7. yaşındaki oğlum bu yıl okula başladı. Yaz boyunca çok heyecanlıydı ve her gün" okul ne zaman açılacak" diye soruyordu. Ama okula başladığı gün çocuk birden değişti, bütün gün ağlamaya ve'anne eve gitme diye yalvarmaya başladı. İlk bir ay her sabah onunla birlikte okula gittim ve onun yanında bulundum. Öğretmeni, "bir süre bu şekilde devam et, daha sonra alışır" dedi. Ama aradan epey zaman geçmesine rağmen oğlumda değişen hiçbir şey olmadı. O hala sabahları ağlıyor ve okula gitmek istemediğini söylüyor, ısrarla bu gün de gitmeyeyim diye yalvarıyor. Sırf çocuk okula alışsın diye, her şeyi bıraktım ve onunla ilgilenmeye başladım. Ama okulu bir türlü sevdiremiyorum ve oğlum tek başına kaldığında kendine yetemiyor o yüzden bana ihtiyaç duyuyor. Öğretmen, "çocuğun bütün işlerini kendiniz yapmışsınız, o yüzden size ihtiyaç duyuyor, küçük işlerini bile kendisi yapamıyor" diyor ve ona kendi işlerini yapması için fırsat tanımamı tavsiye ediyor. Ama ana yüreği işte, dayanamıyorum ve ona acıyor yardımcı oluyorum. Bu konuda bana neler tavsiye edersiniz? Bir de çocuğuma okulu nasıl sevdirebilirim? N K

Ona fırsat tanıyın

Başımızı geriye çevirdiğimizde çocukluk tarihimizi yeniden yaşar ve bu döneme ait olumlu ya da olumsuz olayların gölgesini görürüz. Bu bizlerin erişkin dünyasına ulaşıncaya kadar bir süreçten geçtiğimizi gösterir. Bu süreçte, hayatı, olayları ve nereden ne yapacağımızı deneyimleyerek öğreniriz. Bu nedenle annelerin çocuklarına bu zengin deneyimleri kazanması ve yeteneklerini geliştirebilmesi için fırsat tanımaları gerekiyor. Çocuğunuz, okula başlamadan önce, okula gitmek için hayaller kurmuş ve bu konuda gerekli olabilecek eşyaları dahi almış. Ancak, okul açıldığında sanırım, kendine yetme ve kendi işlerini tek başına yapabilme yeterliliğine ulaşmadığından size ihtiyaç duyuyor ve buna bağlı olarak ta okulda sizin de kalmanızı istiyor. Çünkü tek başına kendi işlerini yapamıyor, yetersiz kalıyor ve sizden destek alıyor. Sorunlarınızı çözebilmek için öncelikle, çocuğunuzun yeteneklerini geliştirmesine, bazı ihtiyaçlarını kendisinin karşılamasına fırsat tanıyın. Gün içinde ayakkabılarını giymesi, yatağını düzeltmesi, yemeğini yemesi ve dişlerini fırçalaması için teşvik edin ve bütün bunları tek başına yapabileceğini ona vurgulayın. Çocuğunuz bu konuda olumlu gelişme göstermeye başladığında ise onu takdir edin ve ödüllendirin. Okul dışında çocukla vakit geçirmeye çalışın. Ve ona okula niçin gitmek istemediğini sorun, bu konudaki endişelerini anlamaya çalışın ve ona yardımcı olun. Ayrıca okulda tek başına kalabileceğini bu konuda kendisine güvendiğinizi ifade edin. Ona " hayatta her birimizin sorumlu olduğu bazı görevleri vardır, baban işe gidecek, ben evde iş yapacağım, sen de okula gideceksin..." türünden bilgilendirmelerle sorumluluklarını vurgulayın.

Kazadan sonra değişti
18. yaşındaki erkek kardeşim, 12 yaşlarında bir tren kazası geçirdi. Bu kazada iki ayağı da koptu ve uzun süre tedavi gördü. Şimdi tekerlekli sandalyeyle her yere gidiyor ve kendi işlerini yapabiliyor. Ama iki yıldır, sürekli evden kaçıyor ve bizi zor durumda bırakıyor. Biz İstanbul'un küçük bir köyünde yaşıyoruz evimiz tek kat ve ahşap... O yüzden kaçması pek zor olmuyor. Küçük bir fırsatta evden kaçıyor ve bir ay sonra çıkıp geri geliyor. Bu süre içinde dilendiğini ya da esnaf tarafından kendisine destek sağlandığını söylüyor ve hiçbir şey yokmuş gibi hayatına kaldığı yerden devam ediyor. Onun bu huyunu bir türlü değiştiremiyoruz. Kaç kere psikiyatriste götürmeyi düşündük ama kabul etmedi, kafasına göre hareket etti...

İki ay sonra düğünüm var, babam da yıllar önce vefat etti, bu durumda kardeşim annemle kalacak ve annemi çok yoracak bunu biliyorum. O yüzden şimdiden bir çözüm arıyorum ama bulamıyorum... Bu konuda bana neler tavsiye edersiniz? Ü Ş

Beklentilerini tanımlayın

Anladığıma göre çocuk hayatının en kritik döneminde ciddi bir kaza geçirmiş. Bu kazanın izlerini, bu dönem yaşadığı travmayı nasıl atlattığını bilemiyoruz. Fakat, anladığıma göre, on sekizine geldiğinde bir yandan gençlik dönemine ait sorunlarıyla başaçıkmaya çalışıyor diğer taraftan özürlü bir birey olarak hayata adapta olma mücadelesi veriyor. Bu gerçekten zor bir durum. Bunun için onunla ilişkilerinizde halini anlamaya ve yanında olduğunuzu ifade etmeye özen gösterin.

Kardeşiniz sık sık evden kaçıyor ve sanırım dış dünyaya açılmak, buralarda yeni arkadaşlar edinmek istiyor. Bu konuda onunla konuşmaya çalışın. Evi niçin sevmediğini, burada bulunmaktan niçin mutlu olmadığını, kendisini rahatsız eden durumun ne olduğunu öğrenmeye çalışın ve birlikte fikir telakkisi yapın. Bunu yaparken kardeşinizin hangi ihtiyacından dolayı evden kaçtığını anlamaya çalışın. Bu problem arkadaş ihtiyacından kaynaklanıyorsa ona uygun arkadaşlarla tanışması konusunda yardımcı olabilirsiniz. Kendini işe yaramaz biri olarak görüyor ve bir işle meşgul olmak istiyorsa, onunla istişare edin ve yapabileceği bir iş bulmaya çalışın. Bütün gün evde durmaktan sıkılıyor ve dışarıda insanlarla birlikte vakit geçirme ihtiyacı hissediyorsa, arasıra çıkararak oturduğunuz muhitte insanlarla görüşmesi ve onlarla sohbet etmesi için teşvik edin. Öncelikle çocuğun evden kaçma nedenini ve kendisini buna sürükleyen ihtiyaç unsurunu bulmaya ve bu ihtiyacı gidermeye çalışın. Ayrıca, bir psikiyatriste gitme konusunda onu ikna edin ve yardım almasını sağlayın.