Belki bu gerçeği hemen algılayamayacağız.
Ama yavaş yavaş kafamıza dank edecek ki, 11 Mart depremi uygarlığımız için bir milat özelliği taşıyor.
Klişeler de bir bir yıkılıyor!
Dünya daha nereye kadar; "abi adamlar hazırlıklılar, dakikalarca sarsıldılar yine de heyecana kapılmadılar" diye gevezelik edebilir ki!
Haydi dünyayı geçtim ama...
Biz daha ne kadar "duydun mu, Tokyo'da bir kişi pencereden atlamış, o da Türkmüş" geyiğine devam edebiliriz!
Artık anladık ki...
En güçlü teknoloji, en parlak uygarlık düzeyi ve en sıkı sosyal disiplin bile büyük felaketler karşısında kırılgan olabilirmiş.
Şimdi bu gerçekle Japonlar yüzleşiyor, daha da yüzleşecek.
Çok geçmeden yüzleşme sırası bütün dünyaya gelecek!
***

Bu depremin bizi zamanla bir zihniyet değişimine zorlayacak temel dersine gelince...
Doğal felaketlerin büyük yıkımlara yol açması meğer sadece 3. Dünya ülkelerine özgü değilmiş!
Hatırlayın...
Endonezya ve civarındaki diğer ülkeleri deprem ve tsunami vurup büyük can kayıplarına yol açtıkça...
Bütün dünya dudak bükerek "eh!" diyordu; "ne de olsa oralardaki kıyılar derme çatma yerleşim alanları!"
Oysa şimdi çırılçıplak biçimde farkındayız ki, gelişmişlik düzeyi ve bilimsel akıl da bir yere kadar!
Üstelik depremin olumsuz etkisini ilk anda oluşan insan kayıplarından ibaret görmek büyük bir yanlış!
Gelişmiş ülkelerin yaşadığı felaketlerin bir tür kelebek etkisi ürettiğini görmek zorundayız. Japonya'daki deprem ve tsunaminin yaratacağı ekonomik krizin yıkıp geçeceği hayatların sayısını hesap ettiğimizde anlayacağız esas felaketi!
Peki ya yıllardır beklenen büyük Kaliforniya depremi gerçekleştiğinde ne olacak?..
***

Bir dakika! Yanlış anlamayın!
Japonlar elbette yaralarını saracaklar. Sistem yine dönmeye başlayacak.
Fakat "aklın çareleri"ne karşı "insanın derin çaresizliği" ağır bastı bir kere!
Çıplak gerçekle yüz yüze geldik! Uygarlık mitleri sarsıldı!
Bunun "duygular sosyolojisi"ne etkilerini bir bir yaşayacağız.