Bir yıl önce eşimden ayrıldım. Kızımın vekaletini aldım ve onunla birlikte annemlere taşındım. Şimdi kızım beş yaşında ve bakımını annem yapıyor. Ben kendim çalışıyorum ve eve akşamları geliyorum. O yüzden kızımı anneme bırakmak zorunda kalıyorum...Bu yıl kızımı anaokuluna verdim. İlk günler biraz sorun çıkardı ama daha sonra ortama alıştı. Son günlerde arkadaşlarının eşyalarını çalıyor ve eve getiriyor. Ona anlatıyorum ve getirdiği eşyayı geri gönderiyorum ama iki gün sonra aynı şeyi yeniden yapıyor. Öğretmenle görüştüm, o da yardımcı olmaya çalışıyor ama hiç faydası olmuyor. Bu geçici bir durumudur, kalıcı olabilir mi? F. K

Vurgu yapmayın
7-8 yaşından önceki dönemlerde çocukta özel mülkiyet duygusu oluşmadığından gördüğü ve beğendiği şeyleri alabilirler ve bu çalma davranışı olarak görülmez. Bu dönem çocuk okulda ya da gittiği yerde hoşuna giden eşyaları alıp eve getirebilir. Bunun nedeni çocuğun beğendiği eşyaya sahip olmak istemesidir. Bu durumun çocuğun gelişim dönemiyle ilgili olduğunu düşünebilirsiniz. Ancak, bu çocuğun arkadaşlarının eşyalarını izinsiz alma davranışını görmezden gelmeyi de gerektirmiyor. Bunun için, arkadaşlarının eşyalarını niçin aldığını sorun ve başkalarının eşyalarının izinsiz alınmayacağını anlatın. Onunla birlikte oyunlar oynayın ve oyun içindeki kahramanlara rol vererek, eşyaların izinsiz alınamayacağını öğretin. Ayrıca ev içinde çocuğun eşyalarına izinsiz dokunmayın buradaki ilişkilerinizde de, bu davranışı öğrenmesi için model olmaya çalışın. Hırsızlık kavramı üzerinde fazla durmayın ve bu davranışa pek vurgu yapmayın, onu suçlamayın ve mümkün olduğunca iyi ilişkiler kurmaya ve doğru davranış modelini göstermeye çalışın.

Çocuğum hırsız mı olacak?
İlkokul beşinci sınıfa giden bir oğlum var. Okuldaki arkadaşlarının eşyalarını çalıp eve getiriyor. Ona bu davranışının haram olduğunu anlatıyorum ama çocuk işte anlamıyor. Geçenlerde yine arkadaşının parasını çalmış beni okula çağırdılar ve psikoloğa götür dediler. Tanıdığım bir psikoloğa götürdüm, psikolog problemi evdeki sorunlara bağladı. Eşim, eğitimli biri olduğu halde oğluma karşı çok sert ve katı kuralları var. Oğlum arkadaşlarıyla rahatça oynayamaz, düşüncelerini rahatça ifade edemez, babanın yanında hiç konuşamaz. Eşime bu durumdan çocuğun etkilendiğini söylüyorum ama o da babasından öyle öğrenmiş ve kendisini değiştiremiyor.

Problemin kaynağı ne?
Bu tür durumlarda öncelikle soruna neden olan alt unsurları tanımlamak ve iyileştirmek gerekiyor. İfadenizden anladığıma göre babanın otoriter olması ve çocuğun kendini ifade etmesine fırsat tanımaması bahsettiğiniz sorunu tetikliyor olabilir.

Çünkü çalma davranışına neden olan etkenler, ağırlıklı olarak aşırı otoriter tutum ve davranışlar, çocukları yaşıtlarıyla kıyaslama, ailenin aşırı cimri olması, çocuğun ihtiyaçlarının giderilmemesi ve ailenin yanlış tutumudur. Bu tür tutumlar çocuğu çalma davranışına sürükleyebilir ve bu davranışın pekişmesine neden olabilir. Çocuk diğer kardeşiyle ya da komşu çocuklarıyla kıyaslandığında da çalma davranışı göstererek ailenin ilgisini çekmeye çalışabilir. Çocuğun ihtiyaçlarının karşılanmaması ya da çocuğun kendini değersiz hissetmesi de bu anlamda tetikleyicidir. Kendini çok değersiz hisseden çocuk çeşitli eşyalara sahip olarak bir yerde bu duygusunu telafi etmeye çalışabilir. Size çocukla kurduğu ilişki tarzını değiştirmesi konusunda babayla konuşmanızı tavsiye ederim. Ancak cocuğu bu davranışı konusunda eleştirmeyin, hırsızlık davranışına vurgu yapmayın, davranışının sonucunu ona anlatın ve bu davranışını tekrar etmediğinde onu ödüllendirin.