O çok sevdiğimiz, Mehmed Akif’in ısrar üzerine yazdığı, mükafat olarak verilen parayı almadığı gibi, “Bu eser benim değil, milletimindir” dediği İstiklâl Marşı’nın halen kullanılan ve Bakanlar Kurulu’nun kamulaştırarak telif haklarını halletmeye çalıştığı bestesinden kurtarılması gerekiyor.
Dün yazdık, hiç bir vatandaşımız bu besteyi doğru dürüst söyleyemiyor. Beste anlamı ortadan kaldıracak şekilde bölünmeler ve vurgu hataları ile dolu. Değerli bir müzikçimizin marşın bu bakımdan ne durumda olduğunu ortaya koyan düşüncelerini de aktarmıştım:
“Yalnızca iki kıt’ası müziklendirilmiş olan şiirin sekiz mısraındaki 117 hecenin 53 tanesinde prozodi hatası mevcuttur. Kelime gruplarının nağmeye denk düşmemesi demek olan periyot hatası ise 13’tür. Türkçe okuma kurallarına ters düşen vurgu hatası 14’tür. Budanmış veya kelime gruplarından doğan anlamsız hece veya hece gruplarının sayısı ise 12’dir.”
Konuyla ilgili görüşlerimi, 6 Aralık günü Türkiye Yazarlar Birliği İstanbul Şubesi’nin Edebiyat Mevsimi programının açılışında yaptığım konuşmada, “İstiklâl Marşı’nın metniyle uyuşmayan bu besteden kurtulmak için bu fırsatı değerlendirebiliriz. Büyük bir ‘İstiklal Marşı Besteleme Yarışması’ açabiliriz. Mehmet Akif’in eseri, şanına lâyık yeni bir İstiklâl Marşı bestesine kavuşabilir” şeklinde açıkladım.
Bu açıklamadan sonra çeşitli yayın organlarında bir hayli görüş ortaya konuldu. Bunların en aptalcaları şüphesiz beni İstiklâl Marşı düşmanı olarak ilan edenleriydi! 30 küsur yıldır Mehmet Akif ve İstiklâl Marşı üzerine dikkatleri toplamaya çalışan bir şahsa böyle isnatlarda bulunanların dünyadan bî haber cahiller veya ahmaklar olduğunu söylemek durumundayım.
Derdimiz İstiklâl Marşı’nın sözleriyle, metniyle değil, onun kusur deryası bestesiyle. Konu bazı ilim ve sanat erbabına sorulmuş. Bunlar arasında medyanın müzikçi maydanozu Fazıl Say da var. Soru yöneltilenler, bestenin ağır kusurlarını kabul etmekle beraber, değiştirilmesinin doğru olmayacağını söylemekle yetiniyorlar.
İstiklâl Marşı, 12 Mart 1921’de TBMM’de kabul edildikten sonra bir beste yarışması da açılmış. 22 eserin katıldığı bu yarışmadan 4 eser seçilmiş. Seçilenlerden birincisi Ali Rifat (Çağatay) Bey’e, dördüncüsü de şimdi hükümetin telif haklarını kamulaştırmaya karar verdiği Zeki (Üngör) Bey’e aitmiş.
İlk sırada bulunan Ali Rifat Bey’in bestesi 8 ay icra edilmiş. Bu arada, Osman Zeki Bey, M. Kemal Paşa’nın eşi Latife Hanım’ı devreye sokarak kendi bestesini icra ettirmeye başlamış.
Bestenin İstiklâl Marşı metni göz önünde bulundurularak yazılmadığını, bestekârı da itiraf ediyor. Güya, İzmir’e doğru koşan atlıları tahayyül ederek bu besteyi yapmış.
Konuyla ilgili olarak, 1940’larda Bursa milletvekili Osman Şevki Uludağ şunları yazıyor:
“Zeki Bey’in bestesinde herkesin gördüğü prozodi (tecvit) hataları vardır. Şiirin ölçüsünü, yani aruzu dikkate almayan bu beste bize şunu anlatıyor ki, Zeki Bey, güfteyi manasına ve ölçüsüne riayet ederek bestelememiş, aksine olarak Karmen Silva şarkısından faydalanarak yaptığı bestesini Akif’in şiiri ile güftelendirmiştir. Onun prozodi hataları sayısız derecede çoktur, o beste Akif’in şiirini ifade etmez. Nadir Nadi Bey’in söylediği gibi ‘biz bunun temposunu beceremiyoruz.’ Bizim beceremememiz kaabiliyetsizliğimizden değil, bestenin güfteye uymamasındandır.”
İstiklâl Marşı’nın bestesinin telif sorunu, yetkililere altın bir fırsat sunuyor. Cesaret gösterip geniş katılımlı bir beste yarışması yapılabilir. Böylece İstiklâl Marşı’mızın sözlerinin tesirini sıfırlayan bu sakil besteden kurtulabiliriz!