Merkez Bankası'nın toplantısı öncesinde faiz lobisi harekete geçti. "Cari açık için faiz artırılsın" tezi öne sürülüyor. Ancak faiz artarsa ülkeye daha fazla döviz gelir. Bu da döviz kurunu düşürür. Dolayısıyla ithalat artar. Faiz düşerse tersi gündeme gelir
Son dönemde ekonomiyle ilgili olumsuz beklentiler cari açık üzerinden kurgulanıyor. Şunu hiç unutmayalım. Cari açık bir ülkenin ürettiğinden fazla harcaması demektir.
Türkiye'de ekonomik krizlerin yaşandığı dönemlerde, devlet büyük bütçe açıkları veriyor ve bu açıkların finansmanını da yurt dışından yapıyordu. Yani bu cari açık, devletin bütçe açığından kaynaklanıyordu. Oysa şimdi durum tam tersi! Bugünkü cari açık, özel sektörün ürettiğinden fazla harcamasından kaynaklanıyor. Sermaye hareketlerinin serbest olduğu Türkiye'de, faizleri yükselterek cari açığı kapatmak artık mümkün olamaz. Nedeni de, dünyada dolar, euro ve yen faizleri çok düşük. Türkiye faiz yükselttiği takdirde, yurt dışından daha fazla sıcak para hemen Türkiye'ye gelir ve bu da piyasada para arzını artıracağı için talep beklenenin aksine çoğalır.
Bir de Türk parası gelen döviz nedeniyle değer kazanacağı için ithalat talebi umulanın tam tersi daha da artar.
Peki Merkez Bankası faiz arttırırsa niye daha fazla döviz gelir? Nedeni çok basit. Borçlarını ödeyemeyen Yunanistan'da üç ay vadeye yüzde 1.49 faiz verilirken, Türkiye'de aynı vadeye verilen faiz yüzde 8.92 oranında seyir ediyor. İki ülkenin enflasyon oranları farklı diyebilirsiniz. Evet euro kullandığı için komşuda enflasyon daha düşük olabilir ama ya ekonomisinin durumu? Yunanistan'ın ekonomik riski bu kadar yüksek düzeyde bulunurken Türkiye'de kısa vadeye daha da yüksek faiz vermek akıl karı değildir. O halde ne yapmalı? Türkiye cari açığını kapatmak için faiz indirimine giderek ülkeye sıcak para girişini önlemeli.
Böylece Türk parasının üzerindeki aşırı değerli kısmı almalı. Aksi takdirde faiz artışı Türk parasını daha da değerli yapacağı için cari açık bugünkü seviyesinden daha da yükseğe çıkabilir.
Hatırlatalım, faiz artışı bazılarının hala savunduğu gibi tüketimi de kısamaz çünkü insanlar tüketip tüketmeyeceklerine sürekli gelirlerine bakarak karar verirler. En son yayınlanan tüketici güven endeksi verilerine göre, iş bulma olanakları önceki döneme göre yaklaşık bir puan artarak 92.85'e çıktı. Vatandaş iş bulma ve işinde kalma ihtimali arttıkça ve sürekli gelire kavuştukça tüketecektir. O halde şu anda yapılacak faiz artırımı iç talebi kısmayacak demektir. Hatta munzam karşılık artışı, taksit sayısını azaltma yoluyla kredileri kısıtlama önlemeleri bile bu koşullarda tüketimin kısılmasında istenen sonucu vermez.