Suriye olayları dördüncü yılına girdi. Doğrusu benim tahminlerim, bu meselenin üç yılı geçmeyeceği yönündeydi. ‘Üç vakte kadar’ yazımda tahminlerimi böyle koymuştum. Elbette doğrusunu Allah bilir. Kendi sezgilerimle başkalarının sezgilerini sentezleyerek bu sonuca ulaşmıştım. Doğrusu krizin sınırları veya sonu konusunda öngörülerimiz tutmadı. Yanıldık. Benim için elbette üzücü ve Suriye halkı için de yıkıcı bir sonuç. Dünya için de ahlaki sonuçları açısından beter bir durum. Suskunluğun savunulacak yanı yok. Krizin kendilerini teğet geçeceğini umanlar yanılıyorlar. Bu kriz Suriye halkının istediği doğrultuda erken çözülmüş olsaydı herkes kazançlı çıkacaktı. Uzadıkça herkes kaybediyor. Elbette trajedinin en büyük sorumlusu Beşşar rejimi. Ondan sonra da uluslar arası topluluk denilen riyakârlar topluluğu. Meselenin uzamasının temel nedenlerinden birisi çapının büyük olmasıdır. Suriye meselesi adeta 21’inci yüzyılın Çanakkale destanıdır. Kimileri krizin uzamasından dolayı Suriye halkını da suçluyor. Hama’da olduğu gibi sokaklara yüz binler ve milyonlar dökülseydi, milyonluk kitleler ayağa kalksaydı rejimin yıkılması daha seri ve kolay olabilirdi. Suriye meselesinin derinliğini halk da kimi aydınlar da anlayamadı. Suriye’de olaylar 15 Mart 2011 tarihinde başladı ve biz de olayların başlamasından birkaç gün sonra Camii Emevi’deydik. Olayların başlamasına bire bir tanık olduk. 15 Mart 2014 tarihi itibarıyla Suriye meselesi dördüncü yılına girmiş oldu. Umarız bu yıl içinde hayırlısıyla çözülür.

¥

Lakin Suriye krizine tabir caizse nur topu gibi bir kardeş geldi. Bir uzantısı olarak Ukrayna’da ikizi doğdu. 16 Mart bugün (2014) Kırım ve Ukrayna tarihinde ve Batı ile Rusya ilişkilerinde bir dönüm noktası olmaya aday. Rusya’nın zorlamasıyla birlikte hukuksuz bir biçimde Kırım sonucu belli oylama ile Rusya’ya bağlanma kararı alacak. Daha önce Rusya yanlısı özerk parlamento, 11 Mart’ta böyle bir karar almış ve nihai kararı halk oylamasına talik etmişti. Rusya başka bir krizle meşgul etmek için Ukrayna’nın doğu bölgelerinde kışkırtıcı eylemlerde bulunuyor. Ukrayna yönetimini birçok cephe ile meşgul ediyor ve dikkatini ana meseleye teksif etmekten alıkoyuyor. Rus taktikleri çalışıyor. Lakin bir de uluslararası manzara var. Daha doğrusu hem Ruslar hem de Amerikalılar, Suriye’de yanlış politika izlemenin bedelini ödüyorlar. Rusya’nın Suriye’deki aktif ve ABD’nin pasif yanlışları Ukrayna krizine yakalanmalarına neden olmuştur. Kısaca söylemek gerekirse Ukrayna’ya Suriye laneti dokunmuştur. Suriye’de insan kanı üzerinden ortaklık kuran ABD ve Rusya, Ukrayna’da tıkandı ve büyük bir vartaya düştü. İkisi de geri adım atacak durumda değil. Kim geri adım atarsa karizmayı çizdirecek. İşin şakaya gelir tarafı yok. Er geç Suriye ve Ukrayna üzerinden dünya güç dengesi yeniden şekillenecek. Stratejik ve siyasi haritalar değişecek. Suriye hem Ortadoğu’nun hem de dünyanın geleceğini belirleyecek. Ukrayna ise Doğu-Batı ilişkilerinin gelecekteki seyrini tayin edecek.

¥

Ukrayna’da, Obama’nın iflası ve Batı’nın acziyeti ortaya çıkmıştır. Lakin Rusya da dış ticaretinde Batı’ya bağımlıdır. Rusya hammadde ve enerji tedarikçisi, Batı ise müşterisidir. Midesinden Batı’ya bağlıdır. Gelişmeler tarafları karşı karşıya getirdi. Kimileri aksini söylese de eskisi gibi devam etmeleri mümkün değil. Öküz öldü ortaklık bozuldu. Suriye meselesi Obama’nın karizmasını çizmişti. Birinci dönemini şöyle böyle tamamlayan. İkinci döneminde ise çuvalladı ve bir çuval inciri berbat etti. Daha doğrusu kusurları netlik kazandı. Olaylara Rusya’nın penceresinden bakmaya ve onun kılavuzluğunda yordam bulmayı itiyat etmişti. Geldiği nokta belli. Önce klasik dostlarını kaybetti ardından ortaklık ettiği Putin’den adamakıllı bir darbe yedi. Şayet Obama, Suriye’de farklı hareket etse ve bağımsız davransaydı Putin, Ukrayna macerasına cesaret edemezdi. Obama da dünyanın şapşalı durumuna düşmezdi. Şimdi süngü ve maske düşmüştür. Obama tarihe pısırıklığıyla geçecektir. Kimileri Suriye ile Ukrayna arasında benzerlik kurarken kimileri bunu reddediyor. Halbuki, bunlar ikiz krizler ve birbirlerini tamamlıyorlar. Obama Suriye’de anın vacibini ve gereğini yapsaydı Ukrayna faturasıyla karşılaşmayacaktı. Suriye’yi geçiştireceğini zanneden Obama Ukrayna’da faka bastı. Toptan bedel ödeme durumunda kaldı. Ödenmeyen sorumlulukların taksit bedelini ve ceremesini toptan ödüyor. Şimdi kem küm etmekle meşgul. Anın gereğini yapmayınca zaman sorunu çözmüyor belki bedelini ağırlaştırıyor. Obama Suriye ve Ukrayna’da Demirel politikasına sarılmıştır. Zamanı ilaç olarak görmüştür. Böylece Beşşar ile birlikte Putin’e de ek zaman kazandırmıştır. Lakin bu ek zaman Putin için ilaç olmamış belki tuzak olmuştur. İkisini de çökerten bir sürece dönüşmüştür. Zira uluslararası karmaşık ilişkiler böyle keskin virajlar almasına mani. Lakin Putin’in de haklı gerekçeleri var. Batı’nın pasifliği istidracına (kademeli tuzağa düşmesine) yol açmıştır. Gürcistan’ın bir bölümünü işgal etti ve ülkenin topraklarını parçaladı. Batı sessiz kaldı. Üstüne üstlük Suriye’de ortaklık içine girdiler. Bütün bunlar Putin’i şımarttı ve Kırım olaylarıyla birlikte karşılıklı güven kayboldu. Ayı ayılığını gösterdi. Şimdi Batılılar, Putin’in tılsımını çözmeye çalışıyorlar. 19’uncu yüzyıldan kalma bir adam mı yoksa 21’inci yüzyıl ürünü bir hortlak mı? Mizancı Murat’ın ifadesiyle turfanda mı(yeni) yoksa turfa (acaip bir adam) mı? Güvenilmez olduğu kesin. Ama dinsizin hakkından imansız gelir demişler! Ama yine de temas ve ateş hattında olan biziz!