Biliyorum henüz mayısın başındayız.. 1. Dünya Savaşı 28 Temmuz 1914’de başladı ve 11 Kasım 1918 de Almanya’nın ateşkesi kabul etmesi ile sona erdi.. Başlangıcının 100. Yılına giriyoruz.. Biliyorsunuz Avusturya tahtının veliahtı Arşidük Franz Ferdinand’ın 28 Haziran 1914’te Gavrilo Princip adında bir Sırp milliyetçisi tarafından Saraybosna’da öldürülmesi, savaşın başlamasına sebeb olmuştu. 28 Temmuz’da çatışmalar Avusturya-Macaristan’ın Sırbistan’ı işgal etmesi ile başlamış ve bunu Almanya’nın Belçika, Lüksemburg ve Fransa’yı işgali ile, Rusya’nın Almanya’ya saldırması takip etmiştir. Almanların Paris’e yürüyüşü durma noktasına gelince, batı cephesindeki çatışmalar durağan bir siper savaşına dönüşmüştür

Şimdiden yazıyorum ki, o güne kadar STK’lar, media hazırlıklarını yapsın da bu konuyu enine boyuna tartışalım.. Belki MEB ders kitaplarına en yeni bir bölüm hazırlar. Belki belgeseller, diziler çekilir bu süreçte..

11 Kasım 1918’e kadar bu kanlı paylaşım savaşının her günü ayrıca tartışılmaya değer. Gazeteler neden 1. Dünya Savaşı 100. Yıl köşesi açıp, savaş kronolojisini yayınlamasınlar ki!

Biz bu savaşta bir imparatorluğu kaybettik.. 3 yıl iki ay süren bir savaşta bir imparatorluğu tasfiye ettiler ve o savaşı bize zafer diye kutlatıyorlar..

Anadolu’nun işgali Çanakkale’den değil, İzmir’den değil, Filistin’den başladı.. Ruslar Kars’tan girdi.. İlk düşen Filistin toprakları oldu.. Mustafa Kemal de, Liman von Sanders de Filistin cephesindeydi, fakat kimse nedense bu cepheden fazla söz etmez..

Savaş Avrupa, Afrika, Ortadoğu, Asya, Kafkasya ve Pasifik Okyanusu’nda gerçekleşti. Sonuçta

İtilaf Devletleri kazandı. Alman, Rus, Osmanlı ve Avusturya-Macaristan İmparatorlukları sona erdi. Avrupa’da ve Ortadoğu’da yeni devletler kuruldu. Alman sömürgeleri ve Ortadoğu İtilaf Devletleri’nin kontrolüne geçti. AvrAsya’da ülke sınırları değişti. Ve ardından Cemiyeti Akvam kuruldu. 1. Dünya Savaşı 2. Dünya Savaşı, Türk Kurtuluş Savaşı, Rus İç Savaşı gibi savaşlara sebeb oldu. Kurulan yeni dünya düzeninin korunması için daha sonra askeri paktlar kuruldu, Cemiyeti Akvam BM’ye dönüştü. 3. Dünya Savaşı olan Soğuk Savaş başladı..

Savaştaki insan kaybı ne oldu derseniz, hayatını kaybeden asker sayısı İtilaf devletleri: 5,525,000. Yaralı: 12,831,500. Kayıp Asker: 4,121,000. Toplam: 22,477,500. İttifak devletlerinin kayıpları da bir o kadar. Hayatını Kaybeden Asker: 4,386,000 Yaralı Asker: 8,388,000. Kayıp Asker: 3,629,000 Toplam: 16,403,000. İki tarafın toplam kaybı 10 milyon ölü, 14 milyon yaralı, 8 milyon kayıp, 32 milyonluk bir insanlık felaketi..

Savaş İtilaf Devletleri ve İttifak Devletleri arasında gerçekleşti. İtilaf Devletleri (Toplam 43 milyon asker): Fransa Fransa, Birleşik Krallık Birleşik Krallık, Rusya İmparatorluğu Rusya (1914-17)İtalya Krallığı İtalya (1915-18)Amerika Birleşik Devletleri ABD (1917-18) Romanya Romanya (1916-18) Japonya Japonya, Sırbistan Sırbistan, Belçika Belçika, Yunanistan Krallığı Yunanistan (1917-18) Portekiz Portekiz (1916-18) Karadağ Krallığı Karadağ (1914-16) ve diğerleri. İttifak Devletleri (Toplam 23 milyon asker): Alman İmparatorluğu Almanya, Avusturya - Macaristan Avusturya - Macaristan - Osmanlı İmparatorluğu Osmanlı - Bulgaristan Krallığı Bulgaristan (1915-18) Osmanlı bu savaşa 2.998.321 askerle katıldı..

Savaş insan, tabiat, kültür, tarih ve iktisadi kaynakları yakıp yıktı.. Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu dağıldı. Rusya, Avusturya - Macaristan ve Osmanlı İmparatorlukları tarihe karıştı.. Avrupa haritası yeniden şekillendi ve bu yapıyı korumak, daha vahim sonuçların yaşanmaması için Cemiyeti Akvam kuruldu..

Benim dedem, 1. Dünya Savaşı yıllarında askerdi. Babam, 2. Dünya Savaşı yıllarında askerdi. Ben, adı konulmadık bir dünya savaşı olan 3. Dünya Savaşında, yani aynı ülkenin çocuklarının birbirini öldürdüğü Soğuk Savaş yıllarında askerdim..

Savaş fotoğrafları sergisi açmalıyız o gün ve 4 yıl, savaşın devam ettiği o dört yıl boyunca biz de insanın, insana zulmünün bir ifadesi olan bu emperyalist savaşa karşı sesimizi yükseltmeliyiz..

Konferanslar, paneller düzenlemeliyiz.. Bu savaşın etkileri hâlâ devam ediyor.

Gerçekten “1914’de ne oldu” sorusunun cevabını hep birlikte aramalı ve bu soru üzerinde düşünmeliyiz.. Eğer bu soruya doğru bir cevap bulamaz isek, korkarım, 4. bir dünya savaşı daha bu yüzyıl içinde gerçekleşir.. Belki de Afganistan’da, Arap yarımadasında, Kuzey Afrika’da, Balkanlar’da, Kafkaslar’da, Ukrayna’da devam eden savaş, bu savaşın ayak sesleri olabilir..

Bana kalırsa batı kavram ve kurumları ile birlikte çöktü. Onlar için “Tarihin sonu” geldi. Korktukları şey gerçek oluyor: “Medeniyetler arası savaş”. Daha doğrusu kadim medeniyetlerin, vahşi kapitalizme baş kaldırısı yakın. Faşizm ve komünizm çöktü. Şimdi kapitalizm çöküşün eşiğinde..

Ve tabii, 1. ve 2. Dünya Savaşının sonunda kurulan uluslararası düzen ve ona bağlı ulus devletlerin de sonu.. Mısır’da, Suriye’de, Filistin’de ya da Ukrayna’da yaşanan da bu. Irak’ta, Afganistan’da, Balkanlar’da, Kafkaslar’da yaşanan da başka bir şey değil.

Şimdi Rabia işareti ile birlikte sesimizi yükseltme zamanı. Adaletten, barıştan, hürriyetten yana yeni bir nizam istiyoruz. Evet “Yeni bir dünya mümkün”.. Dünya 5’den büyüktür!

Selâm ve dua ile..