Kürt sorununun çözümünde çeşitli yol haritaları öneriliyor. Ben de eskiden beri savunduğum modelin ana hatlarını sunuyorum.

Çözüm geçmişe bakarak ya da günün koşullarından etkilenerek aranmamalıdır. Herkes geleceğe ait tasavvurlarını ve gelecek nesillere nasıl bir yapı bırakmak istediklerini belirleyip buna uygun bir yapının oluşmasına çalışmalıdır. Yani çözüme pazarlıkla değil yeni ve güçlü bir yapıya katkıda bulunarak ulaşılmalıdır. Bu konuda bazı tespitlerde bulunabiliriz.

Dil sorunu: Türkçe ortak bir iletişim aracıdır. Böyle olması bir tarafın empozesinin sonucu değil uygunluğudur. Mesela İngilizce sadece İngilizlerin dili değildir. İngilizler bu dili konuşan bir azınlıktan ibarettir. Ancak herkes kendi anadilini serbestçe konuşabilmeli, eğitimi yapılabilmeli, gelişmesinin önünde herhangi bir engel olmamalıdır. Bu gelecek için öngörülenler açısından da gereklidir.

İdari Yapılanma: Özerklik ya da federasyon oluşacak birlikteliği zayıflatır. Bir bölgeye sıkışmak yerine herkes ülkenin her yerinde ve her kademede yaşayabilmeli ve görev yapabilmelidir. Bir Kürt kendi kimliğiyle ülkeyi yönetecek konuma gelebilmeli, Kürtlerin yoğun olarak yaşadığı bir bölgede başka bir bölgenin insanı yerel yönetici olabilmelidir. Federasyon ve özerklik gibi idari yapılanmalar gelişmiş ülkelerde anlamsızlaşmakta, diğer yerlerde çatışmanın gerekçesi olarak kullanılmaktadır. Birlikte yaşamaya karar verenler için her yer ve her makam herkesindir. Kuzey Irak’taki Kürtler bu anlayışın değişmesine gerekçe olamaz. Orada da benzer bir yapı oluşturulabilir ve Kürt olmayanlar eşit vatandaş olur.

Doğal zenginliklerin paylaşımı: Doğal zenginlikler kısa dönemde refah sağlar ve eğer elde edilen gelirler geleceğe yönelik olarak kullanılmazsa hüsran ile sonuçlanır. Bugünün petrol zengini ülkelerin yarını sefalettir. Bu nedenle bu zenginlikler sadece bugünün insanın malı olarak görülmemeli gelecek nesiller için verilmiş bir avans sayılmalıdır. Doğal zenginlikler gelecek nesillerin ve herkesin yararlanacağı biçimde kullanılmalıdır. Eğitim, bilim ve ileri teknolojiye yapılacak yatırımlar için bir kaynak sayılmalıdır. Bugün en büyük uçağı özel olarak kullanan, zenginliği israfa harcayanlardan olmamak, bunun yerine gelecek nesillerin rahmetle anacağı insanlar olmak gerekir.

Geçmişin izlerinin silinmesi: Suçlu aramak gereksizdir. Yeni yapıyı bozacakların engellenmesi ve insanların birbirine düşman olmasına yol açan düşüncelerin zihinlerden silinmesi gerekir.

Ekonomik yapı: Ekonomik yapı bölgesel değil tüm ülke için planlanmalı ve insanlar bu yapı içinde yer alacak biçimde eğitilmelidir. Bu eğitim sürecinde sosyal yardım sayılabilecek önlemlere başvurulabilir. Ama bu sürekli bir yapıya dönüşmemelidir. Kültürel faktörler meslek seçiminde rol oynamakta ve belirli yöre insanlarının eğilimi bu kültüre göre belirlenmektedir. Eğitimin yeteneğe göre yapılması sağlanmalıdır.

Kısaca nasıl bir ülkede yaşamak istediğinize karar verin ve onun yolunu inşa edin.