Bir eylemin amacını ve kaynağını anlamak için özelliklerini incelemek gerekir. Mesela Londra’daki eylemler üniversite harçlarının artırılması gibi somut bir olayı protesto ederken Türkiye’de eylemler iktidarı hedef alıyor.
Ayrıca bu eylemlerin sonuçlarının, öğrenciler kazanan tarafta görünseler bile, onlara zarar vermesi mümkündür. Mesela 1968 olayları darbeye zemin hazırlamak amacını güdüyordu ve günümüzde çok eleştirilen YÖK bu dönemde kuruldu.

Öğrenci olayları büyük bir değişimin küçük bir parçasıdır, söz konusu değişim nedir sorusuna basit bir örnekle cevap verelim.

Bir aile fasulye ve pilavla temsil edilen bir yemekle geçinsin. Eğer borç alırlarsa buna bir porsiyon tatlı eklerler ve refah düzeyleri artmış olur. Borçlanmayı durdururlarsa tatlıdan mahrum kalır ve refah kaybına uğrarlar. Aile fertleri bu kayıptan aile reisini sorumlu tutar. Bir de borçlarını ödemeye başlarlarsa pilavı da kaybeder ve yalnız fasulyeyle idare etmek zorunda kalırlar. Bugün birçok Avrupa ülkesinde yaşanan durum buna benzer. Aşırı borçlanarak yapay bir refah düzeyi yakalamış olan insanlar bugün borçlanamamakta ve bundan şikayet etmekteler. Bir de borçlarını ödemeye mecbur kalırlarsa durum daha da kötüleşir.

Bu yetmezmiş gibi petrol ve diğer hammaddelerin bazılarında görülen fiyat artışları refah düzeyinde düşüşlere neden olacaktır. Bu kayıpların faturasının iktidarlara çıkarılması doğaldır ama haklı değildir.

Bugün dünyada yeni bir parasal sistemin doğum sancıları yaşanıyor. Bu geçiş döneminde birçok ülkede refah kayıpları yaşanacaktır. Bunu da basit bir örnekle açıklayalım.

Bugüne kadar, başta Çin ve Japonya olmak üzere bazı ülkeler tüketim malı ihraç ediyor ve bunu alanlar bu ülkeleri alacaklı, kendilerini de borçlu yaparak durumu sürdürüyorlardı. Bu tek taraflı akış Çin’in biriktirdiği sermayeyle siyasi hedefleri olan projelere başlaması endişeye sebep oldu. Geçmişte hep Batıdan yatırım baklerken şimdi Çin’in yapacağı yüz milyarlarca dolarla ifade edilen yatırımlardan söz etmeye başladık. Mesela Çin ABD’den alacağını tahsil edip ülkemize yatırım yapsa ABD’de bir daralma ülkemizde bir genişleme olur. Ancak bunun siyasi sonuçları da vardır ve eksenimizin kayması endişesi bundan kaynaklanmaktadır.

Öğrenci olaylarından buraya gelmemiz yadırganabilir. Ancak öğrencilerin yaptıkları değil onlara yapılan sert eylemler dile getirildiği için bu gibi büyük dönüşümlerde öğrenciler kullanılır. Olaylar genişler ve işçiler gibi diğer kesimlere de sıçrarsa yönetimler önleyici tedbirler alırlar. Bu demokrasi söylem ve taleplerinin yerini güvenlik söylemlerinin almasına yol açar.

Önümüzdeki günlerde Avrupa’da kitle eylemlerinin oluşmasına sebep olacak alt yapı oluşmaktadır. Bunun ülkemizi etkilemesi olasılığı yüksektir. Nitekim 1968 öğrenci olaylarında Avrupa’ya özenilmiştir ve Türkiye’de gerçekleşenler daha geniş kapsamlı bir dönüşümün parçasıdır. Demokrasi yerine güvenliğin ön plana geçmesi herkesi rahatsız edebilir.