Merkez Bankası'nın geleneksel politikadan saptığını, faiz artırması gerektiğini ileri sürenlerle, 2008'de "IMF gelsin" diyenler aynı kişiler. Yakın geçmişi hatırlatırsak onları hemen tanırsınız.
Amerikan mali krizi çıktığında, bunlar, kriz sanki Türkiye'de çıkmış gibi feryat ettiler. Çünkü yabancı banka ve finans kuruluşlarına yatırdıkları paraları kriz yüzünden kaybettiler. Dışarıda kaybettikleri bu paraları Ankara'dan almaya kalktılar. Ve hükümete baskı yaptılar. "IMF'den 35 milyar dolar almazsanız batarız" diyerek ortalığı karıştırdılar. Yabancı basında da Türkiye hakkında olumsuz beklenti oluşturan yazılar çıkarttılar. Öyle ki o günlerde bazı televizyon kanalları sabahtan akşama kadar "batıyoruz" diye yayın yaptılar. Aynı önceki gün Financial Times'da çıkan James Mackintosh'un yazısı gibi...
Ne diyor Mackintosh yazısında? "Türkiye Merkez Bankası alışılmadık politikalar izlediği için ekonomi büyürken, Türk parası değer kaybediyor" diyor, liradaki düşüşü olumsuz olarak yorumluyor. Oysa Türkiye'nin sorunu, aşırı değerli liranın ortaya çıkardığı ucuz ithalat ve yanlış kaynak dağılımı! İşte bu nedenle, liranın aşırı değerini alarak, ithalatı pahalı hale getirmek gerekiyor ki, ucuz ithalat azaltılsın ve ithal ürünlerin bir kısmını Türkiye'de üretmek ve ayrıca ihracata rekabet gücü kazandırıp cari açığı azaltmak mümkün olsun. Tabii ki "bazıları" bu gidişattan hiç memnun değil!
Son dönemde Merkez Bankası faiz artırmayıp, sadece kısa vadeli mevduat munzam karşılıklarını artırarak liranın aşırı değerini azaltıp başarılı oldu. Lira değer kaybetti ama hâlâ gelişmiş ülke para birimlerinin karşısında yüzde 22 aşırı değerli olmayı sürdürüyor. Hatta dün yayınlanan beklenti anketine göre, doların yılsonunda 1 lira 60 kuruş olacağı tahmin ediliyor. Oysa doların biraz daha yüksek olmasında fayda var.
Tekrar Merkez'in başarısına dönersek... Artan kısa vadeli mevduat munzam karşılıkları mevduatın vadesini uzattı. Bir ihtimal, Financial Times'dan Mackintosh'a Merkez Bankası politikasını yanlış anlatmışlar ya da bilerek kendisinden isteneni yazmış. Çünkü bazı yabancı yorumcular, 2008 dünya krizinde Türkiye ekonomisinin yüzde 7 küçüleceğini ama döviz ihtiyacının bir önceki yıla göre artarak 120 milyar dolar olacağını ileri sürdüler. Dolayısıyla Türkiye'nin IMF'den yardım almasını önerdiler. Halbuki dikkatli bir iktisatçının, ekonomi yüzde 7 küçüleceğine göre, petrol ve emtia fiyatları da hızla düşerken Türkiye'nin döviz ihtiyacının niye artacağını sorgulaması gerekirdi.
İşte bu nedenle, "şimdi faiz artışı isteyenlerin bu istekleri Türkiye sevgisinden mi, yoksa alıştıkları yüksek faiz sevgisinden mi kaynaklanıyor" diye sormak gerekiyor. Çünkü dünyada dolar ve euro reel faizleri negatif seyrederken, sermaye hareketlerinin serbest olduğu Türkiye'de istedikleri faiz artışı ekonomik gerçeklere hiç mi hiç uymuyor. Ama kolay para kazanmak için bir ülkeyi adeta soyma hırsına doğrusu çok uyuyor.