Taliban yeniden Kabil kapılarını döverken yeni ABD Başkanı Obama, Afganistan konusunda yeni bir strateji benimsiyor. Buna batış stratejisi de denebilir. Bu strateji esasında Bush'un 2007'de Irak'ı uyguladığı ve kısmen başarılı olan stratejinin Afganistan'a uyarlanmasından başka bir şey değil. Yani Irak için uygulanan yeni askeri birlik sevki uygulaması Afganistan için de kopyalanıyor. Halbuki kendisi de New York Times'e verdiği söyleşisinde Afganistan meselesinin vahim olduğunu kabul etmişti. Onun ötesinde adeta Afganistan'ın Irak olmadığını ve dolayısıyla Irak modelinin Afganistan'a uygulanmasının faydasız olduğunu söylemeyen uzman yok. Kısaca Afganistan, Irak mukayesesi geçersiz. Obama da aynen Irak'ta yapıldığı gibi kabilelere ve ılımlı Taliban'a açılma stratejisi izliyor. Planı kısaca,

Taliban'ı bölerek ılımlılarına ulaşma ve onları Karzai'nin yanına çekme çabasından oluşuyor. Bununla birlikte, birçok gözlemci bunun imkansız olduğunu ve Obama'nın göre göre ve inadına Afganistan bataklığına saplandığını söylüyorlar. Bush'a reddi miras olarak Obama'nın Afganistan'a yoğunlaşmak istemesi hatanın temelini oluşturuyor. Obama'nın Afganistan planı noktasında Penşir Arslanı olarak anılan Ahmet Şah Mesud'un danışmanlarından Harun Mir bu hususta şunları söylüyor: "Taliban içindeki sabıkalı suçlular ve asiler bile Taliban Kabil kapılarına ulaşmışken silahlarını terk etmeyeceklerdir. Silahlara veda hayalden ibarettir. Şayet böyle bir uzlaşma planı, Karzai hükümetinin güçlü olduğu 2003-2006 yılları arasında yapılsaydı belki etkili ve başarılı olabilirdi. Şimdi iş işten geçmiştir. Atı alanı Üsküdar'ı geçti. Şimdi Taliban yeniden Kabil kapılarında ve Karzai hükümetine katılmaları için kendileri açısından hiçbir avantaj ve teşvik edici unsur yoktur..." Dolayısıyla Taliban'ın ılımlılarının diğer gruptan ayrılması ve bunların Karzai hükümetine katılması gerçekleşmesi hayal olan bir tasavvurdan ibarettir.

*

Aynı analizi farklı bir zaviyeden Sabah gazetesinden Erdal Şafak 'Dolmabahçe'de Afganistan sohbeti' başlıklı yazısında yapıyor: "Taliban'ın Karzai hükümeti kadrolarını (Asker, polis, öğretmen, doktor gibi) doğrudan saldırıları bu yıl 2008'e göre yüzde 120 arttı. Batılı güçlerin, özellikle de Amerikalı ve İngilizler'in can kayıpları yüzde 35, sivil ölümlerinde yüzde 50 artış var. Peşpeşe patlak veren yolsuzluk skandalları zaten iyice zayıflamış olan Hamit Karzai yönetimini çöküşün eşiğine getirdi. NATO ve ABD de Karzai'nin artık faydadan çok zarar getirdiğini görüyor ama yerine koyacak adam bulamıyor... Uluslararası topluluğun gönderdiği 70 bin askere rağmen Afganistan'a ne barış gelebildi ne de eski Başkan Bush'un 2001'de Taliban'a karşı savaş açarken söylediği "Asya'nın ortasında büyük bir demokratik devlet inşa etmek" hayali gerçekleşebildi.

Başkan Obama'nın Irak'tan çekilecek kuvvetlerin bir bölümünü, yani 17 bin askeri daha Afganistan'a göndermesi de durumu değiştirmeyecek. Hatta, Obama'nın baskıları sonucu Avrupalıların son bir fedakârlıkla birkaç bin asker takviyesi yapmayı kabullenmeleri de hiçbir işe yaramayacak..." İlginçtir, herkesin bildiği gibi, Taliban'ın üzerine atılan uyuşturucu ticareti trafiğini yürüttüğü suçlaması manipülasyondur gerçekte bu trafiği Karzai'nin kardeşi Mahmut Karzai yürütmektedir. Kısaca, Batılıların siyasi taşeronluğunu Karzai yürütürken uyuşturucu taşeronlunu da Mahmut Karzai sürdürmektedir.

*

Çıkmazda olan Taliban değil Obama'dır. Obama gerek Pakistan içinde operasyonları derinleştirme kararı ile gerekse Afganistan'a ek asker sevkiyatı kararı ile hatalı bir politika içindedir ve çıkmaza saplanması kaçınılmazdır. Kissinger'in de yazdığı gibi Afganistan imparatorluklar mezarlığı olmuştur. Büyük İskender'den Cengiz Han'a ve İngilizlere ve Brejnev'e kadar birçok cihangir Afganistan'da şansını denemiş ama hüsrana uğramıştır. Obama ise Irak'ta reddi miras yaparken Afganistan'da Bush'un mirasına dört elle sarılıyor. Ve ileri götürmek istiyor. Bu hem tezat hem de yanlış bir yaklaşımdır. Zaten kendisi de New York Times gazetesine Afganistan meselesinin yapısının Irak'tan daha karmaşık olduğunu itiraf etmiştir. Rusya son sıralarda Afganistan konusunda ABD'ye yardım etmek istediklerini söylese ve İran'ı Afganistan noktasında masaya çekme ihtimali olsa da genel denklem pek değişmeye müsait görünmemektedir. Hatta Afganistan veya Taliban meselesi yüzünden sadece Karzai yönetimi aşınmıyor, çökmüyor ABD'nin Pakistan'daki adamları da aşınıyor ve bir bir çöküyor. Irak'ta uygulanan taktikler direnişi çözmüş ve bazı direnişçiler nötr hale gelmiş ve direnişe yabancılaşmışlardır. Afganistan'ın yapısı Irak'a göre daha yeknesaktır. Geçmişte Afganistan'da Irak modeli, 2003 öncesine Taliban ile Kuzey Birliği rekabeti çerçevesinde yaşanmıştır. Tekerrürü ve klonlanması zordur. Karzai ile birlikte bu taktiğin tabii ömrü de sona ermiştir. Obama Afganistan batağından kurtulma planları yapacağına batma planları yapıyor. Bu ABD'nin kırılgan yapısını daha da zorlayacak ve sarsacaktır.