Seçim sonuçlarını analiz etmeye devam ediyoruz.

Türkiye genelinde 24 Haziran seçimlerinde 59.355 (bin) olan seçmen sayısı 31 Mart seçimlerinde 57,093 (bin) kişiye geriliyor. Seçmen sayısı 2 milyon 262 bin kişi azalıyor.

Lakin seçime katılma oranındaki düşüş ile beraber geçerli oy sayısındaki azalış tam 3 milyon 698 bin kişi.

Türkiye genelinde iktidar partisi ve ortağı (AK Parti+MHP) oylarında 2 milyon 932 bin azalış olurken, muhalefet partilerinin oy sayısı sadece 766 bin kişi azaldı.

Büyük kayıp iktidar ve ortağında.

* * *

Şimdi büyük şehirlere bakıyoruz.

İstanbul’da seçmen sayısı 271 bin kişi azalıyor (-%2,50). Ama ağırlıklı olarak sandığa gitmeme nedeniyle geçerli oylardaki azalış yüzde -9,44 (891 bin kişi).

İktidar oyları 741 bin kişi (-%7,85) azalırken, muhalefet oyları 150 bin (-%1,59) azalıyor.

Ankara’da ise seçmen sayısı 86 bin kişi (-%2,14) azalırken, geçerli oylar yine 284 bin kişi (-%8,01) geriliyor. İktidar partisi 335 bin (-%9,44) oy kaybı yaşarken, muhalefet 51 bin (%1,44) oy artırıyor.

İzmir’de ise tam tersi gelişme var. Geçerli oy sayısı yüzde -8,51 geriliyor ama bunun nerede ise tamamı muhalefetten kaynaklanıyor. Muhalefet yüzde -8,23 oranında oy kaybediyor.

Bursa’da ise en büyük kayıp iktidardan. Geçerli oylarda yüzde -7,27 azalış olurken, iktidar ve ortağının oy kabı yüzde -10,66. Buna karşılık muhalefet yüzde 3,38 ay artışı elde ediyor.

Keza Antalya’da da durum benzer. Geçerli oylarda yüzde -4,66 azalış varken, bu kaybın tamamı iktidar ve ortağında.

Adana’da ise yüzde -7,98 geçerli oy sayısındaki azalışa karşılık iktidar yüzde -6,25 kayıp yaşıyor. Muhalefette ise sadece yüzde -1,73 azalış var.

Konya ise AK Parti ve ortağı açısından en sert sonucu veriyor: Geçerli oylarda yüzde -9,98 azalışa karşılık iktidar ve ortağı yüzde -16,85 kayıp yaşıyor. Buna karşılık muhalefet yüzde 6,87 oy artışı elde ediyor.

Şanlıurfa için de benzer durum var. Geçerli oylarda sadece yüzde -241 azalış olmasına karşılık iktidar ve ortağı yüzde -8,51 oy kaybediyor. Ama muhalefet yüzde 6,09 oy artışı elde ediyor.

Gaziantep ise çok daha sert geçiyor. Geçerli oylarda yüzde -12,75 azalışa karşılık iktidar yüzde -17,13 kayba uğruyor. Buna karşılık muhalefet yüzde 4,38 artışı başarıyor.

Kocaeli’de de durum benzer aslında. Geçerli oylarda yüzde -9,41 azalıştan daha fazla iktidar ve ortağı oy kaybediyor (-%12,46). Buna karşılık muhalefet yüzde 3,05 artışı başarıyor.

* * *

Şimdi bu saydığımız en büyük  10 ilin toplamına bakalım:

Seçmen sayısı -541 bin (-%1,87) azalıyor.

Geçerli oy sayısı ise 2 milyon 144 bin (-%8,53) geriliyor.

AK Parti + MHP oyları 2 milyon 068 bin kişi (-%8,22) düşerken, muhalefet oyları sadece -76 bin kişi azalıyor (-%0,30).   

Şimdi de 10 büyük ilin haricinde kalan yerlere bakalım:

Seçmen sayısı 1 milyon 721 bin (-%5,65) azalırken,

geçerli oylardaki düşüşte 1 milyon 554 bin kişide (-%6,22)’de kalıyor.

Yani büyük iller dışında sandığa gitmeme çok daha düşük. Büyük illerde katılım oranı yüzde 88,5’den yüzde 84,1’e geriliyor. Oysa kalan illerde katılım oranı yüzde 84,0’den yüzde 85,2’ye çıkıyor.

Sandık protestosu büyük illerde yaşanıyor.

10 büyük ilin dışında geçerli oylar yüzde -6,22 azalırken, iktidar ve ortağının oyları sadece yüzde -3,46 düşüyor. Muhalefetin oylarında da yüzde -2,76 azalış görülüyor.

Veya şu şekilde izah edelim:

10 büyük ilde iktidarın oy oranı yüzde 51,98’den yüzde 47,84’e geriliyor. Ama kalan illerde iktidarın oy oranı yüzde 55,35’de sabit kalıyor.

İktidar ve ortağı büyük illerde gücünü barajın altına düşürmüş oldu. Ama kırsalda sandığa gitme ve iktidar ve ortağını sahiplenme devam ediyor.

Hatta şu ikinci tespit ile tamamlayalım: Muhalefet açısından da mevcut belediye başkanlıklarının sürdüğü yerlerde oy kaybı dikkat çekicidir. Mesela İzmir buna örnek gösterilebilir.

Bu tablo bize iktidar karşısında büyük illerde yeni arayışın arttığını gösterirken, muhalefetinde mevcut hizmetlerinin seçmeni yeterince memnun etmediğini gösteriyor.