Darbe günlükleri

Birçok benzer hikâyeden biri olduğu için, aslında hepimizin hikâyesi. Yoksul bir ailenin küçük çocuğunun, Deniz Lisesi'ne kaydolması ve okul yılları.
Herkes o hikâyede, mutlaka kendisinden bir şeyler bulacaktır. Ben kendi adıma buldum. Bu sıcak ve her şeyiyle bu ülkeye ait hikâyenin sadece son kısmına atıfla "darbe günlükleri" olarak kayda geçmesine, yazarı adına üzüldüm. Özden Örnek'in iyi bir kalemi ve ifade yeteneği var. Kim bilir? Belki darbelerin de bize ait, bizim içimizde kıvrılıp uzayan bir hikâye olduğu ancak böyle anlatılabilir.

Türkiye'nin ordusu bu halkın içinden çıkıyor. Komuta kademesi ise en yoksulları arasından. Özden Örnek'in hayatı tipik Türk subayının profilini veriyor. Mafsal romatizması yüzünden oğlunu öksüz bırakmaktan korkan baba kaygıya kapılıyor ve çare olarak askerî okulu görüyor. Çünkü askerî okul, baba himayesinden mahrum kalan bir çocuğun geleceğini garanti etmesi demek. Deniz Kuvvetleri Komutanlığı yapan bir oramiralin askerlik hayatı, babasının çaresizliği ve endişeleri ile başlıyor. Tıpkı benim babamın ve ağabeyimin askerlik mesleğine yönelme hikâyesi gibi. Büyük ağabeyim askerî liseye kaydolduğu zaman babamın üzerindeki yük hafiflemişti. Sınavı ciddiye aldım ve kazandım. Babama kazanamadığımı söylemiştim. Ağabeyimin telkiniydi. Yatılı öğretmen okulları, devlet parasız yatılı okulları, askerî okullara benzer bir görevi yerine getirmiş, başka türlü "yırtma" imkânı bulamayan yetenekli çocukları yukarılara taşımıştır. O yıllarda birçok genç için sağlıklı beslenmek, ancak bu yatılı okullarda okumakla mümkündü. Özden Örnek'in günlüğünde bu kontrastlardan çarpıcı örnekler var. Askerî okullar, en ayrıcalıklı olanı. Devlet, giyeceklerinizi çorabınıza kadar veriyor, üstüne bir de azımsanmayacak bir talebe maaşı ödüyor.

Bizim toplumumuzda tarih boyunca, en aşağıdan en yukarıya çıkan yollar hep açık olmuştur. Bir kapıcının oğlu olan muktedir Sadrazam Âlî Paşa'nın hikâyesi böyle bir hikâyedir. Talat Paşamız, sadrazamlığa posta memuriyetinden yükselmiştir. Bugün, hayatını emeğiyle kazanan babaların çocuğu olarak dünyaya gelen bir Cumhurbaşkanı'mız ve bir Başbakan'ımız var. Bize son derece doğal gelen bu hikâyelerin Avrupa'da benzerlerini bulamazsınız. Güçlü aristokratik gelenekler ve keskin sınıf ayrımları, dikey hareketliliği zorlaştırır. Bizim toplumumuzu dinamik ve atılgan kılan en temel özellik de bu geçişkenliktir. Cumhuriyet'in bu konudaki başarısını teslim etmek gerekir. İmam hatip liselerini önemli kılan da bu özelliğidir. Başka türlü tahsil imkânı bulamayacak olan yetenekli birçok genç, bu okullar sayesinde yukarılara tırmanabilmiştir.

Generallerin bugün şatafatlı görünen halleri arkasında, mutlaka Özden Örnek'in günlüğündekine benzer bir yoksulluk hikâyesi vardır. Darbe yapan askerlerin tamamı yokluğu ve yoksulluğu yakından tanıyan ailelerden gelmişlerdir. Darbe yapma eğilimini, bu sınıf atlamış komutanların marjinal sapmaları olarak görmek lâzım. Askerlik mesleği sizi, toplumun en altından alıp güvenli ve itibarlı bir mesleğe ve hayata kavuşturuyor. Bu kadar uzun bir mesafeyi atlayıp geçmiş biri için daha ötesi, darbe yapıp iktidarı ele geçirmektir.

Bülent Arınç da benim gibi bir asker çocuğu. Bizim askerler hakkında söylediklerimiz biraz içerdendir. Ortalama bir subayın ekonomiye ve siyasete dair düşüncelerinin ne kadar kolay akıldışına çıkabileceğini biliriz. Sabahtan akşama kadar siyaset konuşan bir askerin, kendi mesleğinde ne kadar geri olduğunu da kestirebiliriz. İyi bir asker olabilmek için kötü bir politikacı olmak gerekir. O yüzden Arınç'ın söyledikleri doğru. Gündelik siyasete boğazına kadar batmış bir komutan, emrindeki askerleri sevk ve idare edemez. Savaş tarihini bilen askerler, siyasetle askerliğin birlikte yürümediğini, altın bir kural olarak ezberlemişlerdir. Genelkurmay sözcüsünün Bülent Arınç'a cevap verirken, hangi cümlesinin yanlış olduğunu da söyleyebilmesi lâzım.

Özden Örnek'in günlükleri Ergenekon davasında delil olarak yer almasının yanında, Türkiye'nin yakın geçmişini ve askerlerin dünyasını anlayabilmek için de çok değerli bir kaynak. Meraklılarına tavsiye ediyorum.