Bir kaç gün önce sosyal medyada borsacılar için önemli bir filmin adı dolaştı. George Clooney ve Julia Roberts’in başrollerde oynadığı “Para Tuzağı” filminde borsa işlemlerinin insanları algoritma işlemleri ile nasıl dolandırdığı anlatılıyordu.

Bizlere epey yabancı olan bu tür filmleri aslında bundan sonra çok yakından izlememiz gerekiyor. Çünkü çok yakında zorunlu BES ile 45 yaş altı herkes ya faizci ya da borsacı olacak. Milyarlarca lira finansal piyasalarda, hem de devlet teşviki ile emeklilik hayalinde kullanılacak.

Bizler vesayet sistemlerini üç ayrı kategoride ele alıyoruz: 1-Silahlı vesayet (askeri darbeler) 2-Bürokratik vesayet (FETÖ yapılanması örneği) ve 3- Ekonomik-Finansal vesayet (henüz tadına varmadık ama hızla ilerliyoruz)

***

Şimdi bir başka noktadan bahsedeceğim. Ülkemizde borsacılık eskiden yerel kumarhane olarak görülürken, artık oyun küresel bir sisteme oturuyor. Mesela yazılımı, yani tıpkı “Para Tuzağı” filminde de anlatıldığı şekilde küresel düzenin bir parçası haline getirildi. Şimdi altyapısı reform adı altında paketlenip hazır hale getiriliyor. Galiba bugün hazırlanan bu paketlere uyanmamız için 10-20 yıl daha süre geçecek. Napalım seviye bu.

Bir şirket hayal edin. Dandini şirketi olsun mesela. Dandini şirketinin patronu eskiden bir kiralık katil gibi oyuncu tutardı. Şirketin değeri 10 lira olsa bile 50 liradan halka satılır gibi gösterilir; alıcı çıkmazsa aslında 15 liraya satıldığı kiralık oyuncu tarafından fiyatı 500 liraya taşınırdı. Sonra fiyat 100-150 liraya düştüğünde kerizce silkelenen halka (küçük yatırımcı) yalan haberlerin de yardımı ile hisseler satılırdı. “Halka Arz Seferberliği” ile 40 dan fazla şirket bu şekilde satıldı. Zaten bir kaç yıl içinde o şirketlerin bir çoğu ya pazarını kaybetti veya iflasa doğru yol aldı.

Daha gelişmiş Dandini şirketleri  ise işini daha profesyonel yapıyor. Mesela 2-3 yıl şirket hakkında kötü bilanço ve olumsuz hava yayılarak hisseler çok düşük fiyatlara indiriliyor. Yine patronun oyuncu (ama büyük mafya) ortaklığı ile gerçekleşen bu operasyon 2-3 hatta 4-5 yıl bile sürebiliyor. Çok fazla düşen hisseler piyasadan ucuza toplandıktan sonra bir de bakıyorsunuz ki şirketin bilançosu ve haberleri güzelleşmeye başlıyor. Kelepir fiyattan toplanan hisseler de güzelleşen bilanço oyunları ile beraber gayet yüksek getiriler elde edilerek kar hanesine yazılıyor.

Yukarıda saydığım operasyon şekillerinin tamamı yabancı kisvesi altında uygulanırken “ülkeye yabancı ilgisi” algısını da bir güzel verebiliyor.

***

Şimdi durup dururken bunları neden yazdım. Bakınız Rekabet Kurumu Kardemir hakkında çok önemli bir davaya yeniden bakıyor. Yıllardır piyasada, basında yer alan haberlerde halka açık Kardemir şirketi hakkında çok önemli iddialar bulunuyor. Şirketin Yönetiminde etkin olan kişilerin ayrıca şirket ürünleri üzerinden özel ticaretleri söz konusu. Olay nerede ise 15 yılı aştı. Henüz bir somut sonuç çıkmadı.

Geçen hafta “MASAK Meselesi” başlığı altında yolsuzlukla mücadele konusunu işledim. MASAK’ın daha da güçlendirilmesi gerektiğini, hatta Başbakanlığa bağlanması gerektiğini önerdim. Günümüz dünyasında hırsızlıklar baklava çalarak olmuyor; asıl büyük hırsızlıklar sistem içerisinde gizlenerek yasalmış gibi gerçekleşiyor. Ve günümüz hırsızlıkları çok ama çok karmaşık bir yapı sergiliyor. Eğer hırsızlıkla-yolsuzlukla mücadele edilmek isteniyorsa kesinlikle uzman bir kurumun gelişmesi gerekiyor.

Bakınız FETÖ’nün mali yapılanması hakkında çok kısa süre öncesine kadar nerede ise kimsenin doğru dürüst bir bilgisi yoktu. Hatta size şunu ifade edeyim ki 17-25 Aralık sonrasında bile bu işin sadece dershane ve Asya Bank üzerinden yürüdüğü tahmin ediliyordu. Ama bugün işin rengi ne kadar da değişti. Sadece gayrimenkuller 12 milyar lirayı aştı.

Bahsettiğim şekilde güçlü bir MASAK yapılanması ülkemizde olsaydı, FETÖ gibi yapılanmalar bu ülkede bu kadar rahat mali ağ kurabilir miydi? Sanmıyorum.

Çok basit bir soru sormak istiyorum: FETÖ gibi güçlü mali ağı olan bir yapılanmanın borsada medya (internet) ve halka açılma gibi ayakları hakkında bir bilgi duydunuz mu? Üçüncü vesayet sistemi eğer ekonomi-finans ise; FETÖ gibi ikinci vesayet düzeni mirasçısına bir şey bırakmadan mı gider?

Nasıl ki silahlı vesayet sistemi, bürokratik vesayet sisteminin kurulmasına yataklık ettiyse, ikinci vesayet sisteminin de sonra gelecek sisteme yataklık etmesi beklenmelidir.  Umarım uyku uzun sürmez.