20 yaşındaki kız kardeşimle hiç anlaşamıyoruz. Söylediği dört kelimeden üçü yalan. Yalanı adet haline getirmiş. Maddi bir sorunu yok, aile tarafından sevilen bir kız, sevdiği bir işte çalışıyor, yüksek okul mezunu ama yalansız sözü yok. Geçenlerde günlüğü elime geçti orada şöyle bir ibare buldum. "ailem beni yalan söylüyor diye anlatıyorlar, küçük yalanlarımı bile abartıyorlar. Ne yapayım kardeşim gerekiyorsa söylüyorum. Çalıştığım iş yerinde benden daha az bilgili olanlar bile kendilerini abartarak çok para kazanıyorlar ben de artık yüksekokul mezunuyum demiyorum, dört yıllık fakülte bitirdim diyorum. Patron biliyor ama hiç olmazsa çalışanların saygısı daha farklı oluyor..." İyi bir maaşı varken burada bile yalan söylemiş... Ben bir abla olarak ona yardımcı olmaya çalışıyorum, dinimizin emirlerini anlatıyorum, Peygamberimizin yalanla ilgili hadislerini söylüyorum... Bana tamam, sen haklısın diyor ama yeniden söylüyor. Bilmiyorum kardeşime nasıl yardımcı olabilirim? F. E.

Doğru söz dilin sadakasıdır

Erişkin bir insan yalan söylüyorsa, ya çevresindeki insanlar tarafından ilgi görmek, benlik saygısını arttırmak için söyler ya da menfaat elde etmek, sahip olduğu şeyleri kaybetmemek, mesleğinde yükselmek, para kazanmak... gibi gerekçelerle söyler... Fakat hangi gerekçeyle olursa olsun yalan söylemek bir patolojidir ve bu kişiler yalanın patolojik bir durum olduğu konusunda bilgilendirilmelidir.. Her şeyden önce dilin sadakasıdır doğru söz... Efendimiz, yalanla iman bir arada olmaz diyerek bizleri doğru sözlü olmaya teşvik etmektedir.

İfadenizden anladığıma göre kardeşiniz, kendisiyle ilgili konuları olduğundan fazla abartıyor ve farklı şekilde yorumlayarak çevresinden saygı ve ilgi görmeye çalışıyor. Özellikle kişi mesleğini, kariyerini abartarak anlatıyorsa, bu kişilere yalan söylemeden de çevresindeki insanlar tarafından değer verilen biri olabileceği ifade edilmeli ve bu konuda desteklenmelidir. Kardeşinizle bu konuyu konuşun ve yalana başvurmadan da çalışarak, mesleğinde ilerleyebileceğini ve bunun daha değerli bir şey olduğunu ifade edebilirsiniz. Bu konuda ona yardımcı olmak istediğinizi belirtebilir ve kendisine değer verdiğinizi söyleyebilirsiniz. Ayrıca yalanın dinimizde yeri olmadığını, aksine doğru sözlü olmanın Allah'ın razı olacağı bir davranış olduğunu ifade edebilir ve doğru sözlü olmanın avantajlarından bahsedebilirsiniz. Onunla mümkün olduğu kadar iyi ilişkiler kurmaya ve sohbet etmeye çalışın. Sohbetleriniz sırasında fikir telakkisi yapın ve ona sorular sorun, kendisini görmesine yardımcı olun. Eğer onu psikoterapiste gitmesi yönünde ikna edebilirseniz, burada düşünceleri yeniden yapılandırılacak ve kendini değiştirmesi yönünde destek verilecektir. Selam ve dua ile
Hangi önlemleri alabilirim?

Üç çocuk annesi bir bayanım. Büyük oğlum on altı yaşında... Ama çok asi bir çocuk, bize karşı geliyor. Bizim istemediğimiz çocuklarla arkadaşlık ediyor. Bu yıl sigaraya başlamış, günde iki paket içiyor, verdiğimiz harçlığı sigaraya yatırıyor. Babası çok öfkeli, "biz bu çocuğa her istediğini aldık, bize bunu nasıl yapar? diyor. Başka bağımlılık maddelerine de alışır diye korkuyorum, bu konuda önlem olarak ne yapabilirim? N. E.

İşbirliği şart

Bu tür durumlarda, aileler, sorunları tetikleyen sebepleri göz ardı ederek olayın sonucuna odaklanıyorlar. Oysa, ailede, sevgiyle beslenen, ebeveyniyle güven ilişkisi içinde olan çocuk dış dünyada pek yalpalamaz ve aileyle sürekli işbirliği halinde olur. Yani, çocuk bebeklik döneminden beri aileyle güven ilişkisi oluşturmuşsa, ailede bir bütünlük varsa çocuğun bu tür hatalara saplanması daha zayıf bir ihtimaldir. Buna karşın, evde çeşitli sorunlar varsa, anne baba ilişkisinde bir kopukluk hakimse çocuk evde bulamadığı sevgi ve ilgiyi dış dünyada ya da bahsettiğiniz türden maddelerin büyüsünde arayabilir. Bu nedenle öncelikle aile ilişkilerinizi gözden geçirin ve "bizim hangi ihmalimiz neticesinde çocuğumuz bu duruma düştü? Ya da ne yaparsak ona yardımcı olabiliriz?" Sorusunu sorunuz. Ayrıca çocuğunuzla iletişim kurun ve ona "bu durumun sana zarar verdiğini görüyorum, bu konuda nasıl yardımcı olabilirim? Diye sorabilirsiniz. Onu ikna ettikten sonra iç görü geliştirmesi için yardım almasını sağlayabilirsiniz. Bu süreçte uzmanın tavsiyelerini de dikkate alarak onunla ilişkilerinizi yeniden biçimlendirebilirsiniz. Bu yaşlarda gençler kritik bir dönemden geçerler. Anne babanın bu kritik süreçle ilgili bilgilendirilmeleri gerekir. Ayrıca çocuğun arkadaşlarını eleştirmeyin, ergenler bu konuda oldukça hassastırlar... Siz temel sorunu ortadan kaldırın diğerleri kendiliğinden çözülecektir.