Bugün Çin milislerinin ve askerlerinin katliam yaptığı Doğu Türkistan, tarihin çeşitli evrelerinden geçtikten sonra, 1863’te bağımsızlığına kavuştu...
Yakup Han başkanlığında “Doğu Türkistan İslâm Cumhuriyeti” kuruldu...
Bu devlet, Osmanlılar, İngiltere ve Rusya tarafından resmen tanındı.
Ama 1876 yılında tekrar Çin’in işgaline uğradı, 1884’te ise Çin tarafından ilhak edildi.
Buna rağmen 1933 yılında Kaşgar’da yeniden doğdu “Doğu Türkistan İslâm Cumhuriyeti”...
Kuruldu, ancak İslam dünyasının içinde bulunduğu zor şartlar yüzünden kendi içine kapanmış olması, yeni cumhuriyetin yapılanmasını önledi. Tek başına fazla ayakta kalamadı. 1937’de pes etti.
Çin hakimiyeti tekrar başladı. Mao’nun kızıl kuvvetleri, 1949’da Doğu Türkistan’a girerek resmen işgal ettiler.
Çin bölgeye “Şincan” adını vererek Türk ve İslam dünyasıyla irtibatını kesmek istedi.
Çünkü yer altı zenginlikleri Çin’in iştahını kabartıyor.
Doğu Türkistan yer altı kaynakları açısından çok zengin bir bölge: Topraklarında uranyum, platin, altın, gümüş, kömür, petrol ve doğalgaz yatakları var.
Yapılan araştırmalarda petrol rezervleri 20 milyar ton, doğalgaz rezervleri ise 30 milyar metreküp olarak hesaplandı...
Halen Doğu Türkistan’da on milyon ton civarında petrol üretiliyor. Bu da Çin’in iştahını kabartıyor.
Ne var ki, Doğu Türkistan halkı bu zenginliklerinden yararlanamıyor. Bölgede kişi başına milli gelir 100 dolar civarında...
Ayrıca Uygurların hemen hemen hiçbir vatandaşlık hakları yok. Acımasız bir doğum kontrolü uygulanıyor. Vatandaşlık haklarından yararlanamamaları için bazı Uygurları nüfusa dahi kaydetmiyorlar.
Kayıp çocuklar, Kayıp Vatan’ın vatandaşları olarak kalıyor.
Zaten köylere sürülmüş durumdalar. Şehirlere ise sürekli olarak Çinli göçmenler yerleştiriliyor. Bu sebeple bazı şehirlerde Çinli nüfus % 80’lere ulaşmış bulunuyor.
1953 yılında bölgede % 75 Müslüman, % 6 Çinli yaşardı...
Bu oran 1982 yılında değişti: % 53 Müslüman, % 40 Çinli oldu...
1990 yılında yapılan nüfus sayımında ise nüfusun % 40’ını Müslümanların, % 53’ünü Çinlilerin oluşturduğu görüldü...
Bu oran Müslümanlara uygulanan etnik temizliğin boyutlarını da en çarpıcı biçimde gösteriyor. Fakat ne Türkiye’den, ne de insan hakları konusunda sürekli bize titizlenen Avrupa Birliği’nden bir itiraz sesi yükseliyor.
Doğu Türkistan’ın yüzölçümü, Çin kaynaklarına göre, 1 milyon 660 bin kilometrekare.
Doğusunda Çin’in Gansu, Qinghai eyaletleri, kuzeyinde Moğolistan ve Rusya, batısında Kazakistan, Kırgızistan, Afganistan, Tacikistan (hepsi Sovyetler Birliği’nin böldüğü Batı Türkistan’ın parçaları), Pakistan, güney ve güneydoğusunda Hindistan ve Tibet ile çevrili.
Doğu Türkistan’ın genel nüfusu, Çin kaynaklarına göre 20 milyon civarında. Ancak gerçek nüfus bunun çok üzerinde olabilir. Çin bu konuda hiçbir zaman doğru bilgi vermiyor.
Türkçe konuşan Uygur halkının tamamı Müslüman...
İlk Müslüman-Türk Sultanı, Karahanlılar Devleti’nin kurucusu Saltuk Buğra Han bu toprakların çocuğu...
Dilşad Sultan, Osman Batur, Divan-ı Lügat-it Türk’ün müellifi Kaşgarlı Mahmud, Kutadgu Bilig’in müellifi Yusuf Has Hacib, Atabet’ül Hakayık’ın müellifi Ahmed Yüknek ve daha pek çok aşina isim bu topraklarda yetişen ortak değerlerimizdir.
-
NOT: Çarşamba günü yayınlanan yazımda adı geçen İsa Yusuf Alptekin hakkında biraz daha geniş bilgi isteyen okurlarıma, tanımaktan onur duyduğum rahmetli İsa Yusuf Beyi kısaca tanıtayım:
1901 yılında Doğu Türkistan’ın Kaşgar İline bağlı Yenihisar İlçesinde dünyaya geldi. Çeşitli memuriyetlerde bulunduktan sonra, 1936 yılında Çin Meclisi üyeliğine seçildi.
1947’de Doğu Türkistan Hükümeti’nin başkanlığı Türkler’e verildiğinde, hükümetin genel sekreterliğine getirildi. 1949’da Çin’in Doğu Türkistan’ı işgali ile birlikte o günkü Hindistan’ın Keşmir eyaletine iltica etti. 1954 yılında Türkiye’ye göçtü.
Türkiye’ye gelir gelmez İstanbul’da “Doğu Türkistan Göçmenler Cemiyeti”ni kurarak (bilebildiğim kadarıyla cemiyet hâlâ yaşıyor ve çalışıyor), Doğu Türkistan davasını dünya kamuoyuna anlatmaya başladı. Davasını dünya kamuoyuna duyurdu.
17 Aralık 1995 gecesi İstanbul’da vefat etti.
Allah rahmet eylesin. Ve Allah, İsa Yusuf Beyin hayatını adadığı Doğu Türkistan davasını Uygurların lehine çözecek sebepler halkeylesin. Amin.