜBİTAK destekli çalışmalarında "Türkiye'de ilk, dünyada ise yalnızca bir laboratuvarın yapabildiği bir başarıya imza attıklarını" söyledi. 

Bağış, bu proteinin üretimi için bakteri, maya, mantar ve virüs gibi pahalı yöntemlerin kullanıldığını, 4 yıl süren çalışmalarında bu geni taşıyan transgenik fareler üretmeyi başardıklarını bildirdi ve çalışmaları şöyle özetledi: 

"Araştırmamızda insan gamma interferon proteini, fare embriyolarına mikroenjeksiyon ile aktarıldı. Mikroenjeksiyon sonrası canlı kalan fare embriyoları, taşıyıcı annelerin rahimlerine ameliyatla transfer edildi. Embriyo transferi sonunda gebe kalan annelerden doğan fareler 3 haftalık olduğunda kan ve dokularından DNA izolasyonları yapıldı. Analiz sonunda 2 adet erkek ve 1 adet dişi transgenik fare tespit edildi. Bu transgenik fareler, transgenik olmayan farelerle çiftleştirildi ve bunun sonunda transgenik erkek ve dişi fareler elde edildi. Doğum yapan transgenik dişi farelerin memelerinden süt sağımları yapıldı. Çok yağlı olduğu için yağları alınan fare sütlerinde insan gamma interferonun varlığı tespit edildi.'' 

-ÇİFTLİK HAYVANLARINA DA UYGULANABİLİR- 
   
Başta kanser olmak üzere, bağışıklık yetmezliği, hepatit ile viral ve göz hastalıklarının tedavisinde kullanılan ilaçların etken maddesinin IFN proteini olduğunun altını çizen Bağış, yaptıkları testlerde transgenik farelerin meme bezlerinden süte salınan insan gamma interferonun, hücre bölünmesini durdurucu etkisini de saptadıklarını bildirdi. 

Bağış, gelinen noktayla ilgili şu bilgileri aktardı: 

"Çalışmamızda fare sütlerine salınan bu protein, sınırsız bölünebilen hücrelerin bölünmesini durdurucu bir etki yaptı. Böylece bu proteinin, kanser tedavisinde daha bol, saf, sağlığa uygun ve ucuza üretilmesinin de önü açıldı. Çünkü çalışmayla, günde çok az süt elde edilebilen fareler yerine günde litrelerce süt alınabilen çiftlik hayvanlarına da uygulanabilir bir yöntem ortaya çıkarılmış oldu."
AA