ABD Genelkurmay Başkanı Oramiral Michael Mullen’in ziyaretinin silah dışı malzemenin Irak’tan naklinde ülkemizin izin ve desteğini sağlamak amacıyla yapıldığı söyleniyor. Böyle bir intikalde askerlerimizin ne izin yetkisi vardır ne de bu işleme yardımcı olması söz konusudur. Malzemenin naklinde yardımcı olmamız gerekmez. Sınıra kadar taşınan malzeme aynı şekilde yükleneceği yere taşınır.
Böyle bir izin alınacaksa bunun muhatabı Türk Genelkurmayı değil hükümettir. Zaten ABD tarafı ziyaretin amacının tanışmak olduğunu ifade etmektedir. Ancak görüşmenin hal hatır sormakla sınırlı kalacağını sanmıyorum. Bu ziyaretin önümüzdeki dönemde Türk Silahlı Kuvvetleri’nin rol alacağı bazı senaryoları tartışmak amacıyla yapılmış olması daha güçlü bir olasılıktır.

İran’a yönelik bir hava savunma sisteminin kurulmasının da gündeme geldiği söyleniyor. Eğer böyle bir şey varsa bunun siyasi önemi askeri öneminden daha büyüktür. Çünkü bir ülke saldırı beklediği bir ülkeye karşı tedbir alır. Türkiye’nin İran’a yaklaşımı ABD’yi rahatsız edecek ölçüde dostçadır. Eğer bir füze kalkanı projesi hayata geçirilirse bu Türkiye’nin İran’a yönelik tavrının değiştiği anlamına gelir. Bu durumda Türkiye’nin tavrını değiştirecek bazı gelişmelerin olacağı mı düşünülüyor sorusu akla gelir. Asıl tartışılan konunun önümüzdeki dönemde Irak’ta beklenen çatışmalarda ABD’nin tavrının ne olacağı, Türkiye’den beklenen katkı ve izlemesi istenen politika olabilir. ABD’nin bugüne kadar izlediği politika ve eylemleri yeni bir Irak’ın kurulmasını değil var olanın yıkılması sonucunu doğurdu. Bazıları bunu hedefe ulaşamamak olarak yorumluyor ama başka bir alternatifin daha gerçekçi olacağını düşünüyorum. ABD, bugüne kadar, üzerine bina inşa edilecek alanı düzeltti ama yeni yapının Irak tarafından gerçekleştirilmesini istemiyordu ve şimdi bölgede kurulacak yeni yapıyı, kuruluşta rol almasını istediği aktörlerle birlikte yürütmeyi planlıyor.

Irak’ta bir iç çatışmanın dinamikleri hazır bekliyor ve kısa süre sonra olayların büyümesi sürpriz sayılmaz. Bu durumda, eğer çatışan taraflardan biri egemen olamazsa, dış müdahale kaçınılmaz olur. Bu bir bölünmeyi engellemek bir yana daha da teşvik edici bir rol oynar. Yugoslavya’daki bölünme bölgeye Avrupa’nın egemen olmasıyla sonuçlandı. Irak için nasıl bir senaryo yazılabilir? Burada hangi güç etkili olacaktır?

Burada iki seçenek bulunmaktadır. Oluşacak bölgeler ya İran ya da Türkiye ile yakın ilişki içinde olacaktır. Eğer bu durum bir rekabet ortamına neden olursa iki ülkenin karşı karşıya gelmesi kaçınılmaz olur. Belki de füze kalkanı projesi bu ihtimale karşı gündeme gelmektedir.

Eğer Türkiye’den beklenen sadece siyasi bir tavır olsaydı askerlerin işe karışması düşünülmezdi. Ancak beklenen senaryolarda askerler de yer alacağı için hazırlıklı olmaları istenmiş olabilir. Bu ziyaret muhtemelen bölgedeki gelişmelerde rol oynamak zorunda kalacak olan askerlerle istişare anlamı taşıyor.