2010 yılına 4.861.389 tirajla başladık. Bugün, Eylül sonu, Ekim başı itibarı ile tirajımız 4.300.000 civarında. Kayıp, tam 561.000. 10 ay, hemen hemen düzenli olarak aylık 50.000 tiraj kaybı sözkonusu..
Referanduma giderken 30.8.2010- 5.9.2010 tarihleri arasında toplam tirajda 41.499 kayıp vardı.. Referandumdan hemen sonra 6.9.2010 - 12.9.2010 tarihleri arasında 94.000 tiraj kaybı ile 4.371.000 oldu.
36 gazeteden sadece 5 tanesi tirajını bir miktar artırabilmiş.. İlk 14 gazete, içinde tirajını artıran tek gazete Sabah. Diğerleri Yeni Şafak, Vakit, Milli Gazete, Yeni Asya, Mesaj.. Sabah’tan sonra en fazla tiraj artışı Vakit. En fazla kayıp 27.000 ile Fotomaç, 16.000 ile Habertürk.. Toplam, haftalık tiraj kaybı 42.646. Bindiğimiz dalı kesiyoruz, farkında değiliz. Media toplumun inancına, ahlakına, geleneğine çok da saygılı değil. Gazete ve televizyonlar giderek inandırıcılığını kaybediyor. Sonunda olacak olan buydu.
36 ulusal gazeteden 16 tanesi nerede ise, 70 milyonluk bir ülkede protokol alımları ile sınırlı bir tiraja sahip.. 81 il ve 800 küsür ilçe düşünün. Partiler, Vakıflar, Dernekler, Sendikalar, Belediyeler, Garnizonlar, Orduevi, Valilik, Kaymakamlık, Belediye, KİT’ler, BİT’ler, Adliye, Emniyet, Askeriye, Şirketler, Havayolu şirketleri, oteller derken zaten 40-50.000 gazete buralara gidiyor..
Mesela resmi alımlar olmasa, kesin Cumhuriyet gazetesi diye bir gazete yayınını sürdüremez. Aslında bazı gazeteler yarı resmi durumda.. Bir bakıma sübvansive ediliyorlar..
10.000’in altında 8-10 tane gazete var.. En düşüğü 2.000 tirajlı. En yüksek tiraj 675.000 seviyesinde. İlk 5 gazete toplam tirajın %50’sini oluşturuyor yaklaşık olarak.. İlk 10, 3.100.000 toplam tirajın üçte ikisi.. Son 20 gazetenin tirajının toplamı en yüksek tirajlı gazetenin tirajına ulaşmıyor..
İlk 10’a baktığınızda, Zaman en çok satan gazete olsa da mesela, ilk 10 içinde Doğan’ın payı 1.5 milyon civarında.. Yani toplam tirajın 1/3’ü tek başına Doğan Grubu’na ait.. Ve bu konuda rakipleri yok..
Tabii her şey tirajdan ibaret değil. Bir de reklam gelirleri var.. Bazı media grubları bir bakıma politik ve iktisadi işletmeler tarafından adeta destekleniyor.. Açıkça para aktarılıyor..
Cumhuriyet’in yıllardır nasıl bir konsorsiyum tarafından desteklendiğini biliyorsunuz. Güya sol bir gazete ama, holdingler açıkça para aktarıyorlar.. Yani arkalarında sermayenin desteği var.. Son geldiği noktada Cumhuriyet, Yeniçağ’ın da gerisine düşmüş durumda.. Ulusalcı sağ, Ulusalcı solun önünde gidiyor yani..
Bu arada dağıtım monopolü var ülkede. Kağıt monopolü var. Derin devlet baskısı var. Kamil bir özgürlük yok, oto sansür var. Jüristokratik tehditler var.. Hukuk dışı mahalle baskısı var.. Akreditasyon var. Eklemlenmiş gazeteciler düzeni var.. Sermaye, reklamla mediayı yönlendiriyor. Kim kime sponsor oluyor, reklamını nereye veriyor bakın bakalım. Düne göre birçok şey daha iyi, ama daha katetmemiz gereken uzun bir yol var..
Seçimler yaklaştıkça tirajlar biraz artsa da, seçimlerden sonra tirajların genel seyri belli olacak.. Yeni Akit’in performansını da göreceğiz bu arada. SP’deki siyasi çalkantının Milli Gazete’yi nasıl etkileyeceğini de. Bugün için en azından bir tiraj kaybı gözükmüyor.
İlk 10’da genel sıralama değişmemiş gözüküyor. Zaman, Posta, Hürriyet, Sabah, Sözcü, Habertürk, Fanatik, Fotomaç, Milliyet, Akşam.. Aslında Habertürk’ün durumunda netlik yok. Hâlâ dalgalı bir seyir izliyor.. Sabah da dalgalı bir seyir izliyor.
Bir de referandum haftasında 76.285 tiraj artışı var. Onun dışında genel bir kayıp.. Tiraj kaybı 30.8.2010 da 41.499 mesela, 6.9.2010 da 94.415.. 20.9.2010 da 1418.. Ortalama her hafta 40.000’lik bir tiraj kaybı sözkonusu..
Gazete okuru azalmıyor bana kalırsa. Okur internete gidiyor. G3’den sonra artık haberler cep telefonu ile de izlenmeye başladı.. I-Pad’ların yaygınlaşması ile internete kaçışın daha da hızlanacağını düşünüyorum.. Ancak bizim media, merkez media da dahil, internet konusunda hâlâ konvansiyonel sistemin digital ortama aktarılması ile sınırlı bir media mantığı ile hareket ediyorlar.. Yeni Akit, böyle bir zamanda piyasaya çıkıyor.. Yeni bir dünya kuruluyor. Şimdi yeni hayaller kurma zamanıdır. Çünki hayal gerçeğin anasıdır.
Selâm ve dua ile..