Samuel Huntington’ın kulaklarını mı çınlatalım, toprağı bol olsun mu diyelim. Medeniyetler çatışması tezini ortaya koyduğu doksanlı yıllarda geniş yelpazeli bir güruhtan, “neden bahsediyorsunuz” sorusuyla başlayan tepkiler almıştı. Hiç kimse Huntington’ın haklı çıkması istemiyordu sanki. Din dünyada yükselişteydi ayrıca. Ne tuhaf değil mi, 2000’li yıllara ulaştığımız, yani yeni milenyuma merhaba dediğimiz günlerde, Batı’nın dominant kültürünün en temel elementlerinden biri olan sekülerleşme diskuruna, uzun süreçli aydınlanma tarihine rağmen, adeta meydan okurcasına “Din” yükselişe geçmişti. Huntington’da lafı eğip bükmeden, iki grup arasında çatışma yaşanacak, bu çatışma din üzerinden yürütülecek ve çatışmanın aktörleri Batı karşısında da İslam dünyası olacak diyordu.

Şimdi yıl 2014. Huntington, fikrini ortaya atalı yirmi seneden fazla oldu ve bakıyoruz dünyada din eksenli çatışmalar, saldırılar artmış. PEW Araştırma merkezininin açıkladığı son rakamlar Pew’un bu alanda yaptığı beşince araştırmadan geliyor. İki temel indeksi esas almış araştırma. Bunlar, devlet tarafından yapılan engellemeler indeksi ve sosyal düşmanlık indeksi.. Yani hem ülkelerin vatandaşlarına karşı yaptığı haksızlıkları hem de insanların birbirlerine karşı gösterdikleri düşmanlıkları değerlendirmiş çalışma. Son altı yılın en yüksek rakamlarına 2012’de ulaşıldığını söylüyor Pew. 198 ülkede yapılan bu araştırmaya göre, toplam ülkelerin %33’ünde din eksenli düşmanlıklar en yüksek seviyesine ulaşmış 2012 itibariyle. 2011 senesinde bu oran % 29 iken 2007’de %20 imiş. Yani giderek artan bir düşmanlık söz konusu din gündeme oturunca. Yani zaman içerisinde insanların birbirine daha toleranslı olmaları beklenirken bunun tam tersi olmuş. Amerika kıtası dışında dünyanın bütün kıtalarında din merkezli düşmanlıklar artış göstermiş Pew’e göre. En keskin yükseliş Ortadoğu ve Kuzey Afrika dediğimiz MENA bölgesinde görülmüş. Pew bu artışı biraz da Arap Baharı ile ilişkilendiriyor. Onun sonuçları arasında görüyor. Dikkat çekici bir artış da Asya-Pasifik bölgesinde görülmüş. Çin, diyor Pew, ilk defa bu tür düşmanlıkların en yüksek derecede yaşandığı ülkeler listesine girdi. Burada bir şerh koymamız lazım Pew’un değerlendirmesine. Çin’in ilk defa bu şekilde konumlandırılmış olması Çin’in din konusunda anlayışlı olduğu anlamına gelmiyor malumunuz. Bilakis Çin bugün din hürriyetlerini en çok ihlal eden ülkelerden, Tarihsel olarak da hep öyle olmuştur. Ancak bugün farklı olan Çin’e karşı oluşturulan lobinin gücünün artmış olması. Eleştirilebiliyor olması da listede üst sıraya çekilmesi de bundandır.

Devlet merkezli din düşmanlığı, dünya ülkelerinin %29’unda yüksek olarak veriliyor. Bu oran 2007, 2011 rakamlarıyla karşılaştırıldığında hemen hemen aynı seyretmiş. Sadece devlet merkezli kısıtlamaları değil de aynı zamanda insanların birbirine karşı yaptığı düşmanlıkları da göz önüne alırsak, Pew genel manada ülkelerin %43’ünde yüksek oranda düşmanlık görülüyor diyor. Dünyanın en fazla nüfusuna sahip ülkelerinde ve Mısır, Endonezya, Rusya, Pakistan ve Burma’da 2012 senesinin en yüksek düşmanlık oranları mevcut.

Bu ülkelerin ortak özelliği nedir dersiniz? Peygamber Efendimizin uyardığı ahir zamanlara mı geldik yoksa…