Şehzadeler şehri Amasya, cidden şehzadelere yakışan bir şehir. Havası, suyu, ortasından geçen Yeşil Irmağı, asırları aşan yapıları, çınarları ve şehzadelik kültürü bulaşmış insanlarıyla, Amasya yaşanılası bir şehir.
Böylesi bereketli beldelerden insanlar niye İstanbul ve Ankara’ya kaçarlar anlamam. Ekmek var, aş var, meyve ve sebzeler tarlalarda kalmış, yiyen yok içen yok. Her taraf pancar tarlası, harıl harıl pancar sökülüyor. Herhalde işsizlik, aşsızlık olduğu için insanlar büyük şehirlere kaçıyor değil. “Emeksiz kazanıp, bedelsiz harcamak için kaçıyorlar.”
Belki bu sözlerime itiraz edenler olacaktır. Anasından atasından bir şey kalmayan insanlar haklı olarak tepki gösterebilirler. Böylelerine bile isteyince iş o kadar çok ki, yeter ki çalışacak birileri olsun. Bir bahçeye uğradım, “Domatesi diktik, yiyeceğimiz ve satacağımız kadar sattık, inanın bedava vereceğim ama gelip toplayan yok” diye dert dinledim.
Sonra Anadolu’nun ister mezrasında, ister köyünde, ister kasabasında olsun, Hakiki yoksulların, fakirlerin, muhtaçların işsiz ve aşsız kalması mümkün değildir. Varlıklı aileler böyle namuslu insanları beslemek için yarış halindedirler. Köyün birinde en fakir aileye uğrayın, göreceksiniz ki evinde herkesten çok yoğurt, tereyağı, ekmek, bulgur ve un vardır. Hemen herkes yardım etmiştir. Yüzlerce defa gördüm böyle manzaraları.
Vilayetler arası ve ilçeler arası seyahatlerimi özel otomobille değil, yörenin taşıma araçlarıyla yapıyordum. Haliyle köy minibüsüne de bindim, otobüsüne de. Yol boyunca insanlarla konuştum, onları dinledim, kim olduğumu bilince nabza göre şerbet verdikleri için mümkün mertebe mesleğimi söylemedim, o zaman daha rahat ve samimi konuşuyorlar. Çok şey öğreniyor insan böyle zamanlarda.
Merzifon Karadeniz’e açılan gümrük kapısı gibi. Karadeniz’e uzanan hemen her yolcu otobüsü veya özel araçlarıyla seyahat edenler, Merzifon’da kısa da olsa mola veriyorlar. Merzifonlu Kara Mustafa Paşa’nın memleketinde hayat, bu yüzden canlı duruyor. Yalnız, dolaştığım bütün vilayetlerde ve ilçelerde gözüme çarpan en faal iş yerleri, cep telefonu pazarlayan ofislerdi. “Bu kadar çok mu cep telefonuna ihtiyacımız var” doğrusu bir anlam veremedim. Herkesin elinde ve belinde birer cep telefonu bulunuyor.
“En güzel aş, en çok acıktığın zaman bulduğun aştır” derdi rahmetli dedem. Tokat’tan Zile’ye, Zile’den Amasya’ya aç gittim, Amasya’yı aç dolaştım, Merzifon’u aç gezdim ve takatim tükendi. Kendimi otogardaki gözlemeciye zor attım. Orasını iki hanım işletiyormuş. Merzifon’un “haşhaşlı gözlemesi” ile “keşkek aşı” bayram yemeğiymiş.
Bayramı, seyranı görecek gözüm yoktu, haşhaşlı gözleme ile keşkek aşına bir yumulmuşum ki, kendime geldiğimde; “Şimdiye kadar böyle güzel yiyeceklerle hiç karşılaşmadım” diye itirafta bulundum. Bir de Somali’de böyle aç kalmıştım.
Somali çöllerinde akşama kadar aç ve susuz dolaştıktan sonra, iftar saatinde ancak şehre gelebilmiştik. Önümüze gelen pirinç pilavını kaşık falan aramadan elimle yemeye başlamıştım. Meğer zaten herkes pilavı eliyle yiyormuş. Açlıktan tokluğa geçmenin nasıl olduğunu orada görmüş ve “Allah kimseyi açlıkla terbiye etmesin” diye dua etmiştim.
Merzifon’dan Amasya’ya tekrar döndüğümde akşamın alaca karanlığı, şehzadeler şehrinin üzerine konmaya başlamış, tarihi camilerin ışıkları, önce kendi etrafını, sonra caddeyi aydınlatmakla meşguldü. Bir şehirde adres sormak için eli ayağı düzgün birini ararım. Mehmet Paşa Camii’nin hemen ilerisinde ekmek büfesi olan kişi çok temiz biriydi. Gideceğim adresleri ona sorarak şehri dolaştım.
Artık Amasya’dan da veda zamanı gelmişti. Mehmet Paşa Camii’nden otogara gidecektim ama nasıl gideceğimi bilmiyordum. Camiye gelen birine nasıl gideceğimi sordum. O da buradan zor olacağını, namazı kıldıktan sonra kendisinin götürebileceğini söyledi.
Genç adam temiz yüzlü ve temiz giyimliydi. Otogara gidinceye kadar konuştuk, kendisi belediyede görevli imiş. “Yolda kalana yardım etmek sevaptır” diye bana yardımcı olmak istemiş. İşte güzel yurdumun imanlı insanları böyledir. Yarın Niksar’a uzanacağım.