Amerikan hariciyesi üzerine çöreklenen Neoliberal ekip, İsrail’i değiştirmek yerine yine Arapları değiştirme üzerine kurulu bir siyaset geliştiriyor ve izliyor. Dolayısıyla Amerikan hariciyesi yeni dönemde de yanlış noktadan başladı. Obama’nın yanlış olan sadece siyaseti değil, bu siyaseti yürütecek olan isimler de bir o kadar yanlış. Siyaseti doğru olsa bile yanlış takımla doğru siyaset yapılamaz. Kaldı ki, hem siyaset hem de takımlar/adamlar yanlış olunca geriye yapacak bir şey kalmıyor. Adeta Obama idaresi kurda kuzuyu teslim etmiş durumda. Bütün şaibeli isimler hariciyesinin dümenine geçmiş durumda. İsrail’e en yakın isim ve İran siyasetinin İsrail’le birlikte uyarlanması ve yürütülmesi gerektiğini savunan Dennis Ross, İran ve Körfez bölgesiyle ilgili Obama’nın yeni özel temsilcisi oldu. İran’ın ilk günden itibaren kötü bir başlangıç olarak baktığı bir isim. Hillary de Suriye’ye iki temsilci gönderdi. Bunlar da evlere şenlik. Bunlar oldukça taraflı veya yandaş isimler. Her ikisi de birbirinden daha fazla kötü nam salmış isimler. Daniel Shapiro, Obama’nın seçim kampanyalarında İsrail lobisiyle ilişkileri koordine eden ve Lobi’nin güvendiği isimlerden birisiydi. Bugüne kadar hep İsrail’in çıkarlarının sözcüsü olmuş bir adam. Kırk yıllık Kani olur mu yani! Shapiro, 2003 yılında ABD’de Suriye’nin Sorgulanması kanununu çıkartan bir isimdir. Diğeri de, bölgede hep İsrail politikalarına endeksli Amerikan politikalarının yürütücüsü olmuş, önemli görevler üstlenmiş bir diplomat. Temsilciler Meclisi üyesi olmadan evvel Bush döneminde ülkesini 2001 ile 2003 yılları arasında Kudüs Konsolosu olarak temsil etmiş. Ardından da Hizbullah ile İsrail’in çatıştığı 2006 yılında Lübnan’da ABD büyükelçisi olarak görev yapmış. Daha doğrusu 2004 ile 2008 yılları arasında Beyrut’ta ülkesini en yüksek düzeyde temsil etmiş.
-
ABD, Hariri suikastından sonra Şam’daki büyükelçisini çekerken, Feltman, Lübnan’da görevine devam etmiş. ABD’nin 4 yıldan beri Şam’da büyükelçisi bulunmuyor. Büyükelçi yerine işgüder bakıyor. Esasen Suriye ile ABD arasındaki ilişkilerdeki net kırılma 2003 yılında Irak’ın işgaliyle birlikte başlamıştır. Şam kendisini iki taraftan da kuşatılmış ve kıskaç altında hissetmişti. Bunun sonucunda ABD ile arasına mesafe koymuş ve bu da bölgesel gerilime neden olmuştur. Bunun akabinde Hariri öldürülmüştür. İster doğrudan Suriye rejiminin ve bizzat Beşşar’ın dahli olsun veya olmasın Hariri’nin öldürülmesini hızlanırdan süreç ABD’nin Irak müdahalesi olmuştur. Dolayısıyla Hariri ile ilgili uluslararası ceza mahkemesi bir ikiyüzlülüktür. Şayet bu müdahale olmamış olsaydı belki de şimdi Hariri hayatta olabilecekti. Yani hem Suriye ve hem de Türkiye’nin ABD ile ilişkilerinin olumsuz zeminde seyretmesinin miladı 2003 Irak işgalidir. Şimdi Obama döneminde ABD her iki ülkeyle de ilişkileri rayına oturtmak istiyor. Lakin seçilen isimler ABD’den ziyade İsrail açısından mutemet. Feltman, Arafat’ın kuşatılması ve azledilmesi sürecinde aktif rol oynamıştır. Suriye ve Arafat’ın azlinde ve Filistin yönetiminin değiştirilmesinde önemli roller üstlenmişti. Obama, ilişkileri bozan bu isimlerle yeniden ilişkileri tamir etmeye çalışıyor. ‘Kim bozduysa o yapsın’, der gibi bir şey.
-
Feltman ve Shapiro 2005 yılında dönemin Dışişleri Bakan Yardımcısı Richard Armitage’den beri Suriye’yi ziyaret eden en üst düzeyli iki Amerikalı yetkili. Lakin yasamadan John Kerry ile Howard Berman da onlardan bir hafta önce Şam’ı ziyaret etmişti. Babası gibi Beşşar Esad da Amerikalılarla uzun görüşmeleri seviyor. Feltman ve Shapiro, Beşşar Esad’la tam tamına 3 saat görüşmüşler. Karşılıklı çıkarları ve ilişkileri konuşmuşlar. Amerikalı yetkililere göre Suriye ile ABD çıkarları kah örtüşüyor ve kesişiyor kah birbirinden ayrılıyor. Lakin Obama döneminde biraz üslup değişmiş. Daha önce Amerikalıların kapısını çalmış olduğu Suriye’nin Washington Büyükelçisi İmad Mustafa, ikili zeminde ciddi görüşmeler için Obama idaresi altında yeni bir ruhun geldiğine inanıyor. Daha önce, ‘Hamas’ı topraklarınızdan kovun’ diyen Amerikalı yetkililer şimdi şöyle diyorlarmış: Hamas’ın yumuşatılması noktasında ne kadar katkı yapabilirsiniz?
Obama idaresi, Araplarla İsrail arasındaki ilişkilerin düzeltilmesi ve barış sağlanmasına Suriye ayağından başlamayı tasarlıyordu. Lakin Netenyahu’nun seçimleri kazanması umutları suya düşürdü. Bununla birlikte, yeni idare Bush’un silahla yapamadığını diplomasi yoluyla yapmayı deniyor. İsrail yerine değişime Araplardan başlamak istiyor. Ama İsrail elini kolunu bir serbest bıraksa!