Büyük fikir adamımız Nureddin Topçu, 1909 yılında doğmuştu. Geçen sene, yüzüncü yaşı dolayısıyla Türkiye Yazarlar Birliği onun düşüncesinde önemli yer tutan “ahlâk” kavramı etrafında bir toplantı tasarladı: Türkiye 1. Ahlâk Şurası.

2009 yılı kasımında yapılması planlanan toplantı, biraz gecikmeyle 2000 yılı başında İstanbul’da yapıldı.



Bu sene Topçu’nun vefatının 35. Yıldönümü idi. (10 temmuz 1975). Mevsimin kültürel faaliyetler açısından müsait olmaması dolayısıyla İstanbul veya Ankara yerine Topçu’nun baba memleketi Erzurum’da bir toplantı yapılması düşünüldü. Beş yıl önce, 30. Yılda da böyle bir toplantı tasarlanmış, başlangıçta faaliyete mahallen destek vermeyi heyecanla kabul eden Büyükşehir Belediyesinin üniversitede cereyan eden ve büyük infiale yol açan “örtü vak’ası”ndan sonra, desteğini çekmesi yüzünden iptal edilmişti.



Bu defa, Erzurum Valisi Sebahattin Öztürk böyle bir faaliyete sıcak bakıyordu. Fakat ne yazık ki, temmuz ayında böyle bir toplantı yapılamadı. İşte yılın sonuna yaklaşmışken, bu defa Erzurum’da Topçu ile ilgili bir toplantının yapılması mümkün oluyor.



Türkiye demek ki, 5 yıl önceki Türkiye değil! Üniversiteler artık örtü etrafında disiplin uygulayan kurumlar olmaktan çıkmış, fikir meselelerinin tartışıldığı platformlar olmaya yöneliyor.



Türkiye’de düşünce ve kanaat açıklamanın zorluğunu, Ahmet Hamdi Tanpınar, Saatleri Ayarlama Enstitüsü romanında bir kahramanının ağzından şöyle açıklar: Bizim gibi meşrutiyetler, cumhuriyetler ilan etmiş, inkılaplar, çalkantılar geçirmiş bir toplumda insanlar düşüncelerini dosdoğru açıklayamaz. En fazla, gider bir yerde bağırır...



Nureddin Topçu zor zamanda kimsenin duymayacağı yerlerde bağırıp çağırmadı; zor ve tehlikeli olanı seçti; düşündü, ifade etti, arkasında yirmi cilde yakın kitaptan oluşan bir tefekkür külliyat bıraktı.



Bu düşünce külliyatı bizim için çok önemli. Erzurumdaki toplantı bu önemle mütenasip konular üzerinde ilim ve fikir adamlarınca hazırlanan 10 bildirinin sunulduğu bir günlük bir beyin fırtınası.



Erzurum Valisi Sebahattin Öztürk, açılışta Erzurum’un yetiştirdiği değerlerin anılmasına vurgu yaptı. Şehirlerimiz şehir kimliklerini modern dönemdeki hızlı değişimden ötürü korumakta zorlanıyorlar. Böyle toplantılar ve şehirlerin değerlerini tanıtan yayınlar şehir kimliklerinin ayakta tutulması için hayati değer taşıyor.



Nureddin Topçu bilgi şöleninde, Topçu’nun fikir adamı kimliği öne çıkıyor ve bilhassa bir ahlak filozofu olarak önemi üzerinde duruluyor.



Son yıllarda üniversitelerimizde Nureddin Topçu ile ilgili lisans ve yüksek lisans çalışmaları bir hayli arttı. Topçu sağlığında üniversitede yer bulamamıştı, şimdi üniversite mensupları Topçu’ya iade-i itibar edercesine eserlerini inceliyorlar ve hakkında akademik çalışmalar yapıyorlar.



Erzurum toplantısı, bu çalışmaların görünürlük kazanmasına da vesile oldu. Merhum Nureddin Topçu’yu baba yurdunda rahmetle yâd ettik.