Rusya'da önemli gelişmeler oluyor. Rusya 1991 yılında mağlup çıktığı Soğuk Savaştan 17 yıl sonra yeniden düzlüğe çıkarak, ABD'ye kafa tutar hale gelmişti. Bu ancak sahip olduğu enerji kartları sayesinde mümkün olabilmiştir. Rusya yine düştüğü yerden kalkmıştı. Afganistan işgalinden sonra OPEC üyesi ülkeler, petrol vanalarını gevşetince fiyatlar düşmüş ve Rusya Afganistan'da sürdürdüğü işgalin masraflarını finanse edemez hale gelmişti. Petrol ve doğalgaz fiyatlarının azalması üzerine dizleri üzerine çökmüştü. ABD'nin bu defa petrol iştahı ve ihtirası sebebiyle Irak'ı işgal ettikten sonra fiyatlar istikrarsızlaşmış ve astronomik hale gelmişti. 1980'li ve 1990'lı yıllarda petrolü ABD ucuzlatmış ve bunun ceremesini Rusya çekmişti. Lâkin 2003 sonrasında işgalle birlikte petrol fiyatlarının fırlamasına ABD neden olmuş, bundan ise Rusya kârlı çıkmıştı. Putin, OPEC benzeri bir de doğalgaz üreten ve ihraç eden ülkeler birliği kurmak istiyordu. Yani yeni bir tekelistan. Lâkin petrol fiyatlarının ardından kapitalizm ve küreselleşmenin çöküşe girmesiyle birlikte bu defa da petrole olan talep azalmış ve fiyatlar yeniden düşmüştü. Petrol fiyatlarının artmasından birinci derecede Rusya, ikinci derecede de Araplar kârlı çıkmıştı. Şimdi yeni düşüş ve istikrarsızlık dalgasıyla birlikte Araplar da, Ruslar da zarara uğradı. Cezayir'de 12 milyar dolarlık inşaat projeleri var, bütün bunların yürümesi, petrol fiyatlarındaki yükselişe ve istikrara bağlı. Putin, fiyatların böyle gideceğini düşündüğünden dolayı erken çıkış yaptı ve ABD'ye kafa tuttu. "Erken öten horozu keserler" misali o da uluslararası piyasaların azizliğine uğradı ve kurban gitti. Lâkin petrol fiyatlarının azalmasıyla birlikte bu defa da tırmanışta olan karizması çizilmiş ve efsanesi sönmeye başlamıştır. Yine Putin, kalktığı yerden düşmeye başladı. Petrol fiyatlarının düşmesiyle birlikte Putin'in tılsımı da eriyor ve sönüyor. Dolayısıyla Putin'in geleceği ‘P’ harfine, yani Petrol'e bağlı. Putin, KGB'den geldi ama bunu hesaplayamadı.
•
Obama döneminde ABD petrole bağımlılığı azaltmak istiyor. Muhammed Bahaeddin Selahaddin'e göre, ABD 10 yılda iki şey yapmak istiyor. İsrail ile ilişkileri, özel ilişki düzeyinden düşürmek ve İsrail'le özel ilişkileri kesmek. İkincisi de alternatif enerji kaynakları keşfederek Ortadoğu petrollerine olan bağımlılığı azaltmak. Belki Rusya'nın elindeki enerji kartını almak veya en azından değerini düşürmek için bu elzem. Putin bu kartı çok hovardaca kullandı. ABD'nin silah gücünü kullandığı acımasızlıkla, o da petrol ve doğalgaz tekelistanını kullanmak istedi. Bu da müşterileri petrol ve doğalgazda Rusya'ya olan bağımlılığı azaltmaya sevkediyor. Velhasıl son küresel krizle birlikte Putin eski Putin olmaktan çıktı. Bush gittikten sonra ne eski Putin Putin, ne Nejad eski Nejad. Bundan dolayı yükseliş trendinde dikey siyasetçiler değil, yatay siyasetçiler var. İsrail hariç. The Times (January 26, 2009) gazetesinde yer alan "World Agenda: why Vladimir Putin's power is on the wane" başlıklı yazı, Putin'in düşüşünü hikâye ediyor. Enerji rüzgarıyla büyüyen ve şişen Putin, yine enerji rüzgarının kesilmesiyle birlikte karaya oturdu. Petrol ve doğalgaz fiyatlarının artışının üzerinden Putin, Jon Ahmed'in devri daim makinası gibi siyasetin devri daimini keşfetti. Bu sayede Rus siyasetinin duayeni haline gelecek; Anayasa gereği Cumhurbaşkanlığından düştüğünde Başbakanlık tahterevallisine binecek, Başbakanlıktan düştüğünde de yeniden Cumhurbaşkanlığı kayığına binecekti.
Petrol sayesinde iktidarın devri daim makinasını bulmuştu. Fakat petrolün sadakati olmuyor. Bunun sonucunda Putin'e mahsus "Power vertical/dikey güç" inişe ve düşüşe geçti. 2008, Putin için kafa tutma noktası iken, 2009 dönüm noktası haline geldi.
Yevgeny Gontmakher isimli Rusya'nın önde gelen sosyologlardan birisi, petrol gelirlerindeki düşmelerle gelen sekmeler ve sadmeler sonucu yaşanan keskin sosyal olaylara dikkat çekiyor. Polisin Yunanistan'daki gibi bir fabrikanın kapatılması üzerine protestoya başvuran kalabalığa haşin davranışını nazara veriyor. Polisin benzeri tutumu, Yunanistan'daki öğrenci ayaklanmasına neden olmuştu. Sosyolog Prag baharı gibi anılan 1962'de yaşanan benzeri olaylara atıfta bulunuyor.
•
Novocherkassk şehrinde halk, gıda yiyeceklerinin fiyatlarının aşırı artması ve bulunamaması üzerine gösteri yapınca, askerler 22 işçiyi katletmişlerdi. Putin iktidarı gölgesinde yaşananları Yevgeny Gontmakher, "Novocherkassk 2009" olarak tanımlıyor. Gayri memnuniyetsiz havasının Moskova'ya dek yayıldığına dikkat çekiyor. Komünist sistem, 1962 yılında yaşanan bu katliamı örtbas etmiş ama 1991 yılında yıkılınca deşifre olmuştu. Sovyetler Birliği'nde totaliter rejim, halkını doyuramadığı için yıkılmıştı. Otoriter Putin de krizle gelmişti ve petrol sayesinde krizi aşmış, hatta fırsata çevirmişti. Şimdi yine tarih tekerrür ediyor. Bu arada Putin'in evdeki iktidar hesapları da çarşıya veya piyasaya uymuyor. Rivayete göre Putin, zamanla yarışıyor ve iktidar kırılması yaşamadan önce kendini ve geleceğini sağlama almak istiyor. Bunun için 2009 içinde yeniden Cumhurbaşkanı olmak ve Anayasa'yı değiştirerek süresini de 4 yıldan 6 yıla çıkarmak istiyor. Yani böylece ya Obama'nın ikinci devresine yetişmek, ya da onun yerini alacak olan ABD Başkanı'na denk gelerek ona meydan okumak istiyor. Tabiî ki petrol ve enerji dalgalanmaları buna izin verirse...