Kürdistan Araştırma ve Geliştirme Enstitüsü bu hafta sonunda Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nin ekonomisinin inşasını ele alan bir panel düzenledi.
Erbil'deki panele Kürt, Türk, Arap iktisatçılar ve gazeteciler katıldı. Panelde "Irak Kürt Bölgesi'nin ekonomik gelişmesinde devletin rolü ne olacak?" sorusunun yanı sıra, piyasaları düzenleyici kurumlar, ekonomik kaynakların israfının önlenmesi, ekonomik kararların verilmesinde egemenlik hakkının kullanılması, sivil toplumun ekonomi yönetimini denetlemesi, tek ürünlü ekonominin sorunları, gelir dağılımında adalet, Kürt bölgesinin bütçesi, yolsuzluklar ve bölgenin ekonomik projeksiyonu masaya yatırıldı. İki gün boyunca mevcut durum ve olması gerekenler uzun uzun tartışıldı. Ö
nce Irak Kürdistan Bölgesi'nin ekonomik rakamlarını açıklayalım. Newroz Üniversitesi'nden Dr. Azad A. Sadoon'un verdiği rakamlara göre, fert başına gelir 2011'de 5 bin 300 dolar oldu. Irak Kürt Bölgesi'nin en önemli ekonomik ürünü ham petrol. Toplam 115 milyar varillik Irak'ın petrol rezervinin 45 milyar varili Kuzey Irak'ta bulunuyor. Bu rakama Kerkük'teki 10 milyar varil petrol rezervini de ilave etmek gerekiyor. Ayrıca bölgede yer alan Karr ve Dana alanlarında 71-100 trilyon kübik feet doğalgaz rezervi var.
Rezervler böyle de, peki Kuzey Irak'tan ihraç edilen ham petrolün parasal değeri ne kadar? Bir kere Kuzey Irak'tan ihraç edilen ham petrolün tutarı her geçen yıl artıyor. 2009'da 1.8 milyar dolar, 2010'da 5 milyar dolar, 2011'de 9.9 milyar dolar tutarında ham petrol ihraç edildi. Yine Dr. Sadoon'un projeksiyonuna göre, 2018'de bölgeden ihraç edilecek ham petrolün tutarı 108 milyar dolara ulaşacak. Bu rakama ulaşmaya sadece altı yıl var.
Kısacası Kuzey Irak ekonomisinin inşası iyi yapılırsa, bölgenin diğer ülkeleri Türkiye, İran ve Suriye'de yaşayanların refahı da hızla yükselecek.
Kuzey Irak ekonomisinin inşasında Türkiye'nin katkısına gelirsek… Türkiye, Irak'a 2011'de 8.3 milyar dolarlık ihracat, Irak'tan aynı dönemde 2.5 milyar dolarlık ithalat yaptı.
Bu yılın ilk dört ayında Irak'a ihracat 3.2 milyar dolar, ithalat ise aynı dönemde 660 milyon dolar olarak açıklandı. Ama gerçek ticaret hacmine ulaşmak için bu resmi ticaret hacmi olan 10 milyar doların ikiyle çarpılması gerektiği belirtiliyor.
Erbil'de çok sayıda Türkiye'den gelen firma var. Bunların Irak'ta kurdukları yeni firmalarla toplam sayılarının 3 bin olduğu ileri sürülüyor. Bunlar, internet hizmetinden alışveriş merkezi işletmeye kadar hizmet veriyorlar.
Türkiye'den giden firmalar Erbil'e teknolojiyi ve yeni yaşam tarzını getirmişler. Divan, yeni bir otel açmış. Işık ve Bilkent gibi üniversiteler da Erbil'de faaliyet gösteriyor.
Anlayacağınız yeni bir ekonomi inşa ediliyor, tabii bu refahı da beraberinde getiriyor. Bu ekonominin herkese faydası olacağı açık bir gerçek. Yeter ki barış ve siyasi istikrar sağlansın ve böylece hayat bölgede bütün halklar için daha fırsatlarla dolu ve zengin olsun.