8 yaşında bir kızım var. Aşırı bağımlı bir çocuk. Yapacağı her şeyi bana danışıyor ve benim onayım olmadan hiçbir şey yapamıyor. Okulda da aynı şekilde sıra arkadaşına çok bağımlı. Yapacağı bütün işleri ona danışıyor hatta dönem ödevini bile arkadaşının onayı olmadan yapamıyor. Çok bağımlı olduğu için kızımın biraz da ezildiğini düşünüyor ve üzülüyorum. Kızım aslında iyi kalpli merhametli bir çocuk ama bizlere çok fazla bağımlı yaşıyor. Geceleri geliyor ve sarılıyor sonra da "Anne ölürsen ben ne yaparım" diyerek ağlıyor. Evden çıktığımda telefonla arayarak hemen gelmemi istiyor sürekli başıma kötü bir şeylerin gelebileceğinden korkuyor. Babaya da aşırı düşkün. Baba astım hastası ve bazen krize giriyor ama kriz sonrası kızım günlerce kendine gelemiyor. On iki yaşında bir kızım daha var ama o daha güçlü ve daha zeki biri. Büyük kızım kendine yetebilen bir çocuk ve küçük şeylerden etkilenmez. Ama küçüğümle ilgili sorunlarım var ve ona yardımcı olamıyorum. Bu konuda neler yapabilirim? T. Ş

Ona imkan tanıyın

Aşırı korumacı ana baba tutumları çocuklarda bir bağımlılığın gelişmesine neden olabiliyor. Bazı aileler de, çocuklarını sürekli eleştirerek, onun hiçbir zaman tek başına iyi bir şey yapamayacağını vurguluyor ve bu durum zaman içinde çocuğu başkalarına bağımlı kılıyor. Çocukta bir bağımlılığın gelişmemesi için anne babaya bazı sorumluluklar düşüyor. Buna göre aile çocuğu takdir etmeli, onaylamalı ve kendi işlerini yapması için imkanı tanımalı, bu konuda onu desteklemelidirler. İfadelerinizden anladığıma göre, çocuk okulda arkadaşına evde de size danışmadan hiçbir işini yapamıyor ve bu konuda etrafındaki kişilere bağımlı hale geliyor. Bu sorunu ortadan kaldırabilmek için ona, kendisinin de aynı şeyleri yapabileceğini vurgulayın ve onu cesaretlendirin. Ayrıca "Yatağını sen iyi düzeltemezsin, ödevini sen yalnız yapamazsın, odanı sen iyi toplayamazsın" türünden eleştirilerden bulunmayın çocuğunuzun yaptığı iş istediğiniz gibi olmasa da ona fırsat tanıyın ve kendi işlerini yapması için teşvik edin. Size bir şey danıştığında, ona cevap vermek yerine bu konuda senin fikrin nedir diye sorun ve cevabı kendisinin bulmasını sağlayın. Kızınızı ablasıyla mukayese etmeyin, güvensizliği ve bağımlılığı üzerine vurgu yapmayın. Babanın hastalığıyla ilgili de duygularını paylaşın ve ona hastalığı anlayabileceği şekilde anlatın, insanların hayatında iyi şeylerin olabileceği gibi kötü şeylerin de olabileceğini izah edin. İlişkilerinizde onu sevdiğinizi hissettirin ama bazı kararlarını verebilecek yeterlilikte olduğunu da vurgulayın.

Uç arkadaşlar seçiyor
15 yaşında bir oğlum var. Çok agresif ve gergin biri... Kendisine uç arkadaşlar seçiyor ve bu konuda hiçbir eleştiri kabul etmiyor. Mesela dahil olduğu bir rep grubu var vaktinin çoğunu onlarla geçiriyor. Odasına hayran olduğu repçilerin fotoğraflarını asıyor ve onların sözlerini dilinden düşürmüyor. Geçenlerde "Oğlum bu adamda ne buluyorsun, bak bizim tarihi ve manevi büyüklerimiz var onları örnek alsan olmaz mı?" Dedim. Bana "Anne kafanı yorma, bu adam doğruları söylüyor, istediği her şeyi istediği gibi lanse ediyor kimseden korkmuyor" dedi. Lütfen kimse dindar ailelerin çocukları neden bu kadar uçuk kaçık diye eleştiride bulunmasın. İnanın biz evimizde çocuklarımıza yeterince dini eğitim verdik ve onları manevi bir kültürle yetiştirdik ama okulda arkadaşlarının ve çevrenin seline kapılıp değişiyorlar. Şu anda ben büyük bir şaşkınlık yaşıyorum ve çocuğumu kaybetmekten korkuyorum bana neler tavsiye edersiniz? K. B

Zaman herşeyin ilacı

Ergenliğe geçiş dönemiyle birlikte genç ben kimim sorusuna cevap aramaktadır. Bunun için de beğendiği, saygı duyduğu önemli kişilerle özdeşim kurabiliyor ve onları model olarak hayatına aktarıyor. Burada gencin üzerinde durduğu temel kriter güç unsurudur. Güçlü olanı, popüler olanı, insanların kabul ettiği önemli gördüğü kimseleri idol olarak benimseyebiliyor. Size katılıyorum, bizler çocuklarımızı aile ortamında değerlerimizi telkin ederek büyütsek de dış dünyaya açıldıklarında buradan etkilenebiliyorlar. Okul ve sosyal çevre bu anlamda önemli bir etkileşim aracı oluyor. Genç bu dönem dış dünyaya açılıyor ve arkadaş çevresiyle toplumsal alanın bir versiyonu olabiliyor. Ama ne olursa olsun ailenin verdiği o önemli telkinler, ahlak eğitimi genellikle genci koruyor ve onu çok uç alanlara kaymaktan kurtarıyor. Buna bağlı olarak da, geleneklerine bağlı muhafazakar ailelerin çocukları diğerlerine oranla suç unsurlarına daha az kayıyorlar ve daha az suç işliyorlar... Size, oğlunuzla sevgi eksenli bir iletişim kurmanızı ve onu eleştirmeden anlamaya çalışmanızı tavsiye ederim. Bu süreçte katılmadığınız fikirleri varsa bunları eleştirmeyin ama bu konuda ona sorular sorun sorunu kendisinin görmesini sağlayın. Ayrıca onunla istişare ederek, beklentilerine uygun ama aynı zamanda dinine kültürüne bağlı kalmaya çalışan genç gruplarla tanışmasını sağlayın. Onunla kendi dinamiklerimiz üzerine konuşun ve onları tanıması, özdeşim modelini bunlardan seçmesi için teşvik edin. Zaman her şeyin ilacı, çok fazla eleştirmediğiniz ve onu dışlamadığınız sürece bu sorunlar bir süre sonra ortadan kalacaktır.