Avrupa’nın doğalgaz tedarikinde Rusya’ya olan bağımlılıktan kurtulmak için desteklediği Nabucco projesi üzerinde anlaşma sağlanmış görünürken Güney Akım Doğalgaz Boru hattı Rusya tarafından gündeme getirildi. Bu hat Karadeniz üzerinden Avrupa’ya ulaştırılacak, Ukrayna’nın hat üzerindeki etkinliği sona erecek. Şu sorular cevap beklerken biz bir seçim yapmak zorunda kaldık: Ukrayna Avrupa’ya gaz akımını sekteye uğratırken amacı Nabucco projesini zorunlu hale getirmek miydi? Yani Avrupa’da yaşanan sıkıntı Avrupa’nın bir operasyonu muydu?

Nabucco Projesinde en önemli geçiş Türkiye üzerinden olacaktı. Bu hattın güvenilirliği Türkiye’nin Avrupa tarafından kontrolüne ya da aralarında güçlü bağların olmasıyla mümkündü: Türkiye’nin yeri belirlendi mi ve bu yer Avrupa mı?

Bu konuda asıl belirsizlik ABD’nin bu projelere nasıl baktığıydı. Genel kanı ABD’nin Avrupa’yı desteklediği ve bu nedenle Rusya’dan bağımsız enerji koridorlarına sıcak baktığı yönündeydi. Soğuk Savaş döneminde kökleşen kanı her zaman ABD ile Avrupa’yı yan yana görüyor Rusya’yı karşı taraf sayıyordu. Şartlar değişmiş olması nedeniyle durum değişmiş olabilir mi sorusunu kimse sormadı.

Önümüzdeki günlerde Obama Rusya’yı ziyaret edecek ve dünya ölçeğindeki ekonomik ve siyasi sorunların çözümünü konuşacaklar. Aralarındaki anlaşma Avrupa’nın koruyup kollanması mı yoksa onu kontrol altında tutacak mekanizmaların kurulması yönünde mi olacak?

Bu konudaki düşüncelerimi şöyle özetleyebilirim: ABD ile Rusya arasında değişmez bir husumet olduğu iddiası doğru değildir. Soğuk Savaş döneminde bile sıcak bir çatışmayı engelleyen kurallarda mutabakat vardı. Günümüzde, eskiden olduğu gibi, dünya dengesinin bu ikili tarafından kurulması en güçlü olasılıktır. İkili arasındaki görüşmelerde bu dengenin nasıl sağlanacağı konusunda uzlaşma aranacaktır. Avrupa’nın ve Uzakdoğu’daki yeni güç merkezlerinin kontrolü her ikisinin ortak hedefidir.

Bu konuda Türkiye’nin konumu kritik bir rol oynamaktadır. Eğer Avrupa Türkiye’yi yanına alırsa ya da kontrol edebilirse kendi enerji kaynaklarına ulaşmakta ABD ve Rusya^’ya bağımlı olmaktan kurtulacaktır. Enerji kaynaklarının geçiş yollarını kontrol ettikten sonra hedefi kaynakları kontrol etmek olacaktır. Bu Rusya ve ABD’nin nüfuz alanlarına girmek demektir. Türkiye sadece enerji kaynaklarının değil siyasi nüfuzun da geçiş güzergahıdır.

ABD ile Rusya arasındaki görüşmelerde Türkiye’nin yerinin bu iki ülke arasında olduğuna karar verilirse Nabucco projesinin gerçekleşmesi mümkün olur. Çünkü Avrupa geçiş yollarına ve buradan da kaynaklara erişme imkanına sahip olmayacaktır.

Türkiye’nin iç politikası bu global yapılanmadan etkilenir. Bugün Nabucco ile Güney Akım Boru hatları projelerindeki tereddütlü tavrımız bunun sonucu olabilir.

ABD ile Rusya arasındaki görüşmeler ve ulaşılan sonuçlar doğru değerlendirilir ve gerçekçi politikalar uygulanırsa sorunlarımız azalır. Aksi halde iç politikamızda da bazı sorunlar yaşayabiliriz.