Bu haftaki kitabımız, ömrünü; üniversiteler, kütüphaneler ve kitaplar arasında seyahat ederek sürdüren ve bu seyahatine artık biraz da gezerek devam eden yeni gezginlerimizden değerli hocam İhsan Süreyya Sırma’ya ait.
Beyan Yayınları’ndan çıkan “Çin Müslümanları ve Çin’e Seyahat” adlı eserde iğneyle kuyu kazar gibi Çin’i anlatan Prof. Dr. İhsan Süreyya Sırma, yine kütüphanelere dalmış ve bugüne kadar gün yüzüne çıkmamış birtakım belgelerle seyahatini dip notlattırmış.
Tarihçi kimliğinin yanında bir seyyah olarak da bilinen Prof. Dr. İhsan Süreyya Sırma hocamızın “Çin Müslümanları ve Çin’e Seyahat” ismini taşıyan bu eser, bize Çin’i çok yönlü olarak tanıtıyor. Günümüzdeki Çin’i tanıma fırsatı yanında Çin’in Müslümanlarla ilk ilişkilerini ve Osmanlıların Çin politikasını öğrenme imkânı veriyor.
Şüphesiz ki dünyamızdaki en eski uygarlıklardan birisine sahip olan Çin, günümüzün de en çok merak edilen ülkelerinin başında gelmektedir. Topraklarında birbirinden farklı çok sayıda dini, milleti ve kültürü barındırması yanında sahip olduğu nüfusla da dünyanın en dikkati çeken yerlerinden birisidir. Yaşadığı sistem değişimi yanında günümüzde elde ettiği büyük ekonomik performans, bütün dünyanın dikkatini üzerine çekmekte ve Çin’in nereye gittiği haklı olarak merak edilmektedir.
Çin’in bu günü kadar, uzanan tarihi geçmişi, özellikle Müslümanlarla olan ilişkisi de merak konusu olmuştur. “Çin Müslümanları ve Çin’e Seyahat” kitabından öğrendiğimize göre Çin’in Müslümanlarla ilk teması, Müslüman tüccarların Çin’e kadar gerçekleştirdikleri ticaret kervanları vasıtasıyla olmuştur. Özellikle, Çin’in Xian şehrinden başlayıp, Avrupa’ya kadar uzanan İpek Yolu, bu konuda büyük rol oynamıştır.
Bu yolla ve deniz yoluyla Çinli tüccarların Batı’ya gitmeleriyle Müslümanları tanıma fırsatı bulmuşlardır. Zaten çok eski dönemlerden beri Çin tüccarları, Arabistan kıyılarına ve Basra Körfezi’ne kadar gidiyorlar, oralarda ticaret yapıyorlardı. Yani Çin, kendilerine göre, Orta Doğu’nun ve Anadolu’nun da içinde bulunduğu Batı’yı tanıyordu.
Çin Müslümanları ve Çin’e Seyahat’te Osmanlı Devleti’nin, Çin Müslümanlarıyla olan ilişkilerinin çok eskiye dayanmakta olduğu belirtilmektedir. Osmanlı Devleti, kendi devlet siyaseti gereği, dünyadaki bütün Müslümanlarla ve bu arada Çin Müslümanlarıyla da ilişkiye girmiş, zaman zaman onlara hem din âlimlerini göndermiş, hem de maddi yardımlarda bulunmuştur.
Nitekim Çin’in değişik bölgelerindeki mezar taşlarından, buralara giden Osmanlıların isimleri okunmaktadır. Mesela Hicri 1166 yılında Kanton eyaletinde vefat eden Hacı Muhammed, bunlardan sadece bir tanesidir.
Osmanlı Devleti’nin Çin Müslümanlarıyla olan ilişkisi, Sultan Abdülhamid döneminde doruk seviyesine çıkmış, oralara temsilciler gönderildiği gibi, Cumhuriyetin ilk yıllarına kadar da, Çin’den öğrenciler İstanbul’a gelerek/getirtilerek Dârülfünun’da/İstanbul Üniversitesi’nde okumaları sağlanmıştır.
Çin Müslümanlarıyla bu şekilde sıcak ilişkilerde bulunulabilmesi, Osmanlı-Çin ilişkilerinin fevkalâde iyi olmasından kaynaklanmaktaydı. Ayrıca Çinli Müslümanlar, kendi Halifeleri olarak kabul ettikleri Sultan Abdülhamid adına bir üniversite kurmuşlar ve kapısında Osmanlı Bayrağı dalgalanan bu üniversiteye, “Pekin Hamidiyye Üniversitesi” adını vermişlerdi.
Beyan Yayınları tarafından yayımlanan bu eserde Prof. Dr. İhsan Süreyya Sırma, 12 gün gibi kısa bir süre geçirdiği Çin’i, hayallerinin dışında bir ülke olarak bulduğunu belirtmekte ve ne beklendiği gibi “katı bir komünizm”le, ne de bir hürriyet kısıtlamasıyla karşılaşmadığını, yoğun nüfusu, insanların çalışkanlığı, sabahları işe giden herkesin mecburi spor yaptığı, çatal-kaşığın kullanılmadığı, her türlü hayvanın yendiği, kendine özgü bir ülke olarak değerlendirmektedir.
Beyan Yayınları Tel: (0212) 512 76 97- 526 50 10