Kosova'da kritik günler
10 Aralık 2007 tarihinden sonra Kosova’da önemli gelişmeler beklenmektedir. Birleşmiş Milletler taraflara (Sırbistan ve Kosovalı Arnavutlara) 10 Aralık’a kadar anlaşmaları için mühlet tanımış idi. Bu mühlet dolmakta ama anlaşma sağlanamadığı gibi ufukta da böyle bir anlaşma ihtimali de gözükmemektedir.
NATO’nun 1999’daki operasyonundan beri Birleşmiş Milletler himayesinde olan Kosova’nın gelecekteki statüsüne ilişkin doğrudan görüşmeler Brüksel’de başladı ama netice alınamadı. Sırbistan Başbakanı Voyislav Kostunica, Belgrad’daki bir toplantıda “Kosova’nın hiçbir zaman bağımsız olamayacağını” söyleyerek tavrını ortaya koydu. Bu açıklama kilitlenmiş olan müzakere sürecine darbe vurdu. Sırp ve Kosova heyetlerine AB adına Wolfgang Ischihger, ABD adına Frank Wısner ve Rusya adına Aleksandır Botsan Harçenko katıldılar. Kosova’daki Arnavutluk liderleri 10 Aralık’a kadar görüşmelerden netice alınmazsa, bağımsızlık ilan edeceklerini açıkladılar. Geçmişte ABD, Kosova’nın bağımsızlığını tek taraflı olarak tanımaya hazır olduğunu açıklamış idi. Kosova’nın bağımsızlığı “Kırmızı çizgi”dir. ABD ve AB ülkelerinin çoğu bağımsızlıktan yanadır. Rusya, Yunanistan, Sırbistan ve Ortodoks ülkeler bağımsızlığa karşıdırlar. Kosovalı Arnavutlar, Sırbistan’ın 1990 yılında kendilerine icra ettikleri etnik soykırımdan sonra aynı çatı altında bir arada yaşamalarının imkânsız olduğuna inanmaktadırlar.
Türkiye’de Kosova asıllı vatandaşlarımız vardır. Sırbistan Cumhurbaşkanı Boris Tadiç kısa bir süre önce Ankara’ya resmi ziyaret yaptı. Kosova’nın bağımsızlık ilan etmesinin engellenmesi için destek istedi. Türkiye’nin “bağımsızlıktan vazgeç geniş otonomiyi tanı” demesi imkânsızdır. Ortodoks ve Sırp olan Karadağ bile Sırbistan’dan ayrıldı. Kosova’da Arnavutların varlığı Sırplardan çok öncedir. Kaldı ki Kosova’daki Sırpların sayısı yüzde 5’i geçmez. En eski Sırp kilisesinin Kosova’da oluşu Sırbistan’ın Kosova üzerinde hak sahibi olmasına gerekçe olamaz. Kaldı ki 1913 öncesi Kosova, Arnavutluk’un bir eyaleti ve Osmanlının bir parçası idi.
Bosna savaşının bitişinde rol alan ve Dayton Anlaşmasının mimarı Amerikalı diplomat Richard Holbrooke’un The Washington Post’ta çıkan 25 Kasım 2007 tarihli “Balkanlar Uçurumun Eşiğine Dönüyor” başlıklı makalesinde: “Balkanlar geri döndü, hem de en uygunsuz zamanda. 10 Aralık’ta Sırplar ve Arnavutları Kosova’nın nihai statüsü üzerinde uzlaştırmakla görevli ABD-AB-Rusya’dan menkul müzakere ekibi, BM’ye başarısız olduğunu rapor edecek. Birkaç hafta sonra da Kosova bağımsızlığını ilan edecek. ABD ve AB’nin büyük kısmı Kosova’yı hızla tanıyacak. Rusya ve müttefikleriyse tanımayacak. Kosova’nın tarihteki en büyük BM projesi olarak sekiz yıllık macerası da büyük gerilim ve Bosna’ya da sıçrayabilecek bir şiddet tehdidi eşliğinde sona erecek.”
ABD’nin Bosna’da ikinci yüksek temsilcisi Gregoryan’ın görüşüne göre: “Bosna, Kosova bağımsızlık ilan ettikten kısa süre sonra infilak edebilir.” Sırp ve Hırvatlar Bosna-Hersek’ten ayrılabilir.