Son bir yılda satın aldığımız ürünlerin ağırlıklı ortalama fiyatları yüzde 25,24 oranında artış gösterdi. Ağırlıklı ortalama diyorum, çünkü fiyat artışları tüketim (harcama) ağırlığına göre hesaplanıyor.

Örneğin bizler gıda tüketimine gelirimizin yüzde 23,03’ünü harcıyoruz. Gıda fiyatlarında yüzde 29,26 artış yaşandığında bu bizi fiyatları yüzde 37,92 artan ev eşyasından daha fazla etkiliyor. Çünkü ev eşyasına paramızın yüzde 7,66’sını harcıyoruz.

Bu hesap ile hayatımızı pahalılaştıran başlıca sektörler şunlar oldu:

1- Ulaştırma : Yüzde 32,00 fiyat artışı. Fazladan 6,658 lira harcamamıza yol açtı.

2- Gıda : Yüzde 29,26 fiyat artışı. Fazladan 6,544 lira harcamamıza neden oldu.

3- Konut : Yüzde 25,72 fiyat artışı. Fazladan 3,907 lira harcamamıza neden oldu.

4- Ev eşyası : Yüzde 37,92 fiyat artışı. Fazladan 3,470 lira harcamamıza neden oldu.

Burada bir not düşelim: Son bir yılda TÜİK hesabında 100 liraya aldığımız ürünlerin 125,24 TL’ye çıktığı söyleniyor. Ama sektör ve ürün bazında tek tek topladığımızda fiyat artış oranı yüzde 27,7 olarak görülüyor. Bu hesap farkı bazı ürünlerin fiyat modeli değişikliğinden kaynaklanmış olabilir. Ya da bilemiyorum.

***

Gelelim ürün bazında hayatımızı etkileyen fiyat artışlarına.

Öncelikle sektöre bazda bizi etkileyen ürünlerden başlayalım. İlk sırada ulaştırma geliyor. Ulaştırma sektöründe ise bütçemizi en fazla dizel araç fiyatları (%2,008) ve benzinli araç fiyatları (%1,263) bütçemizi etkiledi.

Dizel araç fiyatı 98.945 TL’den yüzde 49,81 artışla 148.230 TL’ye çıkıyor. Aynı şekilde benzinli araç fiyatı da 73.291 TL’den yüzde 49,44 artışla 109.528 TL’ye yükseliyor. Hayatımızı pahalılaştıran diğer ulaştırma ürünleri ise şunlar:

Uçak bileti %152,46 artış (Muhtemelen uçak biletinde bu kadar fiyat artışı yaşanmadı ama TÜİK fiyat alımında model değişikliğine gitmiş olabilir)

Mazot %33,0 ve benzin %31,1 artış gösteriyor.

Bu dört ürün şunu ifade ediyor. Dizel ve benzinli araç ile dizel ve benzin yakıtlarındaki fiyat artışı hanehalkının harcama maliyetindeki 27,70 liralık artışın 4,49 lirasını oluşturmaktadır.

Gelelim asıl meseleye. Yani alt gelir gruplarının daha büyük harcama yaptığı gıda sektörüne. İşte orada en büyük artışı domateste görüyoruz. Domates fiyatı bir yılda tam yüzde 141,91 artış gösteriyor ve hanehalkı bütçesine 1,147 liralık ek maliyet getirmiş oluyor.

Domatesi yumurta takip ediyor. Yumurta fiyatları da yüzde 62,22 artışla hanehalkı bütçesine 0,425 TL ek yük getiriyor. Ekmek fiyatı ise sadece yüzde 18,93 artmasına rağmen, tüketim ağırlığı nedeniyle hanhalkı bütçesine 0,401 lira ek maliyet getiriyor.

Fiyatı fazla artan ve tüketim ağırlığı yüksek olan diğer gıda ürünleri ise şunlar:

Tavuk eti %36,42 artış (0,306 TL)

Patates %60,05 artış (0,284 TL)

Süt %33,19 artış (0,204 TL)

Beyaz Peynir %23,59 artış (0,189 TL)

Kuru Soğan %83,10 artış (0,188 TL)

Kuzu eti %18,70 artış (0,187 TL)

Salça %93,53 artış (0,143 TL)

Hanehalkı bütçesinde maliyet artışına yol açan diğer ürünler ve ağırlıklı maliyetleri şu şekildedir:

Elektrik ücreti %44,95 artış (1,076 TL)

Kira %10,81 artışla (0,560 TL)

Doğalgaz %31,61 artışla (0,456 TL)

PVC Pencere %62,05 artışla (0,417 TL)

Kömür ücreti %55,37 artışla (0,417 TL)

Mücevher %51,57 artışla (0,591 TL)

***

Bugün nereden bakarsak bakalım ülkemizde fiyat seviyesi önemli oranda artmıştır.  Sabit gelirliler için uzun yıllar sonra yeni bir ekonomik sıkıntı dönemi karşımızdadır. Ama özel sektörde asıl sorun sabitte olsa eve bir ekmek girip girmemesidir.